بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
سهل و ممتنع حجاب
٠
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
«تنها راه مقابله با بدحجابی برخورد انتظامی نیست و باید کار فرهنگی صورت بگیرد». این را عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور می‌گوید. حرفی که بارها از سوی جامعه‌شناسان، کارشناسان و برخی مسوولان کشور مطرح شده است. آنها معتقدند که «با یک مساله اجتماعی مانند بدحجابی نمی‌توان برخورد فیزیکی یا قضایی کرد بلکه باید مطالعات اجتماعی روی آن انجام شود.» اگر چه حجت‌الاسلام منتظری، دادستان کل کشور هم پیش از این با این مسوولان موافق بود و درست یک سال پیش می‌گفت «به خدا قسم در موضوعات فرهنگی و حجاب برخورد قضایی جواب نخواهد داد. راه‌های مسالمت آمیز و آرام را باید در پیش گرفت» اما حالا به عنوان دادستان کل کشور می‌گوید که «در برخورد با کشف حجاب کوتاه نخواهیم آمد». در کنار دادستان کل کشور احمد خاتمی نیز معتقد است «در برخورد با بی‌حجابی به پیامک و احضار نباید اکتفا شود؛ در جاهایی که هنجارشکنان حضور می‌یابند به خصوص در خیابان‌هایی که متخلفان جولان می‌دهند، باید قدرت نظام را در آنجا مشاهده کنند.» اما در آن سوی ماجرا سیدمحمود علیزاده‌طباطبایی، وکیل دادگستری فکر می‌کند «برخورد بد با موضوعاتی همچون بدحجابی باعث می‌شود ابزاری به دست مخالفین بدهیم؛ لذا باید این موضوع را دستگاه قضایی که وظیفه‌اش پیشگیری از وقوع جرم است و مرکز پژوهش‌ها و تحقیقات دارد، دنبال کند. برخورد قضایی و فیزیکی با مساله اجتماعی جواب نمی‌دهد.» در کنار او نمایندگان مجلس از جمله طیبه سیاوشی به مساله «گزارش دادن بی‌حجابی از سوی مردم به وسیله پیامک» اعتراض دارند و معتقدند که «این کار جدیدی است که فکر می‌کنند فی البداهه بدون آنکه آسیب‌شناسی و بررسی انجام شود، بدون کار کارشناسی و دیدن عواقب آن اجرا شده و متاسفانه مردم را در مقابل قانون قرار می‌دهد.»
طیبه سیاوشی با بیان اینکه «این موضوع ابعاد فسادآمیز دارد» به خبرآنلاین توضیح داده است: «به دلیل اینکه کسی می‌خواهد از دیگری انتقام‌گیری کند، گزارش غلطی می‌دهد. معتقد هستم که در جامعه ما دو نوع رویکرد از طرف زنان نسبت به حجاب وجود دارد. یکی زنانی که اعتقاد و باور به حجاب دارند. اما عده دیگری هم هستند که حجاب را بر اساس قانون رعایت می‌کنند. این را تبدیل نکنیم که همه باید به لحاظ شرعی رعایت کنند، چون امکانش وجود ندارد. شما این تقابل را ایجاد می‌کنید. کسانی که حداقلی را به شهادت خیلی از آقایانی که در مجلس هستند و صحبت می‌کنند، براساس قانون رعایت می‌کنند، وادار می‌کنیم که مقابله کنند، متاسفانه و بدبختانه.»
با این حال اکثر آقایان علما از وضعیت حجاب راضی نیستند و آن را حاصل بی‌توجهی مسوولان و دستگاه‌ها می‌دانند. آیت‌الله جعفر سبحانی، مرجع تقلید در این باره می‌گوید: «متاسفانه مساله حجاب نادیده گرفته‌ شده است. برخی مسوولان این مساله را جدی نگرفتند و نتیجه‌اش این شده که عده‌ای هنجارشکن به‌صورت علنی رفتارهای غیراخلاقی در جامعه دارند.» این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم از اجرای طرح‌های قانون توسط ناجا برای سالم‌سازی محیط جامعه و برخورد با هنجارشکنان حمایت قاطع می‌کند و می‌گوید که اداره کشور زحمت دارد و مساله مهمی است و برای حفظ کشور مساله برخورد با ناهنجاری‌ها کار اولویت‌داری است.»
در حالی که آیت‌الله سبحانی نیروی انتظامی را در خط مقدم برخورد با مخلان نظم و امنیت می‌داند رحمانی فضلی، وزیر کشور می‌گوید که «مسائل فرهنگی، حجاب و عفاف دارای کمیته ویژه‌ای است که دبیری آن کمیته به عهده وزیر کشور قرار داده شده است.» وزیر کشور البته در عین اینکه معتقد است: «تنها راه مقابله با بدحجابی برخورد انتظامی نیست و باید کار فرهنگی صورت بگیرد.» و می‌گوید که: «در این زمینه کوتاه نمی‌آییم.»
بحثی که وزیر کشور درباره انجام کار فرهنگی در حوزه حجاب مطرح می‌کند، پیش از این ‌بارها توسط کارشناسان و جامعه‌شناسان به انحای مختلف گفته شده است. محمود صادقی، نماینده مجلس راه‌حل مساله بدحجابی را «اجبار» نمی‌داند.
او با اشاره به فرهنگ‌سازی در این حوزه می‌گوید که «باید از طریق آموزش، فرهنگ‌سازی، مشارکت و تعامل و بحث متقاعدسازی افکار کارها را پیش برد البته در جای خود قانون باید باشد و آنجایی که به حوزه و نظم عمومی برمی‌گردد حتما برخوردهای سلبی، قانونی و پلیسی در جای خودش باشد، اما عمده آن به مباحث فکری، ارزشی و نگرشی برمی‌گردد.»
پروانه سلحشوری، نماینده مجلس هم با محمود صادقی هم عقیده است: «در زمان شاه حجاب اجباری نبود اما مردم خودشان با اختیار خودشان می‌پوشیدند، الان که قانون اجباری وجود دارد راه‌های برون رفت از آن هم وجود دارد.» او گفته است: «حجاب در ایران مقوله‌ای سیاسی است. قوانین ما به ‌شدت تبعیض‌آمیز است.» تبعیضی که پروانه سلحشوری از آن حرف می‌زند، همان نکته‌ای است که روز گذشته سیدابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه آن را به شکل دیگری مطرح کرده و انواع بی‌عدالتی‌ها، تضییع حقوق و هر آنچه یک خانم را در مضیقه قرار می‌دهد، مصداق خشونت علیه زنان دانسته است.
البته لاله افتخاری، نماینده ادوار مجلس با سلحشوری مخالف است و می‌گوید: «قانون حجاب قابل تغییر نیست؛ قانون عفاف و حجاب به درستی اجرا نمی‌شود. نیروی انتظامی زد و خوردی با بدحجابان ندارد. مصوبه شورای عالی انقلاب درباره حجاب لازم‌الاجراست و مجلس نمی‌تواند کاری کند.»
البته این روزها تعداد زیادی از صاحب‌نظران با محمود صادقی هم نظرند و به نوعی حرف او را تکرار می‌کنند که: «حاکمیت با مردم مهربان‌تر باشد؛ یعنی باید از وجه رحمانی دین استفاده کرد که در قرآن هم آمده: «فبِما رحْمهٍ مِن‌الله لِنْت لهُمْ و لوْ کنْت فظًّا غلِیظ الْقلْبِ لانْفضُّوا مِنْ حوْلِک»؛ «در پرتو رحمت و لطف پروردگار، تو با مردم مهربان شدی در حالی که اگر خشن و تندخو و سنگدل بودی از اطراف تو پراکنده می‏‌شدند.» یعنی چنانچه بخواهیم خشن باشیم همه از پیرامون ما می‌روند به همین دلیل دین خدا را نمی‌توان با تحمیل در جامعه پیاده و نهادینه کنیم.»
شاید هم بتوان گاهی همان ‌طور که احمد خاتمی می‌گوید، تصور کرد که: «که هر کس بدحجاب یا بی‌حجاب بود، دشمن نظام نیست بلکه توجه و آگاهی ندارند.» و همان‌ طور که محسن غرویان، استاد درس خارج حوزه علمیه قم پیش از این گفته: «این رفتارها را ما در امر به معروف نداریم و پیغمبر و اهل بیت چنین رفتارهایی را در سیره‌شان نداشته‌اند که بخواهند با ضرب و کتک مردم را به سمت معروف بکشانند یا از منکر برانند. اینها اثرات مخربی داشته و به هر حال باید روش‌ها عوض شود.» این تغییر روش همان چیزی است که حجت‌الاسلام ناصر نقویان، استاد دانشگاه درباره آن می‌گوید: ««فرهنگ» با «سرهنگ» نمی‌شود. کار فرهنگی با کار سرهنگی متفاوت است. تربیت اجبار و الزام‌آور نیست. کسی نمی‌تواند یک بذر را رشد بدهد، بلکه باید زمینه‌های رشد را مهیا کرد تا بذر خودش مسیر خود را پیدا کند و رشد کند. به همین دلیل ما باید در رفتارهای خود یک آسیب‌شناسی جدی انجام بدهیم.»