بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
کاهش تنش ممکن است
٦٥٠
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
عباس عبدی | پس از یادداشتی که درباره بی‌معنی بودن مذاکره در شرایط کنونی در روز شنبه و در روزنامه ایران نوشتم سپس به دنبال گفت‌وگوی همان روز با بی.بی.سی برخی از دوستان و خوانندگان ضمن همراهی با کلیت مطالب گفته شده، می‌پرسیدند که آیا این سخنان به معنای آن است که اقدامات ایجابی به پایان رسیده است؟ بنده در این یادداشت می‌کوشم که توضیحی دهم بلکه پاسخی به این پرسش مهم باشد.
1- اولین نکته این است که وضع موجود قطعا ناپایدار است و دیر یا زود باید از این ناپایداری در‌آید. با تداوم تحریم‌ها این ناپایداری بیشتر هم می‌شود. در این تردیدی نیست.
2- مشکل اصلی ترامپ مساله هسته‌ای ایران نیست. در حقیقت او با کلیت توافقات چند جانبه مشکل دارد. شاید اگر برجام نبود و قرار بود که با خودش هم به توافق برسیم همین برجام نتیجه توافق احتمالی بود. سیاست ترامپ در ضدیت با برجام معقول نیست، مگر اینکه آن را در چارچوب حذف قدرت‌های دیگر از جمله اروپایی‌ها از این توافق در نظر بگیریم. چرا این سیاست معقول نیست؟ چون خروج ایران از برجام و مخالفت ادعایی ترامپ با جنگ‌ می‌تواند به خطری که از آن بیم دارند یعنی هسته‌ای شدن منجر شود. چون برجام با ادعای عدم دسترسی ایران به بمب هسته‌ای برقرار شده و فقدان آن طبعا تحقق این هدف را از دسترس خارح می‌کند.
3- از سوی دیگر ترامپ حداقل تاکنون ایده روشنی برای هیچ مذاکره‌ای را عرضه نکرده است. مذاکرات برجام بر یک ایده روشن از سوی اوباما مبتنی بود که در مسقط به اطلاع طرف ایرانی رساندند و چون اکنون چنین ایده‌ای وجود ندارد طبعا پذیرش هر نوع مذاکره‌ای از سوی ایران نیز سالبه به انتفاء موضوع است.
4- برای عبور از این وضعیت یک راه وجود دارد. ابتدا پذیرش چارچوب کلی برجام. قالب کلی برجام در واقع طرحی بود که به تایید امریکایی‌ها رسید و طرحی اروپایی محسوب نمی‌شود. اگر کلیت این چارچوب پذیرفته شود، می‌توان درباره برخی از اعداد و ارقام آن توافق‌های جدید داشت به نحوی که امتیازی برای طرف امریکایی محسوب شود و در مقابل نیز امتیازی برای ایران تعلق گیرد. این تغییرات نیازی به مذاکرات مستقیم ندارد بلکه کشور میانجی نیز می‌تواند آن را انجام دهد. این ایده می‌تواند اهداف دو طرف را تامین کند. ایران امتیازاتی بیش از برجام به دست آورد و ترامپ نیز به خواسته خود که دور ریختن اروپا از این معادله است، برسد بدون اینکه ایران چنین کاری را کرده باشد.
مساله اصلی جزییات چنین توافقی نیست بلکه مساله اصلی شکل‌گیری چنین اراده‌ای نزد دو طرف است. از آنجا که این بازی ابتدا از سوی ترامپ به هم خورده است، لازم است که ابتکار عمل را خودش در اختیار بگیرد و با پیشنهادی جدی و عملی و روشن اجازه دهد که این اراده در طرف دیگر نیز شکل بگیرد. همچنان که در سال 1391 و 1392 چنین شد. نقطه قوت ترامپ این است که قدرت تصمیم‌گیری فردی دارد و این را باید مغتنم شمرد.