بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
استحاله اصلاح‌طلبی
k ٦.٣
٠
آرمان امروز / متن پیش رو در آرمان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
برخی اصلاح‌طلبان در شرایطی که به رغم پیروزی در سه انتخابات اخیر مجلس و ریاست جمهوری نتوانسته‌اند عملکردی راضی کننده از خود برجای بگذارند، به جای مسئولیت پذیری و اتخاذ راهکار مناسب برای حفظ سرمایه اجتماعی رو به فرافکنی آورده‌اند و تلاش می‌کنند، از زیر بار مسئولیت تصمیمات خود شانه خالی کنند. طبیعتاً هنگامی که جریانی موفق به جلب رضایت حامیان خود نمی‌شود، در مواجهه با بحران سرمایه اجتماعی تلاش می‌کند تا با یافتن ایرادات و اصلاح آن‌ها در راه جلب رضایت حامیانش گام بردارد. با این وجود اصلاح‌طلبان بدون درس گرفتن از سیاست‌هایی که در گذشته اتخاذ کرده و نتیجه آن را دیده‌اند، می‌خواهند روش گذشته را تکرار کنند و با همان سیاستی که در سال 94 برای انتخابات مجلس شورای اسلامی در پیش گرفته بودند در انتخابات 98 حضور یابند. این روزها آرای خاکستری که همواره در مواقع حساس به میدان می‌آیند و پیروزی اصلاح‌طلبان را رقم می‌زنند، دل خوشی از عملکرد اصلاح‌طلبان ندارند و حضور خود در انتخابات را بی‌ثمر می‌دانند. آن‌ها معتقدند حضور اصلاح‌طلبان در نهادهایی چون مجلس آن طور که باید و شاید اثرگذار نبوده و نتوانسته‌اند گام‌هایی جدی در راستای مطالبات مردم بردارند. به رغم این نارضایتی روزگذشته رسول منتجب‌نیا، فعال سیاسی اصلاح‌طلب از اقشار خاکستری خواست که تحت هر شرایطی در انتخابات حاضر شوند. او گفت که حتی اگر آرای خاکستری از عملکرد اصلاح‌طلبان ناراضی هستند، لیست مستقل ارائه کنند و خودشان در انتخابات حضور یابند. او با اشاره به اینکه در سال 96 شعار داده شد که اصولگرا و اصلاح‌طلب دیگر مورد علاقه مردم نیستند، تصریح کرد که این شعار را برخی مبنا قرار دادند که مردم از این دو جریان زده شده‌اند، در حالی که این شعار به این معنا نیست که همه مردم از اصلاح‌طلبان و اصولگرایان صرف‌نظر کرده و دنبال راه سوم هستند. این فعال سیاسی اضافه کرد که اصولگرایان همچنان حامیانی دارند که حضور در انتخابات را تکلیف شرعی خود می‌دانند. حامیان اصلاحات نیز به تفکر خود پایبند هستند. هر دو جریان ممکن است ریزش یا رویش‌هایی هم داشته باشند اما به هر حال برای دفاع از جریان خود در انتخابات شرکت می‌کنند. منتجب‌نیا در ادامه گفت که مجموعه‌ای از آرای خاکستری یا سرگردان هم وجود دارد که در روزهای آخر انتخابات و بعد از تحلیل شرایط و تابع فضای حاکم رای خود را به صندوق می‌اندازند. او افزود این‌ها از اصولگرایان دل کنده‌اند و مثل انتخابات 92، 94 و 96 یا از اصلاح‌طلبان حمایت می‌کنند یا مثل انتخابات دوره هفتم مجلس یا دوم شورای شهر تهران، دل‌زده و دلسرد می‌شوند. او در پایان با اشاره به آرای خاکستری تصریح کرد: «اگر آنها بی‌تفاوت شوند، سرنوشت خود را به دست دیگران می‌دهند که این راه حل درستی نیست. به نظر من بهترین راه این است که آرای خاکستری که ساختار مدیریتی اصلاح‌طلبان و شیوه تهیه لیست انتخاباتی آنها را قبول ندارند، خودشان با طرحی جدید و به صورت مستقل وارد صحنه انتخابات شوند. تشکل‌های خود را فعال کرده و با مردم صحبت کنند. چهره‌هایی معرفی کنند که در لیست اصلاح‌طلبان و اصولگرایان نباشند».
تقلیل اصلاح‌طلبی
سخنان این فعال سیاسی، اصلاح‌طلبان را فاقد قدرت اصلاح درون جریانی برای جلب رضایت مردم نشان می‌دهد. جریانی که نمی‌خواهد یا نمی‌تواند در راستای بازگرداندن جلب رضایت بدنه، گام بردارد و تنها با حضور در انتخابات خود را زنده نگه می‌دارد. تقلیل جریان اصلاح‌طلبی به جریانی که وظیفه گرم کردن تنور انتخابات را دارد و هدفی مشخص برای حضور در انتخابات ندارد، مساله‌ای نیست که به راحتی از کنار آن گذشت و باید دید چرا دعوت بی‌هدف برای شرکت در انتخابات در دستور کار برخی از اصلاح‌طلبان قرار گرفته است. اصلاح‌طلبان همواره یکی از تفاوت‌های اساسی خود با رقیب را در پاسخگو بودن می‌دیدند اما انگار این خصیصه دیگر در مورد بسیاری از فعالان این جریان صدق نمی‌کند. بجز منتجب‌نیا، محمدرضا عارف نیز در روزهای گذشته انتقادات از جریان اصلاح‌طلبی را مدیریت شده و غیرتصادفی خوانده بود و این گونه تلاش داشت تا عملکرد خود و جریان اصلاحات را بری از ایراد و اشکال توصیف کند. اتخاذ این راهبردها از سوی برخی اصلاح‌طلبان و سکوت دیگران نشان می‌دهد که اصلاح‌طلبی عملا در خطر استحاله قرار دارد و افراد بدون این که کوچکترین اعتقادی به آرمان‌های این جریان داشته باشند، خود را در قالب اصلاح‌طلبی تعریف می‌کنند تا از منافع ناشی از آن بهره‌مند شوند.
فرصتی برای بازتعریف اصلاح‌طلبی
اصلاح‌طلب اگر ابزار اصلاح را در اختیار نداشته باشد، عملاً نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. ادامه وضعیت فعلی باعث خواهد شد که حضور اصلاح‌طلبان در قدرت تفاوتی با حضور دیگر جناح‌ها نداشته باشد و مردم به مرور ناامید شوند. در شرایط فعلی اصلاح‌طلبان نباید دوباره به شیوه گذشته و با ائتلاف با جریان‌هایی که عملا التزامی به آرمان‌های جریان اصلاحات ندارند، در انتخابات حضور یابند. آن‌ها می‌توانند با استفاده از فرصت انتخابات 98 لیستی متشکل از اصلاح‌طلبان شناسنامه‌دار و قدرتمند ارائه کنند و با پافشاری بر روی آرمان‌ها از ائتلاف با احزاب رقیب بپرهزیند. حضور اقلیتی اصلاح‌طلب و قدرتمند در مجلس بسیار موثر‌تر از حضور اکثریتی ناکارآمد خواهد بود. از طرفی انتخابات مجلس شورای اسلامی در ایران چندان سیاسی نیست و بیشتر جنبه اجتماعی دارد. به این معنا که فقط در کلانشهرها بر اساس سیاست‌ها رأی داده می‌شود و رأی‌گیری در شهرستان‌ها و شهرهای کوچک و روستاها صرفاً بر مبنای مناسبات اجتماعی قومی و محلی است. در نتیجه با توجه به کاهش احتمالی مشارکت در کلانشهرها، حضور اصلاح‌طلبان واقعی می‌تواند این کاهش را جبران کند و شرایط بهتری برای جریان اصلاحات در انتخابات مجلس 98 فراهم سازد.