بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
سرمقاله فرهیختگان/ فرار به جلوی دولت در زمینه عملکرد شرکت عمران شهرهای جدید
٠
٠
فرهیختگان / « فرار به جلوی دولت در زمینه عملکرد شرکت عمران شهرهای جدید » عنوان یادداشت روزنامه فرهیختگان به قلم رضا واعظی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
اگر همین امروز به خروجی پایگاه اطلاع‌رسانی دولت مراجعه کنید متاسفانه گزارشی غیر‌واقعی که سرشار از توهین به ساکنان شهرهای جدید است، وجود دارد. آذر ماه سال 96، شرکت عمران شهرهای‌‍‌جدید برای نخستین‌بار گزارشی را روی خروجی سایت خود قرار داد و سپس وزارت راه و شهرسازی و متاسفانه پس از آن پایگاه اطلاع‌رسانی دولت نیز آن را منتشر کردند؛ این گزارش در سایت‌های، صنعت ساختمان، تعادل، اقتصادگران، تلکسیران، خبرگزاری آریا و... نیز منتشر شد. در این گزارش که ادعا ‌شده نتیجه یک تحقیق با موضوع بررسی و شناسایی مشکلات زنان ساکن در سایت ‌مسکن‌مهر شهرهای ‌جدید است، به مسائل و مشکلاتی اشاره شده که چیزی جز سیاه‌نمایی و توهین به مردم ساکن در این شهرها دیده نمی‌شود. اینکه این گزارش توسط یک شرکت غیرتخصصی (شرکت عمران شهرهای جدید) که هیچ تخصصی در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی ندارد، تهیه شده و قطعا نتایج آن دارای اشکال جدی است، بماند. نکته اینجاست که در این بررسی به نتایجی رسیده‌اند که حد‌اقل در یکی از دو شهر جدید که بنده می‌شناسم (شهر جدید بینالود و گلبهار) نه‌تنها غیرواقعی و فاقد اعتبار است، بلکه توهینی آشکار به مردم ساکن در این شهرهاست. نکته اینجاست، اگر این نتایج واقعیت داشت و واقعا آمران و مجریان تحقیق از سر خیرخواهی و برنامه‌ریزی در جهت رفع مسائل اقدام کرده‌اند، عقل سلیم حکم می‌کند این‌گونه مسائل به‌صورت محرمانه در اختیار مسئولان امر قرار بگیرید تا چاره‌اندیشی کنند نه اینکه در سایت‌ها منتشر و باعث توهین به مردم و تشویش اذهان عمومی شود. نیت هرچه باشد در برداشت اول گمان می‌رود دولت‌نشینان به‌دنبال زدن یکی از طرح‌های نسبتا موفق دولت قبلی یعنی مسکن مهر بودند؛ زیرا به یمن بی‌تدبیری‌های وزیر وقت و وزارتخانه متبوعش، قیمت مسکن چند برابر شد و دولت در انجام پروژه طرح ادعایی مسکن اجتماعی ناکام ماند؛ بنابراین شلیک به مسکن مهر مُسکّنی است برای این درد.
برای مثال در گزارش کذایی درمورد شهر جدید گلبهار که سرریز جمعیتی کلانشهر مشهد مقدس است و درحال‌حاضر بیش از 80 هزار جمعیت را در خود جای داده، آمده است: اعتیاد، خشونت‌های خانگی، روسپیگری، خودکشی، حاشیه‌نشینی و سکونت در مکان‌های نا‌مناسب، مهم‌ترین مسائل زنان در این شهر جدید است. حال اینکه در این شهر مردمی عفیف، نجیب و قانع زندگی می‌کنند و اگر آسیبی هم وجود دارد همانند سایر شهرهای کشور است. این وصف حالی است که محققان شرکت عمران شهرهای جدید از مردم عفیف و مظلوم شهر جدید گلبهار کرده‌اند. دیگر شهرهای جدید ازجمله بینالود در نزدیکی شهر مقدس مشهد و نیشابور، علوی در استان هرمزگان، مجلسی، بهارستان و فولادشهر در استان اصفهان، هشتگرد در استان البرز و امیر‌کبیر در استان مرکزی، از دیگر شهرهای جدیدی هستند که در گزارش شرکت عمران شهرهای جدید از بی‌مهری مجریان تحقیق بی‌بهره نبوده‌اند.
مقایسه نتایج و شاخص نیز نشان می‌دهد گلبهار در موقعیتی استثنایی و خاص از نظر آسیب‌ها قرار گرفته است. به‌جای اینکه ضعف عملکرد شرکت‌های عمران در ساخت و تجهیز شهرهای جدید و مسکن مهر برجسته شود و به کمبودها به ‌صراحت اعتراف کنند، با فرار به جلو به‌سراغ برخی عناوین رفته‌اند که چیزی جز توهین به این جامعه نیست. مسئولان امر و به‌اصطلاح محققان بفرمایند براساس کدام آمار و شاخص، خودکشی، روسپیگری و... در شهر جدید گلبهار در شرایط حاد است! چرا در رابطه با شهر گلبهار از شاخص‌هایی استفاده شده که از پشتوانه آماری دقیقی برخوردار نیستند؟ به استناد کدام آمار رسمی به روسپیان یا قربانیان خشونت خانگی یا حتی تعداد خودکشی در گلبهار اشاره شده است؟
اگرچه اغلب این موارد آسیب‌شناسانه، روایتی تلخ از خط‌قرمزهایی ناراحت‌کننده حکایت دارد، اما آنچه پرسش‌برانگیز است توجه به این نکته است که چرا مواردی این‌چنینی در این نتایج برجسته شده‌اند؟ گویی اشتغال و فضاهای فرهنگی بانوان در گلبهار از شاخص‌هایی بالا برخوردار بوده و مشکل اکنون در روسپیگری، خشونت و اعتیاد ساکنان نمود پیدا کرده است.
اصلا اگر این شاخص‌ها و مشکلات واقعیت داشته باشد، این مسئولان شرکت عمران شهرهای جدید، وزارت راه و شهرسازی و در سطح کلان دولت محترم هستند که متهم ردیف اولند و به‌جای فرار به جلو، لازم است پاسخگو باشند.
اگرچه از جزئیات و روشمندی پژوهش یاد‌شده، اطلاعی منتشر‌نشده اما با نگاهی هرچند سطحی می‌توان دریافت پژوهشگران از شاخص‌های متجانس و سنخیت‌مند در آسیب‌شناسی زنان در شهرهای‌جدید (حداقل درمورد شهر جدید گلبهار) پیروی نکرده‌اند. حتی مشخص نیست روش گردآوری داده‌ها به چه صورت بوده است. عموما در پژوهش‌های اجتماعی خصوصا در مطالعات زنان، جمع‌آوری پرسشنامه و در مطالعاتی پیچیده‌تر، از مصاحبه عمیق به‌عنوان راهی برای گردآوری داده‌ها استفاده می‌شود. شیوه انتخاب نمونه نیز در غالب موارد از نوع «تصادفی» است. یعنی پرسشنامه‌ها را افرادی پر می‌کنند که از قبل انتخاب نشده و به‌صورت تصادفی برگزیده شده‌اند. اگر این فرض درست باشد نتایج این پژوهش متزلزل‌تر و کم‌اعتبارتر می‌شود. مگر چند نفر از ساکنان گلبهار از وجود روسپیگری و خشونت خانگی سخن می‌گویند؟ این پرسش به‌معنای عدم وجود چنین معضلاتی نیست -‌چراکه کم و زیاد هر شهری با چنین مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند- بلکه آیا به‌معنای نوعی نتیجه‌گیری غرض‌ورزانه یا بدبینانه نسبت به شهر‌های جدید، مسکن مهر و شهر جدید گلبهار نبوده است.
آیا این پژوهش به‌جای آنکه بر بنیان‌های علمی، روشمند و جامعه‌شناسانه بنا شده باشد بیشتر ناشی از ایده‌های سیاه‌نمایانه و دور از واقعیت نیست؟ چرا شرکت عمران شهرهای جدید که پیمانکار عمرانی شهرهای تازه‌ساز است، همانند شهرهای دیگر کشور، شاخصه‌های عمرانی، صنعتی و ساختمانی (مانند سالن سینما، کتابخانه، فرهنگ‌سرا و حمل‌ونقل) را مورد بررسی قرار نداده و در باره شهر گلبهار، شاخصه‌های دیگری را برجسته کرده است؟ آیا این با هدف انحراف افکار عمومی به مسائل فرهنگی جامعه انجام پذیرفته است تا موجب حواس‌پرتی مردم گلبهار از وضعیت توسعه عمرانی، حمل‌ونقل و... شود؟
در هر حال نه من نویسنده مطلب یا شمای مخاطب، مخالف انجام پروژه‌های تحقیقی نیستیم، برعکس ضروری می‌دانیم این تحقیق با هدفی مشخص و درست توسط نهادی متخصص انجام شود و درصورت وجود نتایج نامطلوب به‌صورت محرمانه در اختیار مسئولان امر قرار گیرد و باعث تحقیر شهر یا نقطه‌ای از جامعه نشود. مگر نه اینکه ایجاد شهرهای جدید برای کاهش فشار جمعیتی از کلانشهرهاست، پس چگونه انتظار دارید که با ارائه این‌گونه گزارش‌های بی‌پایه، مردم به اقامت و سکونت در این شهرها تمایل داشته باشند. متاسفانه این گزارش توهین‌آمیز به‌رغم پیگیری‌های صورت گرفته و حذف آن از خروجی سایت شرکت عمران شهرهای جدید و وزارت راه و شهرسازی، همچنان در خروجی پایگاه اطلاع‌رسانی دولت وجود دارد و حکایت همچنان باقی‌است.
در هر حال انتظار می‌رود نهادهای ناظر از جمله سازمان بازرسی و مجلس شورای اسلامی، بررسی و تحقیق از عملکرد شرکت عمران شهرهای جدید را در دستور کار خود قرار دهند و عملکرد اقتصادی و فرهنگی و سایر مسائل 25‌ساله این شرکت دولتی را شفاف‌سازی کنند.