بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
واکنش‌ های گسترده به ویدئوی جنجالی شهردار ارومیه
٠
٠
فرارو / متن پیش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
مجید تفرشی تاریخ نگار و سند پژوه در این باره در توئیتر سخنان شهردار ارومیه را "نگران کننده"خواند و نوشت: «از سه حالت خارج نیست: یا واقعا راست می‌گوید و فارسی نمی‌داند که در این صورت، سطح علمی دانشگاه‌های ایران فاجعه است. یا مدرک زبان فارسی اش مشکوک و مورد سوال است و یا مغرض و ایران ستیز و ضدوحدت ملی و زبان ملی و فراگیر رسمی کشور است.»
به تازگی انتشار ویدئویی از جدال لفظی شهردار و عضو شورای شهر ارومیه بازتاب زیادی در فضای مجازی پیدا کرده است. حالا او در توضیحی اعلام کرده است حرف هایش شوخی بوده است.
ویدئویی که جنجال به پا کرد
در این ویدئو، خالد حاتمی عضو کُرد شورای شهر ارومیه از شهردار این شهر می‌خواهد در جلسه رسمی برابر قانون به جای زبان محلی به زبان فارسی سخنرانی کند تا او که ترکی نمی‌داند نیز متوجه شود. اما محمد حضرت پور شهردار ارومیه در جواب او می‌گوید تسلط کافی برای انتقال مفهوم به زبان فارسی ندارد. او خطاب به عضو شورا می‌گوید: «اگر نمی‌توانی ترکی حرف بزنی، برو بیرون.» این مشاجره به خروج حاتمی از جلسه ختم می‌شود.
از نکات جالب توجه این ویدئو تشویق ممتد شهردار توسط حاضران در سالن پس از سخنان عجیبش است.
موج واکنش به این سخنان بسیار گسترده بود، انتقادات از شهردار ارومیه در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شد. کار به جایی رسید که حضرت‌پور متهم به گرایشات "تجزیه طلبانه" شد.
اما خود او می‌گوید "حرف‌هایش شوخی بوده است. "
شهردار ارومیه به روزنامه شهروند گفت: «باور بفرمایید که حرف من شوخی بود، اصلا از لحن من هم پیداست که جدی نمی‌گویم. مگر می‌شود من به یک‌نفر حالا هرکس که می‌خواهد باشد، بگویم اگر ترکی نمی‌فهمی برو بیرون؟ ما سال‌هاست که کرد و ترک در کنار هم زندگی می‌کنیم، شهر را مدیریت می‌کنیم و هیچ‌وقت مشکلاتی از این دست نبوده است.»
حضرت‌پور در مورد این‌که اصلا چه اتفاقی افتاد که این شوخی ردوبدل شد، می‌گوید: «ما از این شوخی‌ها با هم داریم. بسیاری از اعضای کردزبان شورای شهر با ما ترکی حرف می‌زنند و ترک‌های ما هم در اغلب موارد کردی متوجه می‌شوند، اما آقای حاتمی معمولا اصرار دارند که به زبان فارسی صحبت شود و ما همیشه درباره این موضوع با ایشان شوخی داریم. این‌بار ایشان بیشتر تأکید کرد که وقتی در جلسه از قومیت‌های مختلف حضور دارند، باید فارسی حرف زده شود. من هم گفتم آخر بعضی از کلمه‌های ترکی را نمی‌توان به فارسی ترجمه کرد، خندیدیم و بعد هم شوخی کردیم.»
او مدعی شد که " آقای حاتمی هم ناراحت نشده بودند، اما بعضی‌ها که می‌خواهند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند، مانند بعضی تجزیه‌طلب‌ها و رسانه‌های آن‌ها شلوغش می‌کنند."
شهردار ارومیه تاکید کرد: «همه می‌دانند که من عاشق تمام ترک‌ها و کرد‌ها هستم و خدمتگزار همه آن‌ها هم هستم. این ماجرا باعث شد همه‌مان بیشتر مراقب باشیم.»
برداشت‌ها از ویدئو
اما واکنش‌ها و برداشت‌ها از ویدئوی منتشر شده دامنه گسترده‌ای داشت. مردم، روزنامه نگاران و حتی برخی اندیشمندان نیز به آن انتقاد کردند.
مجید تفرشی تاریخ نگار و سند پژوه در این باره در توئیتر سخنان شهردار ارومیه را "نگران کننده"خواند و نوشت: «از سه حالت خارج نیست: یا واقعا راست می‌گوید و فارسی نمی‌داند که در این صورت، سطح علمی دانشگاه‌های ایران فاجعه است. یا مدرک زبان فارسی اش مشکوک و مورد سوال است و یا مغرض و ایران ستیز و ضدوحدت ملی و زبان ملی و فراگیر رسمی کشور است.»
عده‌ای معتقدند که سخنان حضرت پور به هیچ عنوان قابل توجیه نیست، چون هم حاوی توهین به عضو کرد شورای شهر است و هم حاوی تفکرات قوم گرایانه.
سعید شریعتی فعال سیاسی اصلاح طلب در این باره گفت: "توهین‌های شوونیستی به هم‌وطنان کرد، بی‌احترامی به زبان و رسمی کشور در استانی که همواره نماد همزیستی مسالمت‌آمیز اقوام و مذاهب ایرانی بوده نابخشودنی است."
احسان بداغی روزنامه نگار نیز خواستار بررسی ماجرا از سوی وزارت کشور و وزارت اطلاعات شده است. او در این باره می‌گوید: «محمد حضرت‌پور شهردار ارومیه با این توجیه که زبان فارسی بلد نیست یک جلسه رسمی را به تنش کشانده؛ اگر راست گفته باشد باید مدرک دانشگاهی اش راستی آزمایی شود. اگر هم نه، وزارت کشور و اطلاعات وظیفه دارند بررسی کنند هدف او از ایجاد تنش و درگیری قومی چیست و احتمالا از کجا خط می‌گیرد؟»
کاربران زیادی گفته اند که شهردار ارومیه باید برکنار شود. علی مجتهد زاده وکیل دادگستری در این باره معتقد است: «وقتی نماینده ارومیه آقای قاضی پور با شعار ولایتمداری افکار تجزیه طلبانه دارد و آن را پنهان نمی‌کند و هیچ برخوردی با او‌ نمی‌شود باید امروز هم شهردار ارومیه بگوید که فارسی نمی‌داند، کمترین‌کار برکناری مسئولی است که زبان رسمی کشور را نمی‌داند.»
یا فرد دیگر معتقد است شهردار ارومیه که زبان فارسی را خوب نمی‌داند باید استعفا دهد. او نوشته است: «گویا شهردار ارومیه آنقدر به زبان فارسی مسلط نیست که بتواند در یک جلسه رسمی، به زبان ملی کشور سخن بگوید. چنین شخصی لیاقت نشستن بر جایگاه شهرداری آن شهر را ندارد و باید استعفا دهد. پیش از استعفا هم باید از عضو کُرد شورای شهر ارومیه بخاطر رفتار زشتش عذرخواهی کند.»
برخی نیز پار را فراتر گذاشته و می‌گویند که شهردار ارومیه باید محاکمه شود. حسین دهباشی پژوهشگر تاریخ و فعال رسانه ای در این باره نوشت: «شهردار ارومیه برای وهن زبان ملی باید عزل و محاکمه شود.»
به عقیده او "هویّت ایرانی قالیچه‌ای رنگارنگ و بافته از تار زبان فارسی و پودِ ده‌ها زبان و لهجه‌ی مختلف از اقوام مغرور و گرانقدری است که در طی هزاران سال و گره به گره بافته شده است. بخشی از آن تار اگر از هم بگسلد، این فرش قشنگ و مستحکم - که نام دل‌ربایش ایران است- اندک‌اندک گسیخته خواهد شد."
مقایسه شهردار ارومیه با نادر قاضی پور نماینده این شهر از جمله واکنش‌هایی بوده که بسامد زیادی داشته است. کاربرانی مدعی اند که حضرت پور نیز مانند قاضی پور تمایلات افراطی ناسیونالیستی ترکی دارد.نادر قاضی پور خود از چهره های جنجالی ارومیه به حساب می آید. او چند سال پیش در آستانه انتخابات مجلس سخنانی درباره زنان و حضورشان در مجلس مطرح کرد که برایش دردسر ساز شد.
عده‌ای هم معتقدند انتخاب کنندگان این شهردار هم تقصیر دارند. کاربری نوشته است: «زبان رسمی ایران فارسی است و گویش در جلسات رسمی بویژه مقامات مسئول باید به این زبان انجام شود. شهردار یا هر مسئولی که تسلط کافی به زبان رسمی کشور نداشته باشد تنها مقصر نیست آن‌هایی که او را انتخاب یا انتصاب کرده اند بیشتر مقصرند.»
کاربران کرد زیادی نیز به سخنان حضرت پور واکنش نشان داده اند و آن را توهین خوانده اند. عده‌ای هم معتقدند ترکی حرف زدن حضرت‌پور خلاف قانون نیست و او می‌تواند به هر زبانی در جلسه سخنرانی حرف بزند. از سوی دیگر برخی هم گفته اند چرا آن نماینده شورا که خود ترکی بلد است از شهردار خواسته فارسی سخن بگوید، شاید او به دنبال حاشیه‌سازی برای شهردار بوده است.
ارومیه از جمله شهر‌هایی است که غیر از ترک‌ها اقلیت‌های قومی، زبانی و مذهبی زیادی در آن زندگی می‌کنند. کردها، ارمنی‌ها، آشوری‌ها در این شهر و استان آذربایجان غربی حضور دارند. برخی از شهر‌های استان آذربایجان غربی نیز اصلا کردنشین هستند مانند مهاباد و سردشت. در سال‌های اخیر برخی ناظران درباره تشدید شکاف‌های قومیتی و تقویت هویت طلبان ترک در این استان هشدار داده اند.