بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
ارز دیشلمه دولتی
٠
٠
سیاست روز / متن پیش رو در سیاست روز منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
براساس آمار و اطلاعات موجود ؛ ایران از نظر تولید و سطح زیر کشت چای در رتبه پانزدهم و از نظر مصرف در رده داوزدهم جهان قرار دارد و همین مساله موجب شده تا چای به عنوان یک محصول پرمصرف در ایران تلقی شود.
درکنار این حجم مصرف اما میزان تولید چای در کشور و ظرفیت های بالفعل موجود حکایت های جالبی دارد. طبق آمار عملکرد منتشر شده در مورد تولید برگ سبز و چای خشک در سال 97 ؛بیش از 25 هزار تن چای خشک تولید شده که در مقایسه با سال قبل حدود 4هزار تن برابر با 4 درصد افزایش یافته است..
به سخن دیگر در مدت یاد شده حدود 113 هزار تن برگ سبز چای تولید شده که بیش از 4 هزار تن بیشتر از مدت مشابه سال 96 بوده است. ضمن اینکه در همین بازه زمانی بیش از 25 هزار تن چای خشک تولید شده که در مقایسه با سال قبل حدود هزار تن بیشتر بوده است. در کنار این مساله مصرف سرانه کشور چیزی در حدود تقریبا 100 هزار تن است و چنانچه مصرف هر فرد بین 3 /1 تا 4 /1 کیلوگرم چای باشد در حدود 110 هزار تن سالانه چای در کشور مصرف می شود و اگر بنابر گفته فعالان این حوزه ارزش اقتصادی این محصول از قرار هرکیلوگرم چای 5 دلار در نظر گرفته شود ؛ارزش معادل 550 میلیون دلار برای آن می توان در نظر داشت.
اطلاعات و اسناد موجود از این نکته پرده بر می دارند که بیش از 26 هزار هکتار باغ چای در دو استان گیلان و مازندران قرار دارند که از این مقدار حدود 21 هزار هکتار مورد بهره برداری و استفاده قرار گرفته است. طبق برآرودهای صورت گرفته اشتغالزایی انجام شده دراین عرصه ؛رقم قابل توجهیاست به این ترتیب که حدود 55 هزار خانوار چایکار بطور مستقیم در باغات چای مشغول بکارند و 100 درصد درآمد و معیشت آنها از محصول چای است. به سخن دیگر در کل برای 100 هزار خانوار در بیش از 151 کارخانه چای سازی که متناسب با ظرفیت تولید آنها بین 30 تا 60 نفر شغل فصلی و دایم ایجاد شده است و اگر هر خانوار 5 نفر در نظر گرفته شود، به طور متوسط 500 هزار نفر مستقیم و غیر مستقیم در صنعت چای اشتغال دارند و این تعداد جدای از تعداد شاغلینی است که در بخش بازرگانی (صنایع بسته بندی و فروش) فعالیت می کنند.
درد تولید از واردات بی رویه
حال با وجود چنین حجم تولید و اشتغالزایی طی روزهای گذشته متولیان از این خبر رونمایی کردند که مقرر شده تا با تخصیص ارز دولتی چای خارجی وارد کشور شود.
محمدرضا کلامی، درباره نحوه توزیع چای وارداتی با ارز دولتی، اعلام کرده است که سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید‌کنندگان مکلف شده است تا قیمت چای وارداتی را با ارز 4200 تومانی را احصا و اعلام کند و در کنار این اقدام نیز فهرست موجودی و صاحبان محموله‌های چای ترخیص شده با ارز 4200 تومانی را به ستاد تنظیم بازار اعلام کند.
به گفته وی مقرر شده تا این چای از طریق شبکه‌های مشخصی توزیع، مانند هیات‌های مذهبی برای مصارف ماه‌های محرم و صفر، آموزش و پرورش، اتحادیه‌های کارمندی و کارگری و یا فروشگاه‌های زنجیره‌ای توزیع شود.
البته نکته قابل تامل تر در مورد سخنان وی آن است که مدعی شده براساس این مصوبات، تمام ترخیص کنندگان محموله‌های چای با ارز 4200 نیز برای رفع تعهد ارزی خود مکلف به اخذ قیمت مصوب از سازمان حمایت و شبکه توزیع از دبیرخانه کارگروه تنظیم بازار با درج قیمت مصوب بر روی کالا هستند. ضمن اینکه کالای چای به فهرست کالا‌های مشمول توزیع برای مصارف هیات‌های مذهبی در ایام محرم و صفر علاوه بر برنج، روغن، شکر، گوشت قرمز و گوشت مرغ اضافه شده است.
مشکلات همیشگی
این اتفاقات درحالی در حال وقوعاست که هنوز سرنوشت یک میلیارد یورو ارز دولتی تخصیص داده شده برای ورود کالاهای اساسی هنوز مشخص نیست و همچنان اخبار ضدو نقیضی برای یافتن آن مطرح می شود اما همچنان کسی پاسخی شفاف برای آن ارایه نداده است. البته در کنار این ارزهای گم شده هنوز هم تکالیف مرتبط با شرکت هایی که ارز دولتی برای ورود برخی دگیر کالاهای اساسی گرفتند اما کالاهای غیر ضرور دیگر وارد کردند مشخص نشده و نکته قابل تامل آن است که متولیان همچنان در تلاش هستند تا به هر شکلی که ممکن است به طرق مختلف ارزهای دولتی را به کالاهای خاص و البته اشخاص خاص تر تخصیص دهند.
به اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران این حوزه متاسفانه در 40 سال اخیر این صنعت با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده است و در بازه های زمانی مختلف عدم حمایت دولت این صنعت و فعالان آن را دچار چالش های اساسی کرده است طوریکه بنا بر اطلاعات و اسناد موجود صنعت چای کشور در بین سال های 1370 تا 1376 در کانال 300 هزار تن تولید برگ سبز چای قرار داشت که به تناسب نزولات جوی و باران، میزان تولید کم و زیاد می شد اما به یکباره در شرایط مختلف و به دلیل سیاست گذاری مقطعی و عدم نگاه حمایت گرایانه نظام (دولت ها) روند تولید منفی شد و در بهترین حالت در بین سالهای 1376 تا 1377 تولید برگ سبز چای ایران از 34 هزار هکتار سطح زیر کشت به حدود 70 هزار تن رسید، یعنی 60 تا 65 درصد نیاز کشور در داخل تامین می شد بطوریکه واردات از 14 هزار تن به 9 هزار رسید. آنچه از شواهد امر برمی آید همتی که متولیان برای بسته نشدن دروازه های واردات دارند را به باز نگه داشتن دروازه های تولید اختصاص دهند قطعا شرایط تولید و به خصوصو کشاورزی کشور و به ویژه صنعت چای به مراتب بهتر از همیشه بوده و بی شک به مرزی خواهیم رسید که نیازی به یک گرم واردات چای نداشته باشیم.