بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
گفت‌وگو، سد راه لمپن‌ها در انتخابات
٠
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
از آشتی ملی، طرحی که سیدمحمد خاتمی ارایه کرد تا میثاق‌نامه گفت‌وگوی ملی که این روزها، اخباری از آن به گوش می‌رسد، فراز و فرودهای فراوانی طی شده است. چنانکه پیرو حوادث پس از انتخابات 88 و عواقب تصمیماتی که برای مقابله با اتفاقات آن سال اتخاذ شد، شکافی میان نیروهای سیاسی پدیده آمد که به ‌نحوی دیگر میان پایگاه اجتماعی این دو جریان سیاسی نیز فاصله انداخت. پس برای مقابله با این شکاف که در عرصه سیاسی و اجتماعی اتفاق افتاده بود، سیدمحمد خاتمی، رییس‌جمهور سابق ایران ایده «آشتی ملی» را در 19 بهمن‌ماه 95 مطرح کرد و واکنش‌های فراوانی ازسوی دو جریان سیاسی به این طرح شد. با آنکه برخی اصولگرایان نیز به‌طور کلی نوعی سکوت توام با رضایت پیشه کردند اما در همان روزها دیگر چهره‌های سیاسی به مقابله با آن پرداختند. رییس قوه قضاییه وقت این طرح را به «رسانه‌های بیگانه» نسبت داد و احمد توکلی نیز در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشت: «با آشتی ملی موافقم. اما مقدمه آشتی ملی پذیرش اشتباه و عذرخواهی رسمی دولت اصلاحات است.» از آن روز تا امروز لزوم گفت‌وگو در محورهای متعددی مطرح شده است. از مهم‌ترین محورهای گفت‌وگو می‌توان به گفت‌وگو بین جریان نیروهای اصلاح‌طلب و اصولگرا، گفت‌و‌‌گوی درون‌گفتمانی و گفت‌وگو میان وزارت کشور و شورای نگهبان اشاره کرد. محورهایی که چهره‌های سیاسی و مقامات کشوری در اظهارنظرهای دیروز خود به آنها پرداخته‌اند.
از طرح آشتی‌ ملی تا ایده گفت‌وگوی ملی
با روی کار آمدن دولت دوم روحانی، موضوع آشتی ملی مجدد مطرح شد. تیرماه 96 محمدرضا خاتمی از دولت دوم روحانی تقاضای تشکیل دولت آشتی ملی را کرد. چنانکه در فروردین‌ماه همان سال، این ایده در دو سطح مجمع و شورا مطرح و احمد مازنی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس نیز پیگیری امور را عهده‌دار شد. محمدرضا عارف نیز با اشاره به تشکیل کمیته گفت‌وگوی ملی که تشکیل آن پیش از این، در دیدار عیدانه عارف و لاریجانی جدیتی دوچندان یافته بود، این مهم را در دستورکار فراکسیون امید قرار داد تا در ادامه با معرفی ٢٢ نفر از نمایندگان به لاریجانی برای تشکیل کمیته، گام‌های عملی آن برداشته شود. روز 9 بهمن‌ماه 96 آیت‌الله غرویان با تاکید بر لزوم اجرایی شدن شعارهای طرح گفت‌وگوی ملی در سطح کشور گفت: «یک نفر باید ناقوس گفت‌وگوی ملی را به صدا درآورد. رییس‌جمهور می‌تواند پیشگام گفت‌وگوی ملی باشد.» او در ادامه افزود: «اعتماد ملی، آشتی ملی، وحدت ملی، آتش‌بس سیاسی و گفت‌وگوی ملی محتوایش یک چیز است و آن این است که بیاییم برای رفع مشکلات مردم و کشور کنار هم بنشینیم.» در سال 98 و به‌طور مشخص در 30 تیرماه آن سال، محمدرضا باهنر در خصوص تفاوت ایده گفت‌وگوی ملی و آشتی ملی گفت: «گفت‌وگوی ملی ارتباطی به آشتی ملی ندارد. ما گفت‌وگو را بین جریاناتی می‌دانیم که در چارچوب نظام هستند. می‌گوییم اینها که در چارچوب نظام هستند، باید رقابت کنند.»
حال احمد مازنی، نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم در خصوص چند و چون جلسات گفت‌وگوی ملی با حضور برخی نمایندگان مجلس با ایلنا گفت‌وگویی داشته است. این نماینده مردم تهران در مجلس معتقد است: «پیش از این با سیدمحمد خاتمی، نجفقلی حبیبی، بهزاد نبوی، علی شکوری‌راد، غلامحسین کرباسچی، غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، احمد توکلی و محمدرضا باهنر نیز درباره گفت‌وگوی ملی صحبت‌ کرده‌ام.» مازنی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس تصریح دارد که افرادی از دو جناح و طیف‌های مختلف در این جلسات شرکت داشته و دارند. او در ادامه تاکید کرد که «در این جلسات همچنین تاکید کرده‌ایم که انتخابات فصل‌الخطاب ما باشد، چراکه مشارکت فعال مردم در انتخابات پیش‌رو می‌تواند یک پیام روشن برای دشمنان کشورمان که با ایران و اسلام و جناح‌های سیاسی داخل کشور مخالفند و از طریق تحریم‌ها با ما دشمنی می‌کنند، داشته باشد.» مازنی در واکنش به برخی نگرانی‌ها مبنی بر احتمال پایین‌ بودن میزان مشارکت در انتخابات اسفندماه گفت: «در این زمینه میثاق‌نامه انتخاباتی گفت‌وگوی ملی در حال تهیه است. همزمان درون مجلس هم مجمع گفت‌وگوی ملی را تشکیل داده‌ایم که از یک جمع 25 نفره از طیف‌های مختلف تشکیل و تاکنون 6 جلسه از این مجمع نیز برگزار شده است.»
مازنی همچنین تاکید کرد: «هر قدر ما افکار عمومی را به فضای گفت‌وگومحور در کشور نزدیک کنیم، مردم انتخاب‌های‌شان دقیق‌تر می‌شود. صدای لمپن‌ها معمولا بلندتر است اما اگر در کشور گفت‌وگوی منطقی شکل بگیرد، می‌توان صدای لمپن‌ها را پایین آورد و آن صداها دیگر تاثیری نمی‌گذارد هر چند که در ملت ایران تا به حال تاثیری نگذاشته است.» او در پایان در خصوص دیگر موضوعاتی که در این جلسات مطرح می‌شود، تصریح کرد: «در این جلسات همچنین نقش صداوسیما هم مطرح شده و ما چندبار آقای علی‌عسگری را به این جلسه دعوت کردیم که ایشان رد نکردند.» البته او گفت که برگزار نشدن این جلسه با علی‌عسگری به دلیل عدم تطابق زمان جلسات بوده است.
همچنان گفت‌وگو با شورای نگهبان
گفت‌وگوی انتخاباتی اضلاعی دارد و در کنار گفت‌وگوی تشکل‌ها و احزاب سیاسی با یکدیگر، گفت‌وگوی نهادها و سازمان‌های نظارتی و اجرایی که در عرصه حاکمیتی قرار دارد نیز اهمیت دارد. چنانکه از مهم‌ترین اضلاع گفت‌وگوی انتخاباتی که در ادوار گذشته انتخابات مجلس محل بحث‌های فراوان بوده، می‌توان به رایزنی وزارت کشور و شورای نگهبان قانون اساسی اشاره کرد؛ رایزنی و گفت‌وگویی که درخواست غالب تشکل‌ها و احزاب سیاسی در ایران در هر دوره انتخاباتی بوده و هست. پیرو این موضوع بود که دیروز سیدسلمان سامانی، قائم‌مقام وزیر کشور گفت: «با شورای نگهبان و نهادهای نظارتی در تعامل هستیم تا جریان‌های سیاسی که در چارچوب قانون اساسی کشور در حال فعالیت هستند و افرادی که از شرایط قانونی برخوردارند، بتوانند در انتخابات حضور یابند.»
سامانی در خصوص تایید صلاحیت کاندیداها اعلام کرد: «ما به عنوان وزارت کشور در تایید صلاحیت‌ داوطلبان نقش مستقیم نداریم. با این حال تلاش ما این است مر قانون در رسیدگی به صلاحیت‌ها رعایت شود یعنی نهادهایی که مسوول پاسخگویی به استعلام‌ها هستند، ظرف مدت قانونی، در چارچوب وظایف قانونی خود مستدل و مستند نظر خود را اعلام کنند.» او در ادامه افزود: «ما همیشه اعلام کرده‌ایم که در تایید صلاحیت‌ها باید یا به احراز صلاحیت برسیم یا احراز عدم صلاحیت و چیزی به عنوان عدم احراز صلاحیت نداشته باشیم.» سامانی در ادامه به برخی تحلیل‌ها مبنی بر نگرانی از کاهش میزان مشارکت مردم در انتخابات مجلس یازدهم تصریح کرد: «معتقدم ارزیابی از میزان مشارکت مردم در انتخابات خیلی زود است. چون تحولات جامعه ایران خیلی سریع رخ می‌دهد، اگر الان از میزان مشارکت بگوییم، نظر غیرکارشناسی داده‌ایم.» او در ادامه اعلام کرد: «مردم چه در انتخابات شرکت کنند و چه نکنند، عده‌ای انتخاب شده و تصمیم آنها در مجلس برای همه لازم‌الاجراست؛ بنابراین عقل سلیم حکم می‌کند که افراد از این حق خود استفاده کنند.»
مجلس دهم نتیجه رد صلاحیت‌هاست
گفت‌وگوی درون‌گفتمانی وجهی دیگر از گفت‌وگوی پیشاانتخاباتی است که این روزها میان نیروهای یک جریان سیاسی برقرار است. نیروهای جبهه اصلاحات بعد از پیروزی در انتخابات مجلس دهم و حضور در مجلس در قامت نمایندگان ملت با مشکلاتی روبه‌رو شدند که از مهم‌ترین مشکلات که حرف و حدیث‌های خاص خودش را داشت، می‌توان به عملکرد فراکسیون امید اشاره کرد که هر از گاهی نقد یا مصاحبه‌ای در این خصوص از سوی یکی از چهره‌های جریان‌های سیاسی طرح می‌شود. آخرین اظهارات مربوط به این موضوع، غلامرضا تاجگردون، نماینده اصلاح‌طلب گچساران در مجلس است. تاجگردون در گفت‌وگوی مفصلی که با خبرآنلاین داشته است، به موضوعات متنوعی پرداخت و در خصوص فضای کلی انتخابات مجلس دهم گفته است: «ببینید اتفاقی که افتاد این بود که برخی قهر کردند و در عرصه انتخابات حضور پیدا نکردند، برخی دیگر را نیز رد صلاحیت کردند. بنابراین‌ تر و خشک با هم سوختند.» او معتقد است: «وقتی لیست‌های اول تا سوم یک جریان رد صلاحیت می‌شوند عملا راه دیگری برای از دست نرفتن فرصت 30 کرسی مجلس جز همین لیست نبود.» تاجگردون که از قضا حداقل در حال حاضر عضوی از هیات رییسه فراکسیون امید است، از نقاط قابل نقد عملکرد لیست امید در مجلس به موضوع انتخابات هیات رییسه اشاره کرده و می‌گوید: «اشتباهی که فراکسیون امید مرتکب شد، آن بود که سیگنال دادیم که وزن ما همین قدر است و وزن آقای لاریجانی نیز به‌تنهایی برای ریاست کافی نیست از این‌رو می‌تواند برای ریاست با اصولگراها وارد ائتلاف شود.» او در بخشی دیگر از سخنان خود به نوع مدیریت فراکسیون امید پرداخت و گفت: «عارف در کسوت معاون آقای خاتمی و در کارهای اجرایی قطعا موفق‌تر بودند، چراکه به روندها و اصول‌ها آشنایی کامل دارند. اما حضور در مجلس مستلزم دارا بودن چند خصیصه است که نمی‌توان آنها را در وجود آقای عارف یافت. یکی از آنها لابی‌گری است که آقای عارف اصلا لابی را بلد نیست، چراکه فردی اخلاقی است. اگر در جایی لازم باشد تند و تهاجمی با فردی برخورد کند او چنین رفتاری انجام نمی‌دهد. بنابراین شخصیت عارف رفتار پارلمانی آقای عارف را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»