بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
خروج ابتکار عمل در سوریه از دست امریکا
٦٢٦
٠
ایران / متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
مریم سالاری| رئیس جمهوری کشورمان روز گذشته به دعوت همتای ترکیه‌ای خود عازم آنکارا شد تا در نشست سه جانبه با حضور رؤسای جمهوری کشورهای ایران، روسیه و ترکیه شرکت کند. این نشست پنجمین دور اجلاس سه جانبه سران سه کشور و در ادامه رایزنی‌های تهران، مسکو و آنکارا برای حل بحران سوریه است که آغاز آن از گفت‌و‌گوهای آستانه شروع شد. به نظر می‌رسد بحث درباره وضعیت استان «ادلب»، کمیته تدوین قانون اساسی و بازسازی سوریه از مهم‌ترین دستور کارهای این نشست باشد. در همین ارتباط گفت‌و‌گو کرده‌ایم با امیر موسوی از کارشناسان مسائل منطقه‌ای که در ادامه می‌خوانید.
سران ایران- روسیه و ترکیه قرار است در ادامه رایزنی‌های سه جانبه پیرامون مذاکرات صلح سوریه این بار در آنکارا دور یکدیگر جمع شوند. این رایزنی‌ها در چه مقطعی از تحولات سوریه انجام می‌شود؟
در خلال دو جلسه قبلی سران سه کشور که در تهران و مسکو برگزار شد نتایج خوبی برای سوریه رقم خورد و بیشتر سرزمین‌های این کشور آزاد شد و شرایطی برای تقویت دولت سوریه و بازگشت آوارگان سوری فراهم شد. جلسه پیش رو به‌دلیل لاینحل ماندن موضوع ادلب جلسه بسیار حساسی است. استان ادلب الان از لحاظ نظامی در سیطره تروریست‌های جبهه النصره قرار دارد. بحث ادلب جزو بحث‌های قبلی بود که در جلسه رؤسای سه کشور مطرح شد و طبق توافق‌های صورت گرفته قرار شد که در این منطقه جنگ نباشد اما نیروهای تروریستی حملاتی را آغاز کردند. به همین دلیل ترکیه از این قضیه نگران و عصبانی است زیرا می‌بیند دولت سوریه تلاش می‌کند ادلب را از دست تروریست‌ها و گروه های مسلح آزاد کند.
علت شکسته شدن آتش بس در ادلب چه بود؟
گروه های مسلح برای تضعیف ارتش سوریه در آن مناطق تلاش های مضاعف انجام دادند و چون ترکیه نتوانست گروه های مسلح را کنترل کند و به تعهداتش عمل کند ارتش سوریه این حملات را با کمک نیروی هوایی شروع کرد. لذا من معتقدم اجلاس آنکارا تنش زا خواهد بود و احتمالاً بحث‌های داغی در آن جریان داشته باشد. از آن طرف هم ایران و هم روسیه از اینکه ترکیه با همکاری امریکا در شمال سوریه و مناطق کردنشین نوار امنیتی ایجاد کرده‌اند، راضی نیستند. زیرا این اقدام برخلاف توافق قبلی سه کشور ایران، ترکیه و روسیه بود. بنابراین شکسته شدن آتش بس در ادلب و اقدام اخیر ترکیه برای ایجاد نوار امنیتی در شمال سوریه دو موضوعی است که بی‌تردید منجر به بحث‌های تنش زایی در نشست آنکارا خواهد شد و مورد گفت‌و‌گو و بحث قرار خواهد گرفت.
یعنی در نشست آنکارا ایران و روسیه همگرایی بیشتری درباره دستور کار نشست خواهند داشت؟ به هر حال به نظر می‌رسد روسیه و ترکیه اخیراً منافع مشترکی را در خلال همکاری‌های منطقه‌ای مورد پیگیری قرار داده اند؟
بله، البته نظرات روسیه به نظرات و منافع ایران و سوریه خیلی نزدیک‌تر است اما منافعی هم با ترکیه دارد بالاخره ترکیه اخیراً از روسیه موشک‌های «اس 400» را خرید و در سفر اخیر اردوغان به روسیه، دو کشور بر سر تحویل هواپیمای جنگنده پیشرفته روسی سوخو 37 و 57 از سوی روسیه به ترکیه به تفاهم رسیده‌اند. بنابراین این رابطه برای هر دو کشور منافعی دارد. لذا روسیه در این مقطع تلاش می‌کند تنشی با ترکیه نداشته باشد اما درباره سوریه مشکل جدی وجود دارد و مسکو کاملاً نشان می‌دهد با سیاست‌های ترکیه در ادلب و شمال سوریه مخالفت دارد و تلاش می‌کند با روش روسی این اختلاف نظر را حل و فصل کند.
این در حالی است که جمهوری اسلامی و دولت سوریه در مقایسه با روسیه مواضع تندتری نسبت به ترکیه دارند. ایران و سوریه هر دو مخالف جدی این اقدام هستند که ترکیه در ادلب ایستگاه هایی ایجاد کرده و تا الان دارد نیروهای مسلح در شمال سوریه و ادلب را پشتیبانی می‌کند به همین دلیل فکر می‌کنم جلسه آنکارا بسیار جنجالی و داغ خواهد بود.
موضوع تشکیل کمیته قانون اساسی از جمله موضوعات مورد بحث در مذاکرات سه کشور بوده است اما به نظر می‌رسد مسیر برای حل سیاسی بحران سوریه طولانی است.از طرفی برنامه و اهداف دولت‌های ایجاد‌کننده این روند متفاوت و متناقض است.این مسأله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برای تشکیل کمیته قانون اساسی و نوع تحکیم آن امریکا، عربستان، امارات و حتی قطر کارشکنی می‌کنند و نمی‌گذارند نظرات دولت سوریه و ایران و روسیه در این کمیته غالب باشد و تلاش می‌کنند ترکیبی ایجاد شود که بیشتر به نفع طرف امریکایی باشد. من فکر می‌کنم به همین دلیل در روند تشکیل کمیته و انتخاب افراد مخالفان هنوز نتوانسته‌اند به توافق برسند این در حالی است که ایران، روسیه و سوریه و حتی ترکیه تقریباً اعضای پیشنهادی را مشخص کرده‌اند اما مخالفان سوریه که مورد حمایت امریکا و عربستان هستند هنوز نتوانسته‌اند فهرست نهایی را ارائه دهند و هنوز درباره تشکیل این کمیته، محل آن و اینکه چه بندهایی باید مورد بازنگری قرار گیرد، اختلاف نظر دارند. فکر می‌کنم در جلسه آتی این موضوع هم می‌تواند پیش رود ما شاهد بودیم در دو جلسه گام‌های خوبی برداشته شد و به نهایی شدن تشکیل این کمیته نزدیک شدند.
بارزترین نقاط موفقیت ائتلاف سه جانبه میان ایران، روسیه و ترکیه را تاکنون شامل چه مواردی می‌دانید؟
مهم‌ترین موفقیت این کمیته این بود که کار از دست امریکا خارج شده است یعنی بعد از تفاهم ایران، روسیه و ترکیه امریکا نقش حاشیه‌ای پیدا کرد و دارد نیروهایش را عقب می‌برد. کشورهای عربی مانند گذشته دخالت نمی‌کنند، ارتش سوریه بسیار مسلط تر و قوی‌تر شد و نظام سیاسی سوریه تسلط خود را بر بیشتر سرزمین های سوریه تثبیت کرد و الان تحت کنترل دارد و امنیت به این کشور بازگشت. الان شرایط زندگی بسیار متفاوت با 5 سال پیش است خدمات، امکانات و خیلی از مناطق باز‌سازی اولیه انجام شد برق، آب، سوخت، بهداشت و مدارس به وضعیت اولیه بازگشتند و خیلی از مردم هم به منازل خودشان بازگشتند گرچه مرحله بازسازی همه جانبه تا الان شروع نشده است اما نوعی آرامش در سوریه ایجاد شد که نتیجه تلاش‌های سه کشور مهم منطقه یعنی ایران، روسیه و ترکیه بود.
در بحث بازسازی از دید شما اولویت‌های ایران چیست؟ این بحث ماه‌هاست مطرح است و حضور روسیه هم خیلی پررنگ است.
روس‌ها جلوتر از همه در بازسازی مشارکت دارند. ترکیه امیدوار است سهم بزرگی برای بازسازی بگیرد اما دولت سوریه تاکنون اجازه نداده است، اما جمهوری اسلامی چون سیستم بانکی و اقتصادی اش به بخش خصوصی کمک نمی‌کند که وارد بحث بازسازی شوند به‌عنوان ستاد بازسازی به سبک دولتی و زیر نظر دولت بویژه برای بازگرداندن خدمات زیربنایی مانند فاضلاب، آب، برق تلفن و ایستگاه‌های سوخت کارهای مهمی انجام داده‌اند و در این موارد تقریباً مشارکت‌های خوبی دارند اما متأسفانه در سطح توافق نیست.
مذاکرات سه جانبه که تاکنون مراحل زیادی را پشت سر گذاشته است در مقایسه با نشست‌های مشابه که جمهوری اسلامی در آن حضوری نداشته است چه تفاوت هایی دارد؟
نشست‌های این کمیته اصلاً با اجلاس‌های دیگر که با سرپرستی اروپا انجام شد، قابل مقایسه نیست. بیشتر دستورکارهای این کمیسیون سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه عملی شد و موفقیت‌های پررنگی را هم حاصل کرد در حالی که اجلاس‌هایی که به سرپرستی امریکا و عربستان برگزار شد موفقیتی نداشت و به تخریب بیشتر و تقویت تروریست‌ها انجامید.
لذا فکر می‌کنم هر موفقیت کنونی نتیجه پایداری مردم و کمک دوستان صادق دولت سوریه از جمله ایران بود که اصلی‌ترین دوست سوریه بود. روسیه هم از نظر هوایی کمک‌های زیادی کرد و پوشش خوبی برای نیروی هوایی سوریه داشت و همپیمانان مختلف از جمله حزب‌الله هم به سوریه کمک زیادی کردند لذا در سوریه امنیت برقرار شد و وضعیت امن را در این کشور تثبیت کرد. این کمیسیون و اجلاس می‌تواند موفقیت‌های خوبی داشته باشد اگر در این جلسه بحث ادلب نهایی شود یعنی ترکیه تعهد دهد نیروهای مسلح را از ادلب خارج کند و دولت سوریه بتواند اقتدار خود را در ادلب برقرار کند می‌توان گفت 90 درصد مشکل سوریه حل شده است و مسأله بازسازی باقی می‌ماند که در نهایت این ایران، روسیه و ترکیه هستند که می‌توانند کمک‌های بزرگی برای بازسازی سوریه داشته باشند.