بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
سامان‌ دهى توسعه کتاب دیجیتال در کشور
١٩
٠
آخرین خبر / معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی، از سامان دهی و رفع موانع توسعه کتاب دیجیتال در کشور به دلیل رشد و توسعه بازار آن و اهمیت بررسی وضعیت کسب و کار این صنعت خبر داد.
به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی، امیر خوراکیان با اعلام این خبر افزود: با آسیب شناسی و تحلیل وضع موجود، برای رونق تولید و گسترش صنعت کتاب دیجیتال ایران، کمیسیون عالی ارتقای محتوا و خدمات فرهنگی مرکز ملی فضای مجازی، اقداماتی همچون برگزاری جلسات هم اندیشی با نخبگان، ذی نفعان و ذی‌ربطان صنعت کتاب دیجیتال ایران، بررسی مهم ترین موانع توسعه کسب و کارهای فرهنگی در این صنعت، مالکیت مادی و معنوی کتاب‌های دیجیتال، حمایت از ناشران این کتاب‌ها در مقایسه با ناشران کتاب کاغذی، توسعه ابزارها و زیرساخت‌های فنی تولید محتوای کتاب دیجیتال، بررسی اهمیت مصرف کتاب در سبد خانوارهای ایرانی و در نهایت، هماهنگی میان دستگاه‌های مربوط برای توسعه صنعت کتاب دیجیتال ایران، انجام داده است.
جاذبه‌ای که می‌تواند تأثیرگذار باشد
وی با اشاره به ویژگی‌های فضای مجازی گفت: تعاملی بودن و امکان نقش آفرینی چند ذی نفعی، تجمیع و همگرایی سخت افزاری، چند رسانه‌ای بودن و جذابیت محتوایی، داشتن تنوع و حجم بالای محتوا، وسعت دامنه انتشار محتوا و پیام، در مقیاس جهانی، از ویژگی های فضای مجازی است که تغییراتی عمیق در پایه‌های فکری و نظری جوامع ایجاد کرده است. خوراکیان تاکید کرد: صنایع فرهنگی دیجیتال در ایران، تحت قالب هایی همچون صنعت نرم افزارهای چند رسانه ای، صنعت هنرهای دیجیتال، چاپ و نشر، موسیقی، سینما، خبرگزاری های آنلاین، رادیو و تلویزیون و بازی‌های ویدئویی شناخته می شود که گسترش روزافزون فضای مجازی، باعث شده است که بسترهای انتقال محتوا و ترکیب سنتی ذی‌نفعان بخش خصوصی و ذی‌ربطان بخش دولتی و حاکمیتی حوزه محتوا تغییر یابد.
94 درصد کتاب‌های منتشر شده، کاغذی است
معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به این که هنوز نسبت تعداد کتاب‌های الکترونیکی به کل کتاب های منتشر شده در کشور، بسیار پایین‌تر از نرخ های جهانی است، اعلام کرد: چنان که آمارها نشان می‌دهد، تا سال 1397 در مجموع، یک میلیون و 320 هزار عنوان کتاب از خانه کتاب شابک اخذ کرده و منتشر شده است؛ اما تعداد کتاب های دیجیتال منتشر شده تا سال 1397 در ایران، 90 هزار عنوان برآورد می‌شود. بنابر این نسبت کتاب کاغذی به کتاب های منتشر شده در ایران، حدود 94 درصد است.این در حالی است که طی یک سال اخیر بازار کتاب دیجیتال رشد 300 درصدی را هم تجربه کرده است.
برآورد نامشخص گردش مالی نشر دیجیتال
خوراکیان با بیان این که در حوزه نشر کتاب دیجیتال، بازار غیر رسمی وجود دارد، افزود: هم اکنون نزدیک به هفت میلیون بار اپلیکیشن های کتاب خوان روی دستگاه‌های همراه و هوشمند در ایران نصب شده است ‌که از این تعداد، حدود 700 هزار کاربر فعال روزانه وجود دارد که حجم بازار رسمی کتاب دیجیتال در سال 1397 را به حدود 20 میلیارد تومان رسانده‌اند. البته به دلیل غیر رسمی بودن این بازار، برآورد مالی مشخصی از حجم کل آن وجود ندارد. وی اظهار کرد: بررسی آمارها و نیازهای ملی، منطقه ای و بین المللی نشان می دهد که ظرفیت رشد و توسعه اقتصادی این صنعت فرهنگی، بسیار بالاست و باید زمینه رشد کمی و کیفی و صادرات آثار و محصولات کتاب دیجیتال به جهان، به خصوص کشورهای همسایه و به ویژه، 11 کشور با شهروندان فارسی زبان، فراهم شود.
ضریب نفوذ کتاب دیجیتال؛ کمتر از یک درصد
خوراکیان با اشاره به این که متوسط ضریب نفوذ کتاب دیجیتال در جهان 13 درصد است، اما این آمار در ایران کمتر از یک درصد برآورد می‌شود، گفت: کتاب دیجیتال مزیت های منحصر به فردی دارد که بر این اساس، اولویت توسعه آن ضروری است؛ چرا که علاوه بر تحقق عدالت آموزشی و محتوایی فرهنگی، توزیع آسان و فراگیر کتاب و جریان سازی فرهنگی، افزایش کمی و کیفی محتوای فاخر فارسی در وب، کاهش هزینه زنجیره تولید کتاب و کاهش ریسک سرمایه گذاری، استفاده بهینه عموم شهروندان از اوقات فراغت، دسترسی افراد کم توان (نابینایان) به محتوای فاخر کتاب های صوتی و تسهیل مشارکت نخبگان و نویسندگان سراسر کشور، در تولید و نشر کتاب دیجیتال، زمینه را برای تسهیل ایفای نقش حاکمیت در هدایت، نظارت و حمایت از حوزه کتاب نیز فراهم می‌کند.
تهدیدهای حوزه نشر دیجیتال
وی افزود: البته با توجه به خلأهای قانونی و نظارتی در حوزه کتاب دیجیتال، نقض مالکیت معنوی آثار در فضای مجازی به نحو گسترده‌تری روی می‌دهد. از این رو سرقت علمی و ادبی یکی از تهدیدهای جدی در این حوزه به شمار می‌رود. همچنین برخی از نویسندگان در عصر ارتباطات و اطلاعات به‌دلیل راحتی دسترسی به انواع محتوا در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، به‌جای تولید دانش، سمت‌وسوی فعالیت نگارشی خود را به جابه‌جایی اطلاعات معطوف کرده و به نشر کتاب‌های کم‌ارزش و گاه بی‌ارزش اقدام می‌کنند که باید برای جلوگیری از معایب آن اقدام لازم انجام گیرد.