بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
چرا اصلاح‌طلبان مصرند کشور را در آستانه جنگ توصیف کنند؟
٢٦٩
٠
فرهیختگان / متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
همیشه هستند کسانی که مقابل دشمن عقب بنشینند، حتی اگر دشمن در حضیض خود باشد. اصلا هم عجیب نیست که با یک فریاد بلند ترامپ یا پمپئو هم بترسند و هم نسخه ترس را برای دیگران بپیچند. قبلا در «فرهیختگان» گفته بودیم اصلاح‌طلبان تندرو افرادی را میان خود دارند که مرور مواضع‌شان گویای این است که بیش از آنکه در جبهه خودی باشند در کمپین ترامپ هستند. نوشتیم عده‌ای از آنها زمانی که ترامپ تندی ‌می‌کند، می‌‎گویند اکنون تنها فرصت مذاکره است و اگر با ترامپ پشت یک میز ننشینیم و توافق نکنیم حتما جنگ ما را پشت‌میز مذاکره خواهد کشاند، ادله برای آن هم کم نبوده و نیست. این افراد البته زمانی که ترامپ عقب نشسته و به‌صورت محسوسی مشخص است گزینه‌ای برای اقدام ندارد بازهم نسخه مذاکره می‌پیچند و 180 درجه مقابل نظر قبلی‌شان می‌گویند: «چون امروز ترامپ در موضع ضعف است باید مذاکره کنیم.» این وضعیت زیگزاگی همیشه وجود دارد و اگر سیر اظهارنظرهای داخلی را مرور کنیم می‌بینیم این جریان از هر فرصت و بهانه‌ای برای ارائه چنین تحلیل‌هایی استفاده می‌کند، حتی اگر ببیند منطق ایران در ماه‌های گذشته بر قدرت رسانه‌ای طرف مقابل چربیده و نه‌تنها اجازه توسعه فشارها را به ایران از تهدید نظامی و عملیات پهپادی گرفته تا تحریم اقتصادی نداده است بلکه در نقاطی باعث عقب رفتن دشمن و سست شدن تهدیدها و تحریم‌ها هم شده است. اما چه کنیم که این جریان در هر شرایطی از آمریکا و واکنش تند این کشور می‌ترسد و دائم دل‌نگران حمله و جنگ است.
برای مثال، یک نمونه اظهارنظر را ببینید. حمیدرضا جلایی‌پور، فعال سیاسی اصلاح‌طلب یادداشتی با عنوان «آیا جنگ نمی‌شود، تضمین شده است؟» را در کانال تلگرامی خود منتشر کرده و در بخش‌هایی از آن آورده است : «رخدادهای اخیر در عربستان نشان می‌دهد که «جنگ نمی‌شود» واقعیتی تضمین‌شده نیست. تحلیل بدبینانه از انفجار آرامکو این است که هر وقت زمینه‌ مذاکره بین آمریکا - ایران فراهم شده یک عملیات نظامی در منطقه انجام شده و زمینه‌ مذاکره را تغییر داده است. و تحلیل خوش‌بینانه از نظر خود عاملان عملیات آرامکو لابد این است که این عملیات زمینه‌سازی برای مذاکره از موضع قدرت ایران با آمریکاست. اینک اگر در یک افق نزدیک زمینه‌ مذاکره در آینده‌ نزدیک بین ایران و غرب فراهم نشود و ایران به‌تدریج به وادی جنگ بیفتد نشان می‌دهد نباید ارزیابی خوش‌بینانه داشت و گزاره «جنگ نمی‌شود» تضمین‌شده نیست و چه‌بسا کشورهایی مثل روسیه (و حتی رژیم صهیونیستی) از منازعات جاری سود ببرند. لذا نخبگان دلسوز جامعه نباید «جنگ نمی‌شود» را تضمین‌شده تلقی کنند و با سنجش ابعاد و پیامدهای رخدادهای جاری در منطقه از حاکمیت بپرسند ایران دارد به کجا می‌رود؟»
مثال دیگر یادداشت علی بیگدلی از فعالان اصلاح‌طلب در روزنامه «آرمان ملی» است، جایی که او هم گزاره‌هایی را درخصوص وقوع جنگ می‌آورد و نهایتا تنها با آرزو کردن، امیدوار است جنگی رخ ندهد. او در این روزنامه در یادداشتی با عنوان «مقصر واقعی «بقیق» کیست؟» نوشته بود: «هرچند ممکن است فکر کنیم این حمله یک نمایش قدرتی از سوی حوثی‌ها بوده باشد، اما می‌تواند با عواقب ناجوری روبه‌رو شود چون با سرنوشت یک جهان مواجه است. اگر کوچک‌ترین اقدام تلافی‌جویانه‌ای از طرف آمریکا یا عربستان‌سعودی نسبت به ایران صورت بگیرد، قطعا منطقه با یک حادثه ناگواری روبه‌رو خواهد شد که امیدواریم این‌گونه نشود.»
حالا می‌توانید این اظهارنظرها را دقیقا کنار حرف‌هایی که در اردیبهشت و خرداد و مخصوصا ایامی که ایران پهپاد گلوبال‌هاوک را هدف قرار داده بود، بیان می‌شد؛ بگذارید و ببینید که چقدر این درصد مشابهت بالاست. آن زمان اصلاح‌طلبان نگران تشدید تحریم، جنگ و فلج‌شدن ایران بودند و عبور از این مرحله را صرفا در قبول‌کردن شرط مذاکره می‌پنداشتند و این‌بار هم دوباره امکان جنگ را زیاد می‌دانند و دوباره راه افتاده‌اند تا به قول خودشان تدبیری دیپلماتیک برای جلوگیری از جنگ بیابند.
اما جالب‌تر اینکه این افراد نه‌تنها به تجر‌به‌های گذشته اعتنایی نمی‌کنند، ظاهرا بنا هم ندارند اقدامات یمنی‌ها، اظهارنظرها و مدارک‌شان مبنی‌بر انجام عملیات از خاک یمن یا نقاطی در عربستان را دارای اصالت بدانند و بالاتر از آن عقب‌نشینی محسوس ترامپ و پمپئو از مواضع خود را در ماجرای آرامکو و تنها گذاشتن عربستان هم نمی‌خواهند ببینید، لذا بازهم تلاش می‌کنند در شیپور جنگ بدمند و ایران را در آستانه پرتگاه توصیف کنند.
اما اینکه چرا اصلاح‌طلبان رادیکال این‌گونه نظر می‌دهند و تحلیل می‌کنند، خود معمایی است. بهتر است از تحلیل‌های انتخاباتی یا داشتن غرض و مرض بگذریم و بگوییم چرایی‌اش را واقعا نمی‌دانیم، اما هرچه هست باید گفت نظر این افراد و جمع‌بندی‌شان قطعا براساس تجربه و تحلیل واقعیت‌های میدانی نیست که اگر بود، این‌گونه نظر نمی‌دادند و این‌طور تحلیل نمی‌کردند.