بزرگنمايي:

نسیم گیلان - سرمقاله شرق/ خواب غیر قابل تعبیر اردوغان برای سوریه
٢٥
٠
شرق / « خواب غیر قابل تعبیر اردوغان برای سوریه » عنوان سرمقاله روزنامه شرق به قلم صباح زنگنه است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
حضور نظامیان ترکیه در خاک سوریه اقدامی غیرقانونی و برخلاف مقررات روشن بین‌المللی است و نقض صریح حق حاکمیت یک کشور مستقل محسوب می‌شود. ترکیه مدعی است نیروهای کرد مخالف آنکارا در خاک سوریه حضور دارند و حمله به خاک سوریه با ارتش و البته برخی مخالفان دولت سوریه در قالب مجموعه‌ای نظامی، برای ازبین‌بردن خطر تروریسم در شمال سوریه بوده است. این در حالی است که در تعدادی از این مناطق اساسا کردهای مخالف دولت ترکیه حضور ندارند. در سال‌های اخیر بسیاری از مردم و غیرنظامیان بی‌گناه و بی‌دفاع سوریه، در حملات و بمباران ارتش ترکیه کشته و زخمی شده‌اند. در تهاجم فعلی ارتش این کشور نیز غیرنظامیان جان خود را از دست داده‌اند. اگر واقعا هدف ترکیه نابودکردن «پ.‌ک.‌ک» در خاک سوریه بود، قاعدتا باید فقط سراغ آن نیروها می‌رفت و با آنها مقابله می‌کرد؛ اما این نوع حضور نظامی ترکیه در خاک سوریه حاکی از اغراض توسعه‌طلبانه آنکاراست که با توافق‌نامه‌های میان سه کشور ایران، روسیه و ترکیه نیز مغایر است. بخشی از جمعیت این منطقه، عرب اهل سوریه هستند و در میان آنها کردها هم زندگی می‌کنند که تشکیلات خود را دارند و تهدید عمده‌ای برای امنیت ترکیه محسوب نمی‌شوند. ترکیه برای توسعه مناطق تحت نفوذ خود در سوریه به این بهانه دست یازیده تا منافع خود را تأمین کند. با خروج نیروهای ایالات متحده از منطقه شمال سوریه، مشخص بود اردوغان برای عملیات نظامی، از آمریکا چراغ سبز دریافت کرده است. کردهای سوریه در هماهنگی با دولت آمریکا عمل کرده و تحت حمایت واشنگتن بودند و امروز این اقدام آمریکا احتمالا باعث خواهد شد کردها با دولت مرکزی سوریه، روابط خود را بازتعریف کرده و خود را به نیروهای غیرقابل‌اعتماد خارجی گره نزنند. علاوه بر مخالفت اروپا، ایران و روسیه با حضور نظامی ترکیه در سوریه، واقعیت‌های موجود منطقه نیز مطابق نیات رئیس‌جمهور ترکیه نیست. آنکارا به‌زودی درخواهد یافت ادامه حضور نظامیان این کشور در سوریه در آینده به سود ترکیه نیست، ضمن اینکه احتمال دارد آنکارا در تهاجم نظامی خود شکست بخورد. این اتفاق، وضعیت بسیار پیچیده‌ای در شرق فرات و سوریه ایجاد کرده که از یک طرف می‌تواند به توسعه جنگ منجر شود و از سوی دیگر فرصت بسیار مناسبی برای داعش و گروه‌های وابسته به آن پدید خواهد آورد. این گروه تروریستی از خلأ امنیتی ایجاد‌شده و البته فضای به‌هم‌ریخته جنگ و درگیری استفاده کرده و توسعه قلمرو خود و تصرف مناطق دیگری از سوریه را دنبال خواهد کرد. با توجه به خرید نفت داعش از سوی ترکیه در جریان فعالیت‌های این گروه تروریستی، حتما این بعد از حمله اردوغان به سوریه نیز باید مد نظر کشورهای منطقه به‌ویژه ایران و روسیه باشد. جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا به مسئولان دولت ترکیه اعلام کرد تهاجم نظامی به خاک سوریه یک اشتباه جدی بوده و ‌ایران آمادگی میانجیگری بین طرف‌های درگیر را دارد. دولت سوریه نیز این حمله را یک تجاوز به سرزمین سوریه در نظر گرفته و ارتش سوریه نیز به سمت مناطق درگیری در حرکت است. ارتش سوریه امروز توانایی و اعتمادبه‌نفس لازم را دارد و می‌تواند از تمامیت ارضی خود دفاع کند؛ اما اینکه ترکیه به‌دنبال چیست، باید گفت اردوغان با اقدام خود به‌دنبال گرفتن امتیازاتی از آمریکاست. این حمله باعث خواهد شد مسئله ادلب که اهمیت بالایی برای سوریه و ترکیه دارد، به حاشیه برود و فشار محاصره نیرو‌های ارتش سوریه بر ادلب را کاهش دهد. درعین‌حال مسائل داخلی ترکیه را نیز با سناریوی جنگ و تهدید خارجی، مدیریت خواهد کرد.
ترکیه سه میلیون پناهنده آواره سوری دارد، بر همین اساس به‌دنبال جایی است تا آنها را مستقر کند و اینجا را مناطق مرزی خود می‌داند. ترکیه به‌دنبال تسلط بر منابع نفت و گاز سوریه است که در مناطق شمالی این کشور قرار دارد. به نظر می‌رسد اهداف سیاسی، نظامی و عملیاتی برای اردوغان تعریف شده است. فعالیت در جهت تحقق ایجاد منطقه امن در مرز‌های ترکیه با سوریه و توسعه آن تا بخش‌هایی از شمال سوریه نیز در پس ذهن مقامات آنکارا قرار دارد. درعین‌حال این حادثه به‌دلیل تبعاتی که دارد و اروپا در خط مقدم تحمل آثار پیامد‌های این عملیات از ایجاد مهاجرت، جابه‌جایی تا پناهندگان خواهد بود، نوعی امتیازگیری از اروپا هم تحلیل می‌شود؛ اما ترکیه تنها بازیگر این میدان نیست. احتمال توافق کرد‌ها با دولت سوریه و ارتش ملی سوریه، منطقه شمال را نیز به حوزه اختیارات ارتش اضافه خواهد کرد و حتما برای ارتش ترکیه مسئله ایجاد می‌شود. به‌هرحال مشخص است اختلاف‌های مرزی ناشی از حضور کردهای مخالف دولت ترکیه از طریق قرارداد آدنا حل‌شدنی است که می‌تواند میان نیروهای ارتش سوریه و ترکیه کنترل شود و نگرانی‌های امنیتی ترکیه به این وسیله برطرف می‌شود. اگر ترکیه به‌دنبال بازگشت به دوران سلطنت عثمانی است که بخش‌هایی از سوریه در تصرف آن قرار داشت، باید بداند این مسئله بسیاری از معادلات در منطقه و جهان را تغییر داده و تحمل نخواهد شد و البته آنکارا از قبل آن ضررهای جدی امنیتی و اقتصادی، متحمل خواهد شد. بهتر است مقامات آنکارا، پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران را جدی‌تر بررسی کرده و اجازه دهد ارتش و دولت سوریه برای این منطقه، فضای لازم را ایجاد کنند.