بزرگنمايي:

مهريه به مالي گفته مي ‌شود که مرد در هنگام وقوع عقد نکاح به همسر خود مي‌ پردازد يا مکلف به پرداختِ آن مي‌شود. مرد به هنگام اجراي صيغه نکاح، چيزي را به همسرش تقديم مي ‌کند که در اصطلاح «مهريه» يا صداق ناميده مي‌شود. اين هديه و بخشش که از طرف مرد انجام مي‌شود، امروزه به هدف پايبندي به لوازم زندگي مشترک و ارتباط زناشويي يا ضامني براي حق طلاق زن است.

در آموزه‌هاي ديني براي مهريه، مقدار معيني تعيين نشده ‌است، بلکه اين امر به توافق زن و مرد بستگي دارد. همچنين در نوع مهريه نيز محدوديتي وجود ندارد و هر چيزي که ارزش اقتصادي و اجتماعي داشته باشد، مي‌ تواند مهريه قرار گيرد؛ همانند طلا، نقره، املاک، پول‌هاي رايج، لوازم زندگي و حتي آموزش قرآن يا آموزش مهارتي ويژه.

اينکه آيا مهريه مي تواند ضامن خوشبختي افراد باشد؟! سؤالي است که شايد هنوز بسياري نتوانسته اند پاسخي براي آن بيابند. گرچه تعيين مهريه هاي سنگين و نجومي نيز چند سالي است همچون ديگر رسوم دست و پا گير ازدواج مرسوم شده اما افزايش آمار طلاق نشان مي دهد که مطمئناً مهريه هاي سنگين هم نمي تواند خوشبختي افراد را ضمانت کند.

آنچه اين روزها نقل مجالس عقد و عروسي شده مقدار و نوع مهريه عروس است، يک هزار شاخه گل رز، جمع آوري دو هزار بال مگس، تاريخ تولد عروس، دو چشم داماد و بسيار مهريه هاي عجيب ديگر که به تازگي به قول معروف،مد شده است و هيچکدام از اينها تاکنون مانعي براي عدم فروپاشي زندگي زوجي نشده است.

در عصر حاضر که دنياي ارتباطات و تکنولوژي است مهريه از جايگاه و معناي واقعي خود منحرف شده و خانواده ها اهداف ديگري را در خصوص اين مسئله دنبال مي کنند.تعدادي از خانواده ها گمان مي کنند مهريه قيمت و بهاي زن است و با توجه به خصوصيات و ويژگي هاي دختر خود مثل ميزان تحصيلات،سطح مالي خانواده و حتي ويژگي هاي ظاهري،مهريه بالا و يا پايين تعيين مي کنند.

زماني که به بررسي علل بروز اين مسئله مي پردازيم عده اي از زنان دليل تعيين مهريه هاي سنگين را ايجاد مانعي براي ازدواج مجدد و طلاق مردان مي دانند و معتقدند با تعيين اينگونه مهريه ها دوام زندگي خود را تضمين کرده اند، چيزي که شواهد نشان مي دهد در بسياري از موارد نتيجه بخش نبوده و موجب وفاداري مردان نيز نشده است.

از سوي ديگر نيز عدم فرهنگ سازي صحيح و حتي گاهي فرهنگ سازي منفي در اين زمينه عامل بروز معضل مهريه هاي سنگين شده است. بررسي ها نشان مي دهد ميزان مهريه با توجه به سن و ميزان تحصيلات افراد متغير است و هرچه سن کاهش و ميزان تحصيلات افزايش يابد مهريه ها نيز سنگين تر مي شود که باز هم اين مسئله جاي تأمل دارد.

تحقيقات در اين زمينه نشان مي دهد،90 درصد دختران مهريه را بالا مي گيرند و معتقدند،به علت بالابودن حقوق مردان و با توجه به اينکه مرد هر زمان که اراده کند،مي تواند همسر خود را طلاق دهد و يا مي  تواند به راحتي ازدواج مجدد کند تنها مهريه مي تواند حقوق آن ها را تأمين کند.

اگر کمي به گذشته بازگرديم مي بينيم که مهريه ها کم اما دوام زندگي ها بيشتر بوده است و با افزايش ميزان مهريه مسائل و معضلات اجتماعي نيز افزايش يافته است. گرچه مي توان مهريه هاي سنگين و سرسام آور را مانع ازدواج ندانست و به اين جمله اعتماد کرد که مهريه را چه کسي داده و چه کسي گرفته! جمله اي که نه تنها خوشايند نيست بلکه در دين ما هم تأکيد شده است که اين امر مانند بدهي، بر گردن مرد خواهد ماند تا زماني که آن را به زن پرداخت کند.

در قرآن کريم مي‏خوانيم:« وَآتُواْ النَّسَاء صَدُقَاتِهِنَّ نِحْلَةً فَإِن طِبْنَ لَکُمْ عَن شَيْءٍ مِّنْهُ نَفْسًا فَکُلُوهُ هَنِيئًا مَّرِيئًا » ؛ در کمال رضايت قلبى و طيب خاطر، مهر زنان را به آنان بپردازيد و اگر چيزى از آنرا با رضايت خاطر به شما ببخشند آن را حلال و گوارا مصرف نماييد». (نساء: 4) در اين آيه از مهر به «صَدُقه» ياد کرده است و صدقه از ماده صدق است و بدان جهت به مهر، صداق يا صدقه گفته مي‏شود که نشانه حسن نيت، صداقت و راستين بودن علاقه مرد به زن است.

اسلام به کم بودن مهريه سفارش کرده و آن را امري مستحب دانسته و لازم مي داند مقدار مهر زنان به گونه اي باشد که مرد بتواند با آسودگي خاطر و رضايت قلبي آن را بپذيرد؛ امام صادق(ع) نيز فرموده اند: «همانا از برکت زن، کم بودن مهريه  اش و از بديُمني او، زيادي مهرش است». (وسائل الشيعه، ج 21، ص 254)

آنچه در دين اسلام  از آن به عنوان مهريه ياد شده چيزي است که موجب مهر و محبت باشد و مبلغ بالاي آن ممکن است موجب بغض و کينه شود و اساس زندگي زناشويي علاقه و عشق است نه معامله و کسب و کار. حضرت علي (ع) مي‏فرمايد: «در مهريه زن‏ها زياده‏روي نکنيد که موجب عداوت و دشمني مي‏گردد» .

مهريه هاي سنگين نشان دهنده بي اعتمادي زن و شوهر به يکديگر و سطح فکر پايين است. مهريه بالا مي تواند به عنوان يک ابزار در دست دختران قرار بگيرد و پسران از اين نظر هميشه تحت استرس و فشار باشند.

بالا بودن مبلغ مهريه و نيز پايين بودن آن موجب دردسرهايي مي شود که بيشتر موارد مربوط به بالا بودن مبلغ مهريه است با افزايش ميزان مهريه زنان احساس مي کنند که داراي پشتوانه محکمي هستند و براي حفظ زندگي زناشوئي از هنر زنانگي خود استفاده نکرده و آن را فراموش مي کنند لذا مردان در ضميرناخودآگاه خويش احساس بردگي مي کنند و بصورت ناخواسته عصبي و پرخاشگر مي شوند در نتيجه کنش و واکنش ها بطور مداوم تکرار شده و در اخر منجر به عدم سازش مي گردد.

بالا بودن مهريه باعث بالارفتن توقعات، افزايش سن ازدواج و حتي کاهش ازدواج مي شود و موجبات افسردگي و سردرگمي مرد را فراهم مي کند.تعيين نشدن حداکثر و حداقل مهريه در قانون باعث افزايش مبلغ مهريه و چشم ‌و هم‌چشمي در جامعه شده است.

تصورات غلط حاکي از اين است که مهريه سنگين نشانه عشق پسر به دختر، ضامن تداوم رابطه و خوشبختي دختر، نشانه عزت، حرمت و شخصيت دختر و موجب اعتماد بنفس دختر و مايه فخر و مباهات وي قلمداد شود.

يکي از آمارهاي مربوط به جمعيت کيفري زندان‌ها متعلق به افرادي است که به علت عدم توانايي در پرداخت مهريه و شکايت همسران خود در زندان‌ها به سر مي‌برند، بدون اينکه از نظر عناصر مربوط به ارتکاب جرم واقعاً مجرم باشند.

بي‌سرپرست شدن خانواده، بيکار شدن يک نيرو در جامعه، گسترش ناامني رواني و اخلاقي در جامعه و زندانيان غيربزهکار از مهم‌ترين آسيب‌هاي اين اقدام است.

آمار و ارقام نشان مي دهد که مهريه هاي سنگين نمي تواند ضامن خوشبختي و يا مانعي براي از هم پاشيدگي خانواده ها باشد، پس چه خوب است که زنان و دختران جوان ما بيش از آنکه به دنبال مطالبه مهريه هاي سنگين و گاهي عجيب باشند تلاش کنند راه و رسم درست و با عشق زندگي کردن را از همسر خويش مطالبه کنند که مطمئناً اين مطالبه مي تواند ضامن خوشبختي افراد باشد