بزرگنمايي:

گیلان آنلاین - رشت - شهرک تاریخی ماسوله، ترجمان شکوه گردشگری گیلان همچنان در کش و قوس جهانی شدن، هر سال میزبان صدها هزار گردشگر داخلی و خارجی است که سئوال های مشترکی از آنان، انبان نوشتاری پایگاه میراث فرهنگی ماسوله را پر کرده است.
ماسوله با معماری پلکانی عسلی رنگ گلین تا ارتفاع های بلند، سبز با گلدان های شمعدانی که قرن ها رازدار پنجره های چوبی بوده اند، هلهله آبشاری را به تماشا نشسته اند که رودخانه اش آئینه لبخند عروسک های بافتنی همیشه شاد ماسوله است.
در میان کوچه راه های سنگ فرش باریک ماسوله، عطر زنجبیل و گل گاوزبان و نوای شعر و موسیقی پیچیده و لهجه های متعدد از گوشه گوشه ایران سئوال می پرسند از آنچه برایشان از فرهنگ گیلان و ماسوله بوی تازگی می دهد.
هنوز ماسوله در دارا بودن صنایع دستی اصیل همچون چموش، آهنگری، پشمینه بافی، گره چینی و ... غنی است اگر وسایل چینی نباشد...
شهرک تاریخی ماسوله دارای 350 خانه تاریخی با قدمتی 800 تا هزار ساله است که در سال 1354 با شماره 1090 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این شهرک تاریخی و منحصربفرد دارای جلوه های خاص طبیعی است و با توجه به ویژگی های تاریخی، جغرافیای ظاهری و اقلیم خزری توأم با کوهستانی یکی از مهمترین سایت های ایرانگردی و جهانگردی در استان و حتی در میان کشورهای خاورمیانه است.
ماسوله در 25 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن و در 62 کیلومتری غرب مرکز استان گیلان واقع است اما برخی سئوال های مطرح شده از سوی گردشگران داخلی و خارجی به شرح ذیل است که از سوی مصطفی پورعلی مدیر پایگاه میراث فرهنگی ماسوله به آنها پاسخ گفته شده است.
** حدود تاریخ پیدایش ماسوله مربوط به چه زمانی است؟
ماسوله به لحاظ سابقه استقرار سکونت (شاید غیردائم) سابقه ای تا دوره عصر آهن دارد؛ در مورد سابقه شکل گیری ماسوله به نظر می رسد نظریاتی که سابقه و تاریخ شهر را به دوره ایلخانی نسبت می دهند، دقیق تر باشند.
** علت انتخاب رنگ زرد نمای بیرون منازل و دیوارها چیست؟
بوم آورد بودن از ویژگی های معماری بافت های تاریخی است؛ اهالی ماسوله نیز از دیرباز برای اندود دیوارهای بناهای شهر از مصالح بومی منطقه (گل رس آمیخته به کاه) بهره می گرفتند که ترکیبش رنگ زرد خاصی است که سیمای شهر را شکل می دهد.
** علت نصب آینه در سر درب و بالای پنجره ها چیست؟
برای نصب آینه ها فرضیه های مختلفی ذکر شده اما به نظر می رسد کاربرد آن بدلیل خوش یمنی و باور به تبرک آینه برای خانه و اهالی آن باشد.
** حدود سال نصب سیستم فاضلاب؟ فاضلاب به کجا ریخته می شود و اینکه گازهای آمونیاک و فاضلاب چطور کنترل شده که هیچ گونه بویی از فاضلاب متصاعد نمی شود و این یعنی از مهندسی بالایی استفاده شده است؟
سیستم فاضلاب ماسوله ارزشمند و نشان از دانش مهندسی بانیان شهر بوده که با بهره گیری از ظرفیت رود - دره های داخل شهر ایجاد شده است. این رود دره ها خود مجرای آب های بالادست هستند و به این دلیل و همچنین بواسطه عمق و عرض زیاد از متصاعد شدن بوهای نامطبوع جلوگیری می کنند؛ هرچند باید فکری به حال تخلیه این سیستم در داخل ماسوله رودخان (رود پایین دست شهر) کرد.
باید یادآور شد در دهه 40 شمسی مسیرهای اصلی فاضلاب که به صورت روباز بوده، پوشیده شده اند.
** آیا درست است که در خانه های قدیمی علاوه بر اتاق و صومعه، اتاقی به نام زان بوده است؟
در خصوص زان، اطلاعات مکتوبی از گذشته متاسفانه موجود نیست، اما آنچه که مشخص است و در بازسازی خانه های تاریخی کاملا مشهود بوده، این است که در آن بخش از خانه ها که متصل به کوه است(سمت کوه دیوار)، فضایی در ابعاد مختلف مشاهده می شود که محلی برای نگهداری اموال ارزشمند ساکنان خانه بوده است.
** آیا خانه های قدیمی توسط تونل با یکدیگر ارتباط داشتند که در مواقع برف زیاد یا حمله یاغی ها باهم ارتباط پیدا می کردند؟
این احتمال می رود که بعضی از خانه ها از طریق مسیرهایی زیرزمینی بهم متصل بوده باشند.
** آیا ماسوله قبل از اسلام وجود داشته و اگر داشت، ساکنان آن دین زرتشتی داشتند؟ چون شنیده شده که چند سال پیش نشان زرتشت روی سر در خانه ای بوده است؟
تا آنجا که می دانیم تاکنون هیچ بقایایی از آتشکده های دین زرتشت در ماسوله مشاهده نشده است. نشان اهورمزدا یا چیزی شبیه به آن تاکنون در ماسوله ثبت و مستند نشده؛ شهر ماسوله همان طور که گفته شد به نظر می رسد بعد از اسلام و احتمالاً در دوره ایلخانی شکل گرفته است.
** درست است که ماسوله معادن آهن و زغال سنگ داشته و کوره هایی داشته که شمش و گلوله آهن درست می کردند و به تبریز صادر می کردند؟
بی شک معادن آهن ماسوله از دیرباز در کل ایران معروف بوده است. در دوره صفویه این امر در سفرنامه آدام اولئاریوس اشاره شده است که معادن آهن ماسوله بهترین معادن آهن ایران هستند. در دوره قاجار نیز به طور ویژه در دوره فتحعلی شاه، ماسوله زیر نظر قورخانه (زرادخانه) سلطنتی اداره می شد و برای جنگ های ایران و روس، گلوله توپ می ساخت.
شهرک تاریخی ماسوله ترجمان شکوه گردشگری گیلان امروز، در هراس است؛ مبادا پرونده جهانی شدنش در پستوی یونسکو نهان بنشیند و کارشناسان و متخصصان بر این اعتقادند که مقوله جهانی شدن ماسوله که سال هاست در کش و قوس می لولد، تنها به اهتمام مسئولان و البته در لفافه تاکید کردند به قدرت و جسارت مسئولان استانی شتابناک خواهد شد.
گزارشگر:مرضیه ضامن**انتشاردهنده:کبیری
1881/2007