بزرگنمايي:

گيلان انلاين- با تهيه گزارشي از اکوسيستم تالاب استيل و نگاهي اجمالي به چگونگي اجراي پروژه شهرداري در حاشيه تالاب فوق، مزايا و مضرات اجراي اين طرح را بررسي مي کند.

در همين ابتدا بايد بيان شود که تالاب استيل با وسعت 138 هکتار در بخش جلگه‌اي غرب استان گيلان و در بين دو روستاي غلام محله در شمال و دربند در جنوب واقع شده است و در گويش محلي آستارا به آن «هستل» مي‌گويند.

اين تالاب از شرق به جاده بين المللي و ترانزيتي آستارا - رشت و هتل بين المللي و از غرب به رشته کوه تالش و قلعه متروکه "تک آغاج" منتهي مي شود.

از ويژگي‌هاي اکوتوريستي منحصر به فرد اين تالاب که در سال 1384 به عنوان يکي از پنج منطقه مهم نمونه گردشگري گيلان معرفي شده است مي‌توان به واقع شدن در ميان کوهپايه، شاليزار و جنگل و وجود درختان زيباي «توسکا» که ريشه آنها در آب شناور است، اشاره کرد.

انواع جانوران از قبيل «نوتريا» نوعي موش جونده مهاجر از روسيه و ماهياني مانند کپور و آمور در آن زيست دارند و علاوه بر انواع پرندگان بومي، پرندگان غيربومي تحت حفاظت که از مناطق سردسيري، به خصوص اروپاي مرکزي جهت زاد و ولد و يا زمستان گذراني به اين منطقه خوش آب و هوا سفر مي‌کنند، مشاهده شده اند.

  استيل بايد براي استفاده بهتر مردم آماده شود

«دکتريونس رنجکش کيسمي» فرماندار شهرستان مرزي بندر آستارا در جريان بازديد از چگونگي اجراي پروژه بهسازي زير ساخت اطراف اين تالاب، اظهار کرد: برنامه ها و اقدامات بهسازي تالاب استيل بايد متناسب با نظر کارشناسان باشد تا اين محيط طبيعي به حيات خود ادامه دهد و هرگونه اشتباه در بهسازي که موجب تغيير در اکوسيستم آن شود، قابل قبول نيست.

وي ضمن تشکر از شهرداري آستارا براي انجام اين اقدام، خاطر نشان کرد: شهرداري بايد در هماهنگي با ساير دستگاه هاي مسئول نسبت به پيشبرد اهداف و برنامه هاي تعريف شده اقدام نمايد.

وي افزود: استيل يک محيط طبيعي استثنايي در منطقه هست که بايد آن را براي استفاده بهتر مردم آماده کرد و اين محيط بايد داراي ارزش اقتصادي باشد.

فرماندار آستارا با تأکيد بر اينکه تالاب هايي چون استيل، علاوه بر دارا بودن ارزش هاي طبيعي بايد از ارزش هاي اقتصادي آنها نيز استفاده کرد، گفت: اين مهم در تطبيق طبيعت با بهره وري درست امکان پذير مي باشد.

وي در اين بازديد که جمعي از مسوولان شهرستان وي را همراهي مي کردند، خطاب به محيط زيست، آب منطقه اي، منابع طبيعي و آبخيزداري، جهاد کشاورزي و شهرداري توصيه کرد: استيل متعلق به هيچ دستگاه و شخص خاصي نيست و سازمان ها بايد در کنار وظايف سازماني خود منافع ملي و عمومي را در اين پروژه ببيند تا با تشکيل کارگروه تخصصي و همگرايي هاي لازم نسبت به هرچه بهتر اجرايي شدن اين پروژه همکاري کنند.

  تالاب استيل جزء مناطق شکار ممنوع است

«محمدرضا روشني» رئيس اداره حفاظت محيط زيست آستارا در مصاحبه هاي خود عنوان کرده است که تالاب استيل، جزء مناطق شکار ممنوع است و شهرداري آستارا بدون اخذ مجوزهاي قانوني اقدام به اجراي طرح گردشگري در آن کرده است.

وي با اشاره به اينکه با حضور مأموران يگان حفاظت، از ادامه طرح جلوگيري شد، توضيح داد: اين طرح گردشگري ابتدا بايد توسط اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري تأييد و سپس براي بررسي نهايي به ادارات متولي و حفاظت محيط زيست ارائه شود.

وي افزود: اداره حفاظت محيط زيست، مخالف اجراي طرح گردشگري در تالاب استيل نيست ولي بايد بر اساس مجوزهاي قانوني و بنا به تأکيد فرماندار آستارا، مبتني بر حفظ زيست بوم آن اجرا شود.

با مطالعه توضيحات بالا و استناد به تعريف "مناطق شکار ممنوع" که قيد شده است، «در زيستگاه هايي با ويژگي هاي بارز که جمعيت جانوري آنها به دليل شکار بي رويه رو به کاهش است و از اين رو به حمايت نياز دارند، براي مدتي محدود و به طور معمول 3 تا 5 سال، شکار ممنوع مي شود»، به بيان چند نکته مي پردازيم.

  معضلات و آسيب هاي بارز اين تالاب

با توجه به اينکه ضلع شرقي اين تالاب در موازات درياي کاسپين (خزر) و کريدور مهاجرت شمال – جنوب پرندگان مهاجر قرار گرفته است، وجود چندين رديف پشت سرهم دکل برق فشار قوي، موجب تلف شدن و مصدوميت تعداد کثيري از پرندگان در هنگام فرود، به خصوص در روزهاي مه آلود، باراني و برفي مي شود که پيگيري جابجايي اين دکل ها، در اولويت بندي برنامه هاي حمايتي دست اندرکاران ذيربط، به خصوص محيط زيست و  NGO ها گنجانده نشده است.

قرار گرفتن مزارع عظيم کشت برنج در اراضي شمالي و جنوبي اين تالاب سبب شده است تا به شکل بي رويه و بدون ملاحظه اي از آب آن براي آبياري مزارع مذکور استفاده گردد که اين برداشت طي ساليان گذشته مسبب خشک شدن فصلي بخش عظيمي از آن و حتي تلف شدن ماهيان موجود گرديده است که وقوع اين حادثه در تابستان سالجاري هم دور از انتظار نيست.

صدها متر مربع از حريم خشکي و آبي جنوب شرقي اين تالاب به مدت بيش از دو دهه توسط هتل موجود در آن منطقه محصور و مسدود شده است که هيچ واکنشي را تاکنون در راستاي بازگشايي حريم قانوني تالاب از سوي هيچ ارگان ذيربطي شاهد نبوده ايم.

به تعطيلي کشاندن بازار سنتي "بايرام بازاري" در خيابان هاي اطراف امامزادگان ابراهيم (ع) و قاسم (ع) و انتقال آن به اراضي ضلع شمال شرقي استيل در روستاي غلام محله و ارتقاي آن از تشکيل در پنج روز سال به "پنج شنبه بازار" هفتگي نيز موجب انباشته شدن تل عظيمي از زباله به خصوص پلاستيک هاي تجزيه ناپذير در بخش وسيعي از اين تالاب مي شود که هيچ واکنش و اعتراضي را به جز حرکت هاي نمادين جمع آوري زباله در فصلي يک بار از سوي دوستداران محيط زيست نمي بينيم.

در کنار اين بي توجهي ها، نبايد بي توجهي به واقع شدن بيش از سه دهه اي يک معدن در ضلع غربي و بهترين چشم انداز استيل که علاوه بر تخريب بخش وسيعي از کوهستان هاي آن منطقه، قلعه تاريخي و چند صد ساله موجود در آن منطقه را که به نام "تک آغاج" به شکل کامل تخريب کرده است را از قلم بياندازيم.

علاوه بر اين معضلات، نمي توان قرار گرفتن ضلع غربي اين تالاب در طرح احداث خط آهن بين المللي آستارا – رشت که با آغاز اجراي آن بخش عظيمي از منطقه فوق تخريب خواهد شد را ناديده بگيريم.

ديوار کوتاه شهرداري آستارا در پذيرش هجمه انتقادات

با بررسي مسايل بالا و درک اهميت هر يک از موضوعات مطرح شده در بر هم خوردن چهره طبيعي تالاب زيباي استيل، مخاطبان بايد با نگاهي متفاوت و به شکل بي طرفانه، چگونگي و نوع ادبيات هجمه هاي وارد شده در زمينه بهسازي جاده خاکي با هدف ايجاد پيست دوچرخه سواري طبيعي توسط شهرداري بندر مرزي آستارا که ارگاني براي مديريت يک منطقه مهم توريستي مي باشد را ارزيابي نمايند.

در ادامه با مطالعه آرشيو اخبار، تصاوير و مستندات منتشر شده از اين تالاب، چندين سوال در اذهان عمومي نقش مي بندد که «چرا با وجود آگاهي کامل متوليان امر از مشکلات ريشه اي اين تالاب، اقدامي تأثير گذار و در خور شأن مردم شهرستان در اين منطقه انجام نشده است؟!»، «آيا با زير سوال بردن بهسازي جاده خاکي استيل، مرتفع نمودن مشکلات مهم آن در حاشيه قرار نمي گيرد؟!»، «آيا بررسي نوع انتقادات از شهرداري، ذهن ها را به ناکامي عده اي در انتخابات شوراهاي اسلامي شهر و روستا سوق نمي دهد؟!» و «چرا اين حساسيت ها را در نجات برکه شيلات و تالاب بسيار مهم از نظر ميزباني پرندگان مهاجر "آق" شاهد نيستيم؟!» از آن جمله اند.

در پايان بايد اذعان کرد: با توجه به اينکه شهرداري آستارا، سازمان حفاظت محيط زيست، منابع طبيعي و حتي شيلات بيش از ساير دستگاه ها صلاحيت توليت اين تالاب را دارند، ولي چرا مسئوليت مديريت آن به "آب منطقه اي" سپرده شده است؟!