بزرگنمايي:

نسیم گیلان- پنجره خودرو را باز می کنی تا با کشیدن نفس هایی عمیق، هوای طرب انگیز فضای سبز گیلان مشامت را نوازش دهد اما ناگاه در هاله ای از دودی قرار می گیری که نفس کشیدن عادی را هم برایت دشوار می کند و سرفه هایی که امانت نمی دهد؛ آتش سوزی های عمدی مزارع شالیزاری پس از درو و برداشت محصول برنج، رفتاری نادرست ناشی از باورهای قدیمی و غلط است که علیرغم توزیع تراکت، بروشور ، آموزش به کشاورزان و در برخی موارد و در صورت اصرار برخوردهای قضایی، همچنان در بی اعتنایی، به محیط زیست و انسان ها زیان می رساند.

** جریمه و حبس در انتظار آتش زنندگان اراضی شالیزاری
در همین رابطه معاون نظارت و پایش اداره کل محیط زیست گیلان گفت: تمامی دستگاه های مربوطه در هماهنگی با هم و بسته به وظایف شان، اقداماتی را برای ارتقای آگاهی کشاورزان از مضرات در جهت جلوگیری از آتش زدن کاه و کلش طی چندین سال گذشته انجام داده اند.
احسان الله شکری افزود: در حال حاضر نیز گشت های مشترکی از سوی دستگاه های مربوطه انجام می شود و متخلفان به دادگاه معرفی می شوند که در همین راستا، سال گذشته حدود 165 نفر از متخلفان به دادگاه معرفی شدند.
وی محکومیت را به استناد قانون هوای پاک که در 25 تیرماه 96 به تصویب رسید، جریمه و حبس عنوان و تصریح کرد: حتی در همین رابطه امسال کشاورزی در لنگرود به شش ماه حبس محکوم شد.
به گفته شکری، در حال حاضر کشاورزان با دستگاه بیلر (بسته بندی) به بسته بندی کردن کاه و کلش اقدام می کنند.
وی بسته بندی برای تولید علوفه دام ها ، تولید کمپوست و ورمی کمپوست و استفاده در تولید در کارگاه های قارچ خوراکی و تولید 20 محصول در صنایع تبدیلی و صنایع دستی را از دیگر موارد استفاده از کاه و کلش عنوان کرد.
شکری خاطرنشان کرد: مشاهدات میدانی ما نشاندهنده آن است که این موضوع امسال نسبت به سال گذشته کاهش چشمگیری یافته و در شهرستان هایی همچون سیاهکل، آستارا ، تالش و ماسال آتش زدن کاه و کلش نداریم اما بیشترین مشکل ما مربوط به جلگه و در شهرستان هایی نظیر رشت، صومعه سرا، لنگرود، انزلی و بخشی از رودسر است که کشاورزان دسترسی مستقیم به دامداران ندارند.
وی به کشاورزان توصیه کرد که کاه و کلش را بسته بندی و در انباری نگهداری کنند و آن را در فصل زمستان به دامداران بفروشند.

** استفاده از کاه و کلش به عنوان ماده اولیه برخی کارخانجات صنعتی
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان نیز گفت: در حال حاضر بیش از یک هزار دستگاه بیلر در استان فعال است که کاه و کلش مزارع شالیزاری را بسته بندی می کنند.
لیلا بذرکار با اشاره به اینکه یک میلیون و یکصد هزار تن شلتوک از اراضی شالیزارهای استان برداشت می شود، افزود: یک میلیون و 200 هزار تن نیز کاه و کلش قابل بسته بندی داریم که بطور متوسط از هر هکتار 250 تا 300 بسته استحصال می شود .
وی تصریح کرد: جمع آوری، بسته بندی و فروش کاه و کلش برنج علاوه بر سود و درآمد برای کشاورزان موجب حفظ حاصلخیزی خاک نیز می شود.
بذرکار اضافه کرد: کاه و کلش برنج می تواند به عنوان علوفه مورد نیاز دام بویژه در خشکسالی و زمستان مورد استفاده قرار گیرد و سبب کاهش هزینه های تولید شود ضمن اینکه جمع آوری کاه و کلش می تواند به عنوان ماده اولیه برای برخی کارخانجات صنعتی در تولید نئوپان ، فیبر ، ظروف یکبار مصرف و سایر محصولات بکار رود.
وی همچنین به مضرات سوزاندن کاه و کلش باقی مانده در اراضی شالیزاری اشاره و بیان کرد: از بین رفتن موجودات زنده مفید داخل خاک و کاهش قدرت حاصلخیزی آن، افزایش مصرف کودهای شیمیایی و آلودگی زیست محیطی و ایجاد ناراحتی برای بیماران تنفسی از مضرات آتش زدن کاه و کلش باقی مانده در اراضی است.

** کشاورزان گیلانی از آتش زدن کاه و کلش پرهیز کنند
معاون اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی گیلان نیز در این رابطه از کشاورزان گیلانی خواست تا از آتش زدن کاه و کلش در مزارع برنج خودداری کنند .
علی داوودی افزود: از کشاورزان درخواست می کنم تا با آتش زدن کاه و کلش مزارع برنج ، نفس کشیدن را برای هم استانی های خود سخت نکنند.
وی تصریح کرد: هر ساله عده ای از کشاورزان پس از برداشت محصول برنج، کاه و کلش مزارع خود را آتش می زنند که این اقدام آنان علاوه بر وارد کردن آسیب های جبران ناپذیر به ساختار بیولوژیکی، آلودگی هوا و محیط زیست را نیز به همراه دارد.
به گفته داوودی، آلودگی های ناشی از سوختن محصولات سلولزی از جمله کاه و کلش باعث انتشار دود غلیظ و آلودگی هوا می شود که زندگی مردم به ویژه بیماران تنفسی را تحت الشعاع قرار داده و مشکلات زیادی را برای آنها ایجاد می کند.
وی خاطر نشان کرد: دانشگاه علوم پزشکی گیلان که مسئولیت تامین حفظ و ارتقای سلامت جامعه را برعهده دارد، آماده است تا با همکاری سایر سازمان های ذیربط از جمله محیط زیست، جهاد کشاورزی ، رسانه ها ، دادگستری و با آموزش و اطلاع رسانی مناسب در پیشگیری از این پدیده نوظهور که به نوعی سلامت جامعه را تهدید می کند، نقش ایفا کند.

** کاه و کلش باقی مانده در اراضی ، سرمایه ای برای کشاورزان است
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل گیلان نیز گفت: برای جلوگیری از آتش زدن کاه و کلش در زمان برداشت محصولات کشاورزی چند جلسه مشترک با علوم پزشکی ، محیط زیست ، جهاد کشاورزی ، منابع طبیعی و دادستان ها و سازمان های مردم نهاد در استان تشکیل شده است.
جان احمد آقایی با بیان اینکه کاه و کلش باقی مانده در اراضی یک سرمایه برای کشاورزان است، افزود: با ورود دستگاه قضایی از سال 1390، آتش زدن کاه و کلش در استان از 100 درصد، به سه تا چهار درصد رسیده است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر در برخی شهرستان های استان اصلا آتش زدن کاه و کلش نداریم و این موضوع در اکثر شهرستان ها نهادینه شده است.
آقایی با اشاره به اینکه دود ناشی از آتش زدن کاه و کلش برای شهروندان بویژه کودکان و سالمندان و زنان باردار مضر است، تصریح کرد: همچنین برای خاک و مواد آلی آن نیز تبعات منفی دارد از این رو ، برخوردهای قانونی نیز برای کسانی که به آتش زدن کاه و کلش مبادرت می کنند، پیش بینی شده است.
به گفته آقایی، به کمک دستگاه های مربوطه با فرهنگ سازی و تدابیر پیشگیرانه این موضوع را در گیلان نهادینه کرده ایم که به کاهش 97 درصدی آتش زدن کاه و کلش در استان منجر شده است.
وی تصریح کرد: اگر افرادی از این موضوع تمکین نکنند و با عنادورزی سرمایه شان را آتش بزنند ، بدلیل آلوده کردن محیط و براساس ماده 20 قانون هوای پاک مصوب سال 96 مجازات درجه شش و ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 92 مجازات هایی برای آنان پیش بینی شده است.
سالانه یک میلیون و یکصد هزار تن شلتوک از اراضی شالیزاری گیلان برداشت می شود. این استان بزرگترین تولیدکننده ارقام بومی و باکیفیت برنج در کشور است که با 238 هزار هکتار اراضی شالیزاری، رتبه اول کشور را از لحاظ سطح زیرکشت و همچنین رتبه دوم تولیدکننده برنج را به خود اختصاص داده است.
ارقام هاشمی، علی کاظمی، صدری، حسنی و دیلمانی جزو رقم های کیفی و ارقام گوهر، سپیدرود و خزر جزو رقم های پرمحصول است که در شالیزارهای گیلان کشت می شود.
بیشترین رقم های کشت شده برنج در این استان، رقم های کیفی هاشمی و علی کاظمی است که افزون بر 85 درصد محصول برنج گیلان را شامل می شود.