بزرگنمايي:

نسیم گیلان - رشت- گیله قصه فرزند دلبند ادبیات گیلان در روزهای پایانی آبان 97 ، چهار ساله شد.
به گزارش ایرنا، در این سالها 17 نویسنده گیلانی 470 داستان را با گویشهای نواحی مختلف سرزمین ابر و باران، جنگل و دریا، کوه و رودخانه اجرا کردند.
قصه هایی از فرهنگ عامه تا داستانهای نوگرا که همه در یک چیز مشترکند ، زبان مادری مردم این دیار سربلند سبز .
گیله قصه برای سالخورده ترها بخصوص آنها که سواد کافی برای خواندن ندارند لذتی مضاعف دارد چرا که هم آنان را از شنیدن قصه محظوظ می سازد و هم تاسیانگی خاطراتی از گذشته را برایشان زنده می کند.
برای جوانتر ها هم ، قصه های جذابی را به زبان مادری که این روزها شاید کمتر می شوند روایت می کند.
*گیله قصه مخزن اطلاعات گویشهای گیلی
پرویز فکر آزاد بانی اصلی این رویداد فرهنگی در این خصوص به خبرگزاری ایرنا گفت : تاکنون 470 قصه اجرا شده و 120 قصه نیز در بایگانی آماده پخش است و 30 قصه نیز آماده ویراستاری یا به قول دست اندرکاران گیله قصه "دیچین واچین" است.
وی اظهار داشت : قصه ها حاصل کار 17 نویسنده حاضر در کارگاه مجازی گیله قصه از گویشهای مختلف گیلان و شهرهای مختلف و حتی گیلانی های مقیم خارج است به اضافه این که مخاطبان نیز خاطرات می فرستند .
این پژوهشگر فرهنگی یاداور شد: بیشترین زحمت ویراستاری یا دیچین واچین را جواد اصغری می کشد که خود از نویسنده های خوب گیله قصه نیز هست و همسرشان خانم اشرف کریمی نیز در زمینه نوشتن قصه های گیلکی خوب کار می کنند.
به گفته وی بهزاد یاحید نیز از دیگر ویراستاران گیله قصه است .
وی افزود: همچنین شهرام دفاعی روی داستانهای طنز گیلکی کار می کند و مجموعه آقای مودت را می نویسد و همسرشان میترا سیدیان نیز در گیله قصه همکاری دارند.
*زاکان گیله قصه برای گویشوران اصلی
فکرآزاد خاطرنشان کرد:اتفاقی که امسال افتاد تولید داستانهای گیلکی خاص کودکان است که نام " زاکان گیله قصه " را بر آن نهاده ایم .
وی با اشاره به این که در ادبیات گیلان بخش کودک مغفول مانده بود تصریح کرد: زبان مال کودکان است و کودکان باید گویش ور اصلی باشند تا این زبان را حفظ کنند.
این داستان نویس گیلکی اظهار داشت: به همین دلیل از حدود هفت ماه پیش کارگاه گیله قصه برای کودکان تشکیل دادیم .
فکر آزاد افزود: از " زاکان گیله قصه" استقبال بسیار خوبی شد به نحوی که مهدهای کودک استان از ما یعنی من و همسرم فهیمه دهقانی که در این زمینه همکاری می کند برای اجرای قصه گیلکی دعوت کرده اند.
به گفته وی علاوه بر مراکز آموزشی و مهدهای کودک مراکز موسیقی کودکان نیز از گیله قصه برای اجرای برنامه دعوت می کنند و رویکردی هم از سوی دانشگاه ها شده که در جلساتی نحوه کار مشترک در این حوزه مورد بررسی قرار گیرد.
فکر آزاد اظهار داشت : استقبال بچه ها آنقدر زیاد است که ما را به شوق می آورد و گرچه فارسی صحبت می کنند ولی به سوالات گیلکی ما پاسخ می دهند و همین امیدوار کننده است .
به گفته وی مادران جوان نیز اهمیت زبان گیلکی و این که هویت خودشان را در زبان خودشان می توانند پیدا کنند دریافته اند.
وی افزود: داستان گیلکی فهیمه دهقانی در جشنواره قصه گویی بین هفت هزار اثر جزء 120اثر برگزیده شده که این محصول گیله قصه است .
*سه کتاب گیلکی زیرچاپ
فکرآزاد اظهار داشت : در کنار قصه های صوتی و تهیه اپلیکیشن گیله قصه ، سه کتاب گیلکی زیر چاپ داریم.
وی خاطرنشان کرد: گیله قصه موجب ایجاد مطالباتی در رسانه های استان برای متون گیلکی شده و الان گیلکی جای خود را در خبرگزاری ها و نشریات باز کرده است .
وی در ادامه از اقبال زبان شناسان به گیله قصه سخن گفت و افزود: زبان شناس ها گیله قصه را مخزن اطلاعات گویش های گیلکی می دانند و هنگام پژوهش به آن مراجعه می کنند.
*گیله قصه فرصتی برای رخنمایی گیلکی
محمد تقی پور احمد جکتاجی نویسنده و روزنامه نگار پیشکسوت گیلان در این باره گفت :گیله قصه این فرصت را فراهم آورده که وقتی گیلکی در رسانه های مکتوب دیده نمی شود از طریق رسانه های شنیداری شنیده شود .
وی اظهار داشت : دست اندرکاران گیله قصه تیم خیلی خوب و همگونی هستند و این را باید به فال نیک بگیریم و دست مریزاد بگوییم.
جکتاجی خاطرنشان کرد : با وجود گیله قصه طیفی که از مطالعه متون مکتوب گریزان هستند می توانند داستان های گیلکی را بشنوند.
محمود فرضی نژاد خواننده و کارگردان گیلانی نیز در این باره گفت : زبان مادری انباری از تاریخ ، فرهنگ ، ادبیات خرد و اندیشه هر قوم است.
وی افزود: برای این که بهترین و زیباترین احساساتمان را بروز دهیم باید مسلط به زبان مادری باشیم چون زبان مادری با جان و روح ما عجین است.
گیله قصه، بسیارانی را در طول روز با جهان آدمهای دیگر و داستان زندگی هایشان، عشق ها و آرزوها، غمها و شادی ها ، شکستها و پیروزی ها آشنا می کند و در ساعات پایانی شب با آرامش به خواب می سپارد ، خوابی با رویای زنده مانی زبان مادری و بیداری هویت فرهنگی.
گیلکی از گروه زبان‌های شمال غربی ایرانی است. گروه زبان‌های حاشیه خزر در خانواده زبانهای ایرانی شامل زبانهای تالشی، مازندرانی، گیلکی و تاتی می‌باشند.
مردم گیلک زبان با گویش‌های مختلف سخن می‌گویند که ریشه در زبان‌های ایران باستان دارد. در بین گویش‌های مختلف زبان گیلکی از نظر فونتیک (بیان صوت و آوا) و صرف افعال اختلاف جزئی دیده می‌شود که ناشی از تحول تدریجی و ویژگی فرهنگی اقلیمی هر منطقه‌است. گویش‌های زبان گیلکی را می‌توان چند بخش کرد:
1. گویش بیه‌پیشی (گویش جلگه نشینان خاور سفیدرود) که در منطقه‌ای حدفاصل آستانه اشرفیه در غربی ترین نقطه و رامسر و تنکابن در شرق، مابین دریای کاسپین در شمال و بلندی‌های سیاهکل، دیلمان و اشکورات در جنوب با مرکزیت دو شهر لنگرود و لاهیجان به آن تکلم می شود.
2. گویش بیه‌پسی (گویش جلگه نشینان باختر سفیدرود) که در شهرهای رشت، لشت نشاء، خشکبیجار، خمام، کوچصفهان، صومعه سرا، بندرانزلی، رضوانشهر، فومن و شفت به آن سخن می‌گویند.
3. گالشی (دیلمی) گونهٔ دیگری از گویش های گیلکی است که مردم نواحی کوهستانی شرق گیلان و غرب مازندران به آن سخن می‌گویند.
گفته شده‌است که بنابر اعلام مؤسسه مکس پلانک، زبان گیلکی دومین زبان ایرانی در معرض خطر است.
6030