بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
ترامپ و اطرافیانش چگونه خطر جنگ با ایران را افزایش داده‌اند؟
٤٦
٠
دنیای اقتصاد / متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
در هفته‌های اخیر شاهد افزایش تنش‌ها در خاورمیانه بوده‌ایم. روز پنج‌شنبه دو ‌نفتکش ژاپنی و نروژی در نزدیکی دریای عمان مورد حمله قرار گرفتند. ادعا شده که تهران ‌احتمالا عامل اصلی حمله به این نفتکش‌ها بوده است. اما این موضوع باید مورد‌توجه قرار گیرد که این حملات نتیجه مستقیم کمپین فشار حداکثری واشنگتن ‌علیه تهران هستند.
به گزارش انتخاب، ایلان گلدنبرگ در فارن‌پالیسی ‌نوشت: مقامات آمریکایی هدف از تشدید فشارها علیه تهران را ‌بازگرداندن رهبران ایران به پای میز مذاکره عنوان کرده‌اند. اما این استراتژی ‌آمریکا درحال سوق دادن دو کشور به سمت درگیری نظامی است. ‌در ادامه این مطلب آمده است: البته ما هیچ وقت نمی‌توانیم به ادعاهای دولت ترامپ اعتماد کنیم. علاوه بر این، ‌بدون شک برخی از مشاوران جنگ‌طلب ترامپ در ماه‌های اخیر در مورد تهدیدات ‌ایران اغراق کرده‌اند. این مطلب با بیاناتی متناقض در ادامه آورده است: شواهد موجود نشان می‌دهند که به احتمال زیاد ایران ‌عامل اصلی حملات علیه نفتکش‌های ژاپنی و نروژی بوده است. ایران سابقه ‌طولانی در انجام چنین عملیات‌هایی دارد. ماه گذشته نیز چهار نفتکش در ‌نزدیکی سواحل امارات مورد هدف قرار گرفته بودند.
این ‌واقعیت نیز نباید نادیده گرفته شود که تنش‌های اخیر در منطقه ناشی از تشدید ‌فشارهای واشنگتن علیه ایران بوده‌اند. دولت ترامپ سال گذشته از توافق ‌هسته‌ای برجام خارج شد و تحریم‌های اقتصادی دوباره بازگردانده شدند. در این ‌مدت بخش‌های بانکداری و نفت ایران مورد هدف قرار گرفته‌اند. ایران در طول ‌سال گذشته تلاش کرد نسبت به توافق برجام متعهد باقی بماند. تهران همچنین به‌‌دنبال منزوی کردن واشنگتن و جلب حمایت چین، روسیه و اتحادیه اروپا بوده ‌است. طرف‌های دیگر برجام شامل چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و آلمان همچنان ‌از این توافق حمایت می‌کنند. اما ایران نمی‌تواند از مزایای اقتصادی توافق برجام ‌بهره ببرد، زیرا شرکت‌های خارجی حاضر به همکاری با این کشور نیستند. دولت ‌آمریکا هشدار داده است که همه شرکای تجاری ایران را مجازات خواهد کرد. به ‌همین خاطر دولت ترامپ تصور می‌کرد که می‌تواند فشارهای خود علیه ایران را ‌تشدید کند، بدون آنکه با اقدامات تلافی جویانه تهران مواجه شود. ‌اما به نظر می‌رسد که صبر رهبران ایران تمام شده است. ماه گذشته واشنگتن ‌تصمیم گرفت که معافیت چند کشور برای خرید نفت از ایران را لغو کند. دولت ‌ترامپ به‌دنبال صفر کردن صادرات نفتی ایران است. در نتیجه، درحال‌حاضر ‌ظاهرا ایران چیزی برای از دست دادن ندارد.
ماه گذشته جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ طی بیانیه‌ای تهدید آمیز اعلام ‌کرد که آمریکا تعدادی از تجهیزات نظامی خود را در واکنش به تهدیدات ایران به ‌منطقه اعزام خواهد کرد. دولت ترامپ اعلام کرد که به‌دنبال تقویت قدرت ‌بازدارندگی خود در منطقه است. اما این ادعای کاخ سفید مضحک به‌نظر می‌رسد. ‌تهران قبل از خروج آمریکا از توافق برجام دست به این اقدامات تحریک‌آمیز نزده ‌بود. در نتیجه، دولت ترامپ عامل اصلی شروع بحران اخیر در منطقه است. ‌
اما حملات اخیر درست زمانی رخ دادند که شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن برای ‌دیدار با رهبران ایران به تهران سفر کرده بود. هدف آبه کاهش تنش‌ها بین ‌ایران و آمریکا بود. اما نفتکش ژاپنی درست زمانی در نزدیکی دریای عمان مورد ‌هدف قرار گرفت که آقای آبه درحال ملاقات با رهبر ایران بود. به این ترتیب، به ‌نظر می‌رسد که درحال‌حاضر تندروها در ایران کنترل اوضاع را در دست گرفته‌‌اند.
روحانی و ظریف از زمان پیروزی ترامپ در انتخابات سال 2016 و خروج ‌آمریکا از توافق برجام به شدت مورد انتقاد تندروهای ایران قرار گرفته‌اند. حسن ‌روحانی ماه گذشته به قدرت‌های جهانی هشدار داد که چنانچه مزایای اقتصادی ‌وعده داده شده به ایران در چارچوب توافق برجام را برآورده نکنند، تهران دوباره ‌غنی‌سازی اورانیوم در سطوح بالا را از سر خواهد گرفت. به نظر می‌رسد که روحانی و ظریف در ماه‌های اخیر خواستار پیروی از یک رویکرد محتاطانه بوده‌اند. ‌اما حوادث اخیر در خلیج فارس نشان می‌دهند که شاید عناصر ‌تندرو تصمیم گرفته‌اند که از یک رویکرد تهاجمی تر برای مقابله با ‌واشنگتن پیروی کنند.
بدون شک اتخاذ چنین استراتژی‌ای احتمال وقوع جنگ در ‌منطقه را افزایش خواهد داد. ‌شینزو آبه با تشویق دونالد ترامپ به ایران سفر کرد. ترامپ در هفته‌های اخیر بارها تاکید کرده بود که مذاکره مستقیم با رهبران ایران را ترجیح ‌می دهد. اما بسیاری از تحلیلگران معتقدند که افرادی همچون مایک پمپئو و ‌جان بولتون از گفت‌وگوی مستقیم بین ترامپ و رهبران ایران حمایت نمی‌‌کنند.
به همین خاطر درحال‌حاضر کشورهای ثالث همچون ژاپن به‌عنوان ‌بهترین گزینه برای ایجاد یک کانال دیپلماتیک بین دو کشور در نظر گرفته ‌می‌شوند. باید این موضوع را یادآوری کنیم که ترامپ سال گذشته با تشویق ‌رهبران کره جنوبی تصمیم گرفت که به‌طور مستقیم با کره شمالی مذاکره ‌کند. در نتیجه، شینزو آبه نیز می‌توانست نقش مشابهی را بین تهران و ‌واشنگتن ایفا کند. اما سفر آبه هیچ نتیجه‌ای به‌دنبال نداشت.‌
مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا در بیانیه خود بعد از حملات روز پنج‌شنبه خواستار ‌تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل شد. او تاکید کرد که آمریکا برنامه‌ای ‌برای انجام اقدام نظامی علیه ایران ندارد. اما شکی وجود ندارد که در روزهای آینده ‌برخی مقامات آمریکایی در دولت ترامپ خواستار برخورد شدیدتر با تهران خواهند ‌شد. آمریکا در سال 2017 حملات محدودی را علیه مواضع بشار اسد در سوریه ‌انجام داده بود. این احتمال وجود دارد که واشنگتن همین رویکرد را در قبال تهران ‌پیاده‌سازی کند و تاسیسات نظامی ایران در خلیج‌فارس را مورد هدف قرار دهد.‌
اما حتی حملات محدود علیه مراکز نظامی ایران نیز می‌تواند به یک جنگ تمام ‌عیار در منطقه منجر شود. ایران بر خلاف بشار اسد توانایی زیادی برای ‌واکنش نشان دادن به حملات احتمالی نیروهای آمریکایی خواهد داشت. آنها می‌‌توانند به سربازان آمریکایی در منطقه حمله کنند یا پایگاه‌های آمریکا در منطقه را ‌با موشک‌های بالستیک هدف قرار دهند. به همین خاطر خطر تشدید درگیری در ‌منطقه افزایش پیدا خواهد کرد. ترامپ باید مراقب باشد که دوباره کشورش را ‌درگیر یک جنگ بلند مدت در منطقه نکند. ‌