چاپ

نسیم گیلان -
اردوغان در محور پوتین
٠
٠
سازندگی / متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
آنکارا بیش از هر زمان دیگری به کرملین نزدیک شده است. این مهم برای پوتین با اهمیت است آن هم بعد از آنکه جنگنده های روس یکی از جت های ترکیه را در خاک سوریه هدف قرار داد و ساقط کرد.
ساناز نفیسی| ترکیه فارغ از اعتراض ها، تهدیدها و تحریم های آمریکا سیستم موشکی پیشرفته زمین به هوای روسیه را تحویل گرفت، گامی که زمینه ساز آغاز نگرانی ها در ساختار ناتو خواهد شد. اس 400 دارای راداری پیشرفته برای شناسایی هواپیماها و سایر اهداف دیگر است، از همین رو واشنگتن از ابتدا مخالفتش با خریداری این سامانه را اعلام کرد، سامانه ای که دارا بودنش ازچند منظر نگران کننده است. خب مسکو تکنولوژی پیشرفته ای را در اختیار یکی از متحدین ناتو قرار داده، بازیگری که درگیر ماجراجویی در خاک سوریه است. مقام های آمریکایی از این می ترسند که مهندس های روسی بدین طریق فرصتی یافته تا از ساختار جت های جنگنده های آمریکایی بیشتر بدانند و بخشی از زرادخانه نظامی ترکیه را در اختیار بگیرند. این دلایل موجب شده تا دولت ترامپ تاکنون از تحویل جنگنده موسوم به اف 35 به آنکارا خودداری کند، جنگنده ای که یکی از پیشرفته ترین جت های پیشرفته آمریکایی است، واشنگتن حتی آموزش خلبان های ترک را متوقف کرد. حال این مهم که ناتو می خواهد اطلاعاتی را درباره اس 400 های روس جمع آوری کند یا نه، در هاله ای از ابهام است.
شکاف در ناتو
نیویورک تایمز در این باره نوشت: « به باور استراتژیست های آمریکایی معامله اس 400 بخشی از برنامه پوتین برای ایجاد شکاف در ساختار ناتو است، مقام های آمریکایی در مورد آینده ناتو و اینکه بازیگری چون ترکیه در قالب بازیگری فعال در چنین ساختاری حضور دارد و به تکنولوژی رقیب (روسیه) مجهز است، آشفته اند.» لان لسر، رئیس صندوق آلمانی مارشال در بروکسل به این نشریه گفت: « تاثیرات سیاسی این معامله جدی است، چرا که نشان دهنده تغییر مواضع ترکیه است و نشان از این است که آنکارا بازیگران رقیب را جایگزین متحدین غربی اش تعریف کرده، طبیعتا این مهم زمینه ساز دغدغه اعضای ناتو خواهد شد، آنکارا بسان سمی در کنار سایر اعضای ناتو تعریف شده است.» ترکیه از منظر استراتژیک در تقاطع اروپا و آسیا تعریف شده و در دریای سیاه مرزی مشترک با روسیه دارد، این بازیگر مدت هاست یکی از اعضای ناآرام ناتو است. آنکارا هم اکنون در دو زمین بازی می کند، از یک طرف در معادلات نظامی خاورمیانه نقشی برجسته دارد و در مقابل در کنار اروپایی ها خود را تعریف کرده و تلاش دارد تا به واسطه این دسته از بازیگران منافعش را تعریف کند آن هم در شرایطی که از ابتدا عضو ناتو نبود، سازمانی که در برهه ای از زمان برای مقابله با تهدیدهای اتحادیه جماهیر شوروی تعریف شد، با آغاز جنگ داخلی در سوریه ناتو سیستم موشکی زمین به هوای اش را در خاک ترکیه مستقر کرد با این حال اردوغان تاکید کرد که کشورش نیاز دارد تا از سیستم های بهینه تر استفاده کند.
نانوی ناامن شده
آنکارا برای خرید سیستم پاتریوت سال ها تلاش کرد، اما مذاکره با واشنگتن برای تحقق این مهم بی نتیجه ماند، ماحصل این رایزنی ها این شد که ترامپ در نشست گروه 20 تمامی این مشکلات را به گردن اوباما انداخت. حلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه همچنان امیدوار است که واشنگتن اف 35 را در اختیار کشورش قرار دهد، او حتی از مقدمه چینی های این کشور برای استقرار این جنگنده خبر داده است. احمد هان، استاد روابط بین الملل دانشگاه التینباس به نیویورک تایمز گفت: « ترکیه از منظر دفاعی قوی است نیازی به پر کردن نقاط ضعف ندارد، از همین رو خرید اس 400 نتایج سیاسی و نظامی به دنبال دارد و می تواند زمینه را برای تضعیف ساختار امنیتی این کشور هموار کند. تحویل این سامانه از مسکو موجب وارد آوردن آسیبی خزنده می شود؛ چرا که این مهم روابط ترکیه و ناتو را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار خواهد داد». هان در ادامه به قابلیت های این سامانه اشاره کرد و افزود: «اس 400 به واسطه آنکه به رادار هوشمند، پست های فرماندهی، موشک های پیشرفته و مرکزی برای پرتابشان مجهز است، طبیعتا ناتو را تحت فشار قرار خواهد داد و این همان چیزی است که مسکو خواهانش است».
مسکو مزدش را گرفت
حالا آنکارا بیش از هر زمان دیگری به کرملین نزدیک شده است. این مهم برای پوتین با اهمیت است آن هم بعد از آنکه جنگنده های روس یکی از جت های ترکیه را در خاک سوریه هدف قرار داد و ساقط کرد. سال 2015 آنکارا یک جت روسی را در مرز جنوبی اش با سوریه هدف قرار داد، سال بعد از آن نیز یکی از مامورین پلیس ترکیه سفیر مسکو در آنکارا را در یک گالری هنری هدف قرار داد. این دو مهم زمینه ساز تنش در روابط دو بازیگر شد، اما حالا با وجود آنکه تاکتیک های ترکیه و روسیه در ارتباط با سوریه در تناقض با هم قرار دارد، اما از برجسته نشان دادن اختلاف ها اجتناب می کنند. تحویل اس 400 پیش از جشن شکست کودتا علیه اردوغان انجام شد. دیبا نگار، مدیر اجرایی گروه بین المللی بحران در این باره به نیویورک تایمزگفت: « این به معنای آغاز دوران تازه ای در روابط ترکیه و مسکو است، بسیاری از ترک ها بر این باورند که در جریان کودتا متحدان غربی چشم هایشان را بستند؛ اما در مقابل روسیه سکوت نکرد و از دولت حمایت کرد».
هشدار واشنگتن، حمایت مسکو
این معامله نقش روسیه در خاک سوریه را برجسته تر خواهد کرد، حالا کرملین در سوریه دست بالاتر را دارد. هرچند مدت ها ست که مسکو به همین غنیمت بسنده نکرده و از سال 2013 که نظامیان مصر قدرت را در اختیار گرفتند، جت ها و جنگنده ها و موشک هایش را به قاهره فروخته، بازیگری که یکی از متحدان نزدیک آمریکا محسوب می شود. اردوغان فارغ از هشدارهای آمریکا و بحران سیاسی و اقتصادی حاکم این سیستم موشکی را تحویل گرفت. او ماه گذشته به ترامپ درباره احتمال شکاف در روابط دو بازیگر هشدار داده بود و گفته بود رئیس جمهوری آمریکا درک می کند، از همین رو قادریم درباره تحریم ها به توافقی دست یابیم. او گفته بود از دست دادن ترکیه برای آمریکا به همین آسانی نیست، اگر دو بازیگر دوست هستند، اگر در قاب شرکای استراتژیک تعریف شدند، باید بتوانند به این تنش پایان دهند. با این حال شواهد نشان می دهد که تنش ها می توانند روابط واشنگتن و آنکارا را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار دهند، آن هم در شرایطی که پایگاه هوایی موسوم به اینجیرلیک در خاک ترکیه تعریف شده، این پایگاه محل ذخیره سلاح های هسته ای- تاکتیکی باقیمانده از جنگ سرد است. وزرای دفاع ترکیه و روسیه اعلام کردند که بخش نخست سیستم روز جمعه وارد پایگاه هوایی اکینچی شده، رسانه های ترک نیز گزارش کردند که تعدادی از متخصصان روس نیز برای راه اندازی این سامانه به خاک ترکیه سفر کردند. مقام های روس تصمیم ترکیه را درست توصیف می کنند، فرانس کلینسویچ، سناتور روس در حمایت از این معامله گفت: «اردوغان در شرایط سخت و بی سابقه ای قرار داشت، امنیت ملی اش را در اولویت تعریف کرد، از همین رو اس 400 روسیه را تحویل گرفت تا بدین ترتیب بتواند حاکمیت کشورش را تضمین کند، این علت اصلی آشفتگی آمریکایی ها است». ترامپ پیش از این هشدار داده بود که تحویل این سامانه با اعمال تحریم های آمریکا همزمان خواهد بود، براساس قانون ترامپ می تواند از لیست تحریم ها، 5 مورد را برگزیده و علیه آنکارا اعمال کند.