چاپ

گیلان آنلاین - روز جهانی حفاظت از رودخانه‌ها فرصتی است برای تامل در رفتارهای نابخردانه‌ای که با گوهر رود و زر جوب داشتیم.
نیاز انسان به آب باعث شد تا اکثر تمدن های بشری در کنار رودخانه ها شکل بگیرند.رودخانه زمین و بستری که بر روی آن رود جاری است و مجازاً خود رود را هم رودخانه گویند. آب رودخانه ها، در هر بخش از مسیر طبیعی خود، بخشی از زیست بوم ها و جامعه‌ای از جوامع انسانی را بهره مند می‌کند و موجب حفظ حیات محیط های آبی و تغذیه سفره های آب زیر زمینی می شود .
با توسعه شهرنشینی و خالی شدن و کاهش جمعیت روستاها، همراه با اجرای طرح های عمرانی و دور شدن انسان از رودخانه، دوستی دیرینه انسان و رودخانه در نقاط جهان گسسته شد و متاسفانه نسبت به رودخانه‌ها که روزی حیاتمان را مستقیم از آن داشتیم بسیار بی‌مهر شده و نقش رودخانه‌ها را در حیات خود نادیده گرفتیم .
عوامل موثر در تغییر مقدار آب رودخانه در طول زمان شامل توپوگرافی، جنس زمین، پوشش گیاهی و شرایط اقلیمی است، اما تخریب پوشش گیاهی حوزه آبخیزها، آلودگی های ناشی از تخلیه فاضلاب ها و انواع آلودگی ها، بهره برداری از شن و ماسه و مهم تر از همه سدسازی‌های افراطی بر روی رودخانه‌ها هر یک به شکلی در دگرگونی محیط زیست رودخانه ها موثر واقع شده اند .
این تخریبات گسترده و خاموشی رودخانه ها یکی پس از دیگری به وسیله سدها سبب ایجاد جنبشی بزرگ با نام “حفاطت از رودخانه ها در برابر سد سازی” شد که به صدور بیانیه ای به تاریخ 14 مارچ 1997 در شهر کوریتیبای برزیل از سوی سازمان‌های مدافع طبیعت و مردم بومی انجامید. از آن سال به بعد این روز (23 اسفند) در خیلی از کشورهای به شیوه های مختلف گرامی داشته می شود و سال‌ها است که طرفداران محیط زیست می‌کوشند دولت‌ها و شرکت‌ها و کارتل‌های بزرگ را وادار سازند تا برای تامین آب یا انرژی، راه‌های متناسب با حفظ محیط زیست و حقوق مردم ذینفع در مسیر رودخانه‌ها را در پیش بگیرند و از خاموش کردن رودهای پر خروش و زنده در پشت دیوار عظیم سدها خودداری کنند.
در بخشی از بیانیه کوریتیبا، آمده است:((سدها در همه جا،مردم را به زور از خانه هایشان بیرون می کنند،مزارع حاصلخیز، جنگل ها و مناطق کم نظیر را به زیر آب می برند، مناطق ماهیگیری و تامین آب شرب را از میان می برند، و مایه پراکندگی اجتماعی، فرهنگی، و فقر اقتصادی جوامع ما می شوند. ما باید به سوی جامعه ای پیش برویم که انسان و طبیعت دیگر بر پایه ی منطق بازار،که در آن تنها ارزش مربوط به کالاها و تنها هدف سود است، کم ارزش نشوند .
روز جهانی حفاظت از رودخانه‌ها فرصتی است برای تامل در رفتارهای نابخردانه‌ای که با این رگ‌های زندگانی‌بخش زمین داشته‌ایم.درباره این روز با دیگران صحبت کنیم و بکوشیم توجه مردم،را به موضوع حیاتی حفاظت از رودخانه ها جلب کنیم.
در حال حاضر در مرکز استان گیلان در شهر رشت دو روخانه گوهر رود و زرجوب وجود دارند که از آلودگی های زیادی رنج می‌برند.
رودخانه هایی که روزگاری به دلیل زیبایی و درخشندگی خیره کننده‌شان دو نام گوهر و زر بر روی آنها گذاشته بودند اکنون به دلیل ورود ورود فاضلابهای کشاورزی،خانگی،صنعتی و به خصوص شیرابه دفن زباله سراوان نه تنها درخشندگی ندارند،بلکه بوی تعفنشان مردم و مسافرین گیلان را رنج می‌دهد.