نسیم گیلان
آشنایی باحیات وحش گیلان درموزه ماسوله/نگاه ویژه مسئولان ضروری است
دوشنبه 22 مرداد 1397 - 12:15:43 PM
مهر
نسیم گیلان- «موزه حیات وحش تاریخ طبیعی ماسوله» اگرچه از سال 1383 خورشیدی تاسیس شده است، اما هنوز برای بسیاری از بخش های شهری که پایه هایش از قرن هفتم هجری بنا شده، ناشناخته است.

این گنجینه، یک موزه حیات وحش متفاوت است. مجموعه ای از حیوانات تاکسیدرمی شده که زیستگاه آنها، کوه ها، تالاب ها و جلگه های گیلان است. و این مجموعه به گردشگران کمک می کند تا بخش اعظمی از حیات وحش گیلان را در خانه «شاهپور اخوان ماسوله» یکجا ببینند.

گنجینه ای که در یک خانه پلکانی ایجاد شده، خانه ای به رنگ آجری با گلدان های شمعدانی، خانه ای از گِل و خشت و سقفی با تیرکهای چوبی و پیچک های درخت انگور که از کف تا نرده های چوبی طبقه دوم پیچیده است و پیرمرد ماسوله ای که با صندلی چوبی اش کنار درخانه می نشیند تا اگر گردشگری قصد دیدن موزه را داشت، با درهای بسته روبرو نشود.

موزه ای که توسط دو شهروند ماسوله ای ایجاد شده است

حیوانات تاکسیدرمی شده به نمایش درآمده در این موزه، حیواناتی هستند که عمدتا در اثر حوادث جاده ای، شکار و سرما مرگ دلخراشی را تجربه کرده اند و متولیان این موزه یعنی «شاهپور اخوان و فرهاد شرفی ماسوله» با هزینه شخصی آنها را تاکسیدرمی کرده اند تا لااقل بازدیدکنندگان از این شهر تاریخی، با حیات وحش گیلان نیز آشنا شوند.

نکته جالب توجه این موزه، قیمت بلیت بازدید آن است که از زمان تاسیس تاکنون به یک مبلغ ثابت یعنی 2000 تومان بوده و تغییری نکرده است.

این موزه در طبقه زیرین منزل شخصی «شاهپور اخوان» احداث شده است. اگرچه وی علاقه ای به گفتگو با رسانه ها نداشته و همچنان دوست دارد در گمنامی بماند، ولی معرفی این گنجینه می تواند به پایداری این مجموعه بی نظیر کمک کند. گنجینه ای که با حس تعلق دو شهروند ماسوله ای ایجاد شده و آنها امیدوارند مسئولان استان نگاه ویژه ای برای نگهداری و توسعه آن داشته باشند.

روایت مرگ دلخراش حیوانات گیلان

«شاهپور اخوان» دانش آموخته مهندسی مواد با وجود سن زیاد، داستان های جالبی از نحوه مرگ و تاکسیدرمی شدن حیوانات  موزه تاریخی طبیعی ماسوله دارد که شنیدن آن خالی است لطف نیست.

بی شک تنها عشق و علاقه بانیان این موزه سبب شده تا شاهپور اخوان، منزل شخصی خود را به عنوان موزه تغییرکاربری دهد. اگرچه در کنار هر حیوان تاکسیدرمی شده، برگه حاوی توضیحات در مورد هر حیوان اعم زیستگاه، خوراک و سایر مشخصات آن نصب شده ولی پیرمرد ماسوله ای با حوصله به بازدیدکنندگان علاقمند در مورد حیات وحش گیلان توضیح می دهد.

همه حیوانات این مجموعه، در ویترین های شیشه ای قرار داده شده و در شرایط ویژه نگهداری می شوند. به جز خرس قهوه ای گیلان. این خرس تنومند ماده در ورودی موزه با پنجه های باز و دندانهای برآمده، ایستاده و انتظار گردشگران را می کشد.

شنیدن نحوه مرگ دلخراش این حیوان، رنج آور است. اخوان در این مورد   گوید: از کوه پرت شده بود که پیدایش کردم، گردن و پایش زخمی بود. گویا خرس بالغ، با ماشین تصادف کرده و پایش آسیب دیده بود. ولی علت مرگ زخم پایش نبود. حیوان بعد از تصادف، وحشت زده فرار می کرده که از کوه پرت می شود. در حین افتادن، یک شاخه درخت داخل گردنش فرو می رود و متاسفانه همین  شاخه به رگ های گردنش آسیب و سبب مرگش می شود.

«اخوان» روایتی هم دارد از زمانی که با یک خرس زنده روبرو شده است، توضیح می دهد: خرس ها زمانی که بوی انسان به مشامشان برسد، فرار می کنند. اما یک بار که باد در جهت مخالف حرکت خرس می وزدیده، او با خرس روبرو می شود.

وی ادامه می دهد: خرس ها به انسان حمله نمی کنند، باید بگویم از مادر مهربانتر هستند، مگر احساس خطر کنند. من وقتی با خرس روبرو شدم، از ترس فقط ایستادم. خرس با دیدن من کمی ایستاد و بعد در مسیر عکس فرار کرد.

اخوان با اشاره به هزینه سنگین تاکسیدرمی خرس گیلان، می گوید: تاکسی درمی این حیوان برای موزه 4میلیون تومان هزینه داشته که شخصا پرداخت کرده ام.

شناخت حیات وحش گیلان در موزه ماسوله

اخوان در ادامه همچنین به مار جعفری گیلانی در این حوزه نیز اشاره و خاطرنشان می کند: سم مار جعفری بسیار کشنده است.

شیشه حاوی مار داخل این موزه عجیب به نظر می رسد، ماری که انگار زبان بلندش از دهانش بیرون زده است. اما با توضیحات اخوان متوجه می شویم که این زبان مار نیست، دم مارمولک است.

وی شیشه حاوی مار جعفری را نشان می دهد و می افزاید: زایده نیش مانندی که از دهان مار بیرون زده در واقع، دم مارمولکی است که زنده گرفتار مار شده است. به نظر می رسد مارمولک گرفتار برای نجات جانش، بخش حساس گلوی مار را گاز گرفته و همین باعث مرگ هر دو جانور شده است.

اخوان در مورد ویژگی های مارهای گیلان نیز اینگونه توضیح می دهد: مسافران فکر می کنند، مارهای گیلان سمی نبوده و بی خطر هستند در صورتی که تنها مارهای آبی و جلگه کم خطرهستند.

وی با اشاره به اینکه مارهای ییلاقات و کوهستان های گیلان خطرناک هستند به ویژه مار جعفری که در کوهستان های ماسوله و رودبار زندگی می کند، می افزاید: این حیوان در  لابه لای علف های خشک پنهان شده و بسیار هم خطرناک است. سم آن به قدری خطرناک بوده که فرد گزیده شده را در مدت بسیار کوتاهی می کشد. تنها راه کمک به فرد گزیده این است که قسمت بالای پا یا دست مصدوم را با طناب محکم ببندند و سریع فرد را به بیمارستان برسانند. متاسفانه عضو آسیب دیده را قطع می کنند.

اخوان می افزاید: از مکیدن سم مار جعفری نیز باید پرهیز کرد زیرا سم آن به قدری قوی است که  فرد مکنده را هم حتما می کشد.

وی همچنین به مرگ گربه وحشی داخل ویترین نیز اشاره و توضیح می دهد: این گربه را در جاده گیلان- زنجان پیدا کردم که بر اثر تصادف له شده و به کف جاده چسبیده بود و مجبور شدم با  کاردک بقایایش را جمع کنم. با هزینه 2 میلیون تومان آن را تاکسیدرمی کردیم.

هزینه سنگین نگهداری موزه تاریخ طبیعی ماسوله

فرهاد شرفی ماسوله از دیگر بانیان احداث این موزه نیز  می گوید: این موزه در سال 1383 با مجوز رسمی سازمان محیط زیست گیلان و در طبقه پایین خانه شاهپور اخوان با  زیربنای این موزه 100متر مربع احداث شده و 80 گونه حیوان در آن نگهداری می شود.

وی با اشاره به اینکه هزینه نگهداری این موزه سنگین بوده و مسئولان باید به این موزه توجه کنند، می افزاید: سالانه بیش از 3 میلیون تومان هزینه نگهداری این موزه اعم از سم پاشی، ترمیم فرسودگی حیوانات و تهویه فضا می شود. بخشی از این هزینه ها از فروش بلیت موزه تأمین شده ولی با توجه به اینکه قیمت بلیت نیز از سال احداث تاکنون افزایش نداشته است کفاف هزینه های این موزه را نمی دهد و درصورتی که همکاری های بیشتری برای نگهداری آن نشود، شاید ناچار شویم قیمت بلیت را افزایش دهیم.

شرفی ضمن تقدیر از پایگاه میراث فرهنگی ماسوله، ادامه می دهد: سال گذشته پایگاه میراث فرهنگی و گردشگری مستقر در ماسوله، در تهیه ویترین های نگهداری حیوانات کمک کرد. شهردار فعلی و شهرداران اسبق نیز در چاپ بروشور و بنرهای تبلیغات در فضای شهر ماسوله و معرفی موزه به گردشگران کمک می کنند ولی تبلیغات گسترده ای در این زمینه نداشته ایم.

وی با اشاره به بسته شدن موزه مردم شناسی ماسوله، خاطرنشان می کند: سال 81 موزه مردم شناسی ماسوله را تاسیس کردیم ولی به دلیل مشکلاتی که برای نگهداری پیش آمد، ناچار شدیم موزه را جمع کنیم. اکنون بخشی از وسایل موزه مذکور در موزه بقعه «عون ابن علی» ماسوله نگهداری می شود.

شرفی از مسئولان محلی و استانی خواست تا توجه ویژه ای برای نگهداری این موزه کرده و در هزینه های نگهداری و مرمت حیوانات تاکسیدرمی شده، به متولیان کمک کنند.

گشتی در موزه تاریخ طبیعی گیلان، حیات وحش گیلان را بهتر نمایش می دهد از سمورهای آبی سَل های گیلان که با خشک شدن و آلودگی آبها هر روز از تعداد آنها کاسته می شود. قوهای سفید و خاکستری غازهای وحشی، هواسیل ارغوانی، خودکا، سنقر تالابی، چنگر و مرغابی کله سیاه، قاقوم و قرقاول، عقاب و بوتمیار که از روسیه مهاجرت کرده و در گیلان گرفتار سرما و دام شکارچیان شده اند. جوجه تیغی، گراز و گورکن و شغال و آفتاب پرست و لاک پشت های گیلان و دیگر حیوانات به نمایش درآمده در موزه تاریخ طبیعی ماسوله هستند. کاش جاده های گیلان بیش از این بلای جان حیات وحش گیلان نشود.


http://www.gilan-online.ir/fa/News/52201/آشنایی-باحیات-وحش-گیلان-درموزه-ماسوله-نگاه-ویژه-مسئولان-ضروری-است
بستن   چاپ