چاپ

نسیم گیلان - رشت- «مگس زیتون» آفتی که در سال‌های گذشته خسارت زیادی به باغداران رودباری زده بود امسال به دلیل شرایط مساعد آب و هوایی برای زاد و ولد دوباره طغیان و کام زیتون کاران را تلخ کرده است.

از سال 83 با واردات بی‌رویه زیتون از کشورهای همسایه آفتی به نام «مگس زیتون» وارد باغات زیتون کشور شد که کانون اصلی پراکندگی آن در سه منطقه زیتون خیز کشور یعنی استان های گیلان، زنجان و قزوین بود و از آن سال به بعد سبب خسارت فراوان به باغداران این مناطق شد.
مگس زیتون حشره ای که با زندگی بر روی میوه زیتون خسارات شدید به این میوه وارد می کند. حشره کامل این آفت، مگس کوچکی به طول 5 میلیمتر که سر آن زرد مایل به قرمز و سطح بدن آن دارای موهای زرد رنگی است. این مگس همانند سایر مگس‌ها دارای 4 مرحله زندگی به صورت تخم، لارو، شفیره و حشره بالغ بوده که بعداز آنکه حشره بالغ ماده تخم خود را بر روی میوه گذاشت، بوی خاصی از میوه متصاعد می شود که مگس‌های دیگر روی آن میوه تخم نمی گذارند با گذشت 2 تا 3 روز تخم باز و کرم شروع به تغذیه از میوه زیتون می کند. این عمل باعث ریزش میوه‌ها قبل از برداشت و کاهش کیفیت روغن زیتون می شود.
حال چند سالی است که باغداران زیتون در کشور با این آفت دست و پنجه نرم می کنند و بسته به شرایط آب و هوایی خسارت و آسیب به محصول آنها متفاوت است. البته در این سال وزارت جهاد کشاورزی اقداماتی همانند آموزش و راه اندازی مراکز پایش، حضور کارشناسان در باغات زیتون و همچنین توزیع کارت زردها برای کاهش آسیب و خسارت ناشی از شیوع این آفت به باغات زیتون انجام داده اند ولی این اقدامات تنها در برخی از سنوات راهگشا بوده است.

20هزار هکتار از باغات زیتون سه استان مبتلا به آفت مگس زیتون
البته بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که امروزه باید از روش‌های مناسب برای مبارزه با آفت مگس زیتون به جای روش شیمیایی استفاده کرد. کنترل بیولوژیکی آفات و استفاده از موجودات زنده برای ازبین بردن جمعیت یک آفت مشخص یکی از این راهکارها است.
مجری طرح زیتون کشور خرداد ماه امسال طی نشستی در یکی از استان های زیتون خیز کشور با اشاره به اینکه در سال جاری به دلیل کاهش نسبی دما و افزایش رطوبت بر اثر بارش ماه‌های اخیر شرایط بسیارمناسبی برای طغیان آفت مگس زیتون وجود دارد.
احمد مستخدمی با بیان اینکه حدود 20 هزار هکتار از باغات زیتون استان‌های زنجان، قزوین و گیلان آلوده به مگس زیتون است، گفت: با وجود اینکه در سه سال گذشته میزان خسارت ناشی از این آفت با توجه به پایش های انجام شده اندک بوده است ولی رسالت این مرکز تمام نشده و هر سال این پایش ها ادامه دارد.
استان گیلان به عنوان یکی از مراکز تولید زیتون نیز همانند سایر مناطق با این آفت دست و پنجه نرم می کنند و به گفته برخی از باغداران امسال با توجه به شرایط آب و هوایی شاید طغیان دوباره این آفت در باغات شهرستان رودبار هستیم.
ارتفاعات رودبار درگیر آفت مگس زیتون
شعبانی یکی از باغداران رودباری است که بیش از چهار هکتار باغ زیتون دارد. وی درباره آفت مگس زیتون گفت: باغ‌ٰهای زیتونم در مناطق مختلف شهر رودبار قرار دارد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر باغ‌های زیتونی که در ارتفاعات رودبار قرار دارد درگیر این آفت هستند، افزود: خوشبختانه باغ‌های من در میانه و پایین دست رودبار قرار دارند و در فعلا این آفت نتوانسته به محصول زیتونم آسیب برساند.
شعبانی خنک بودن آب و هوا را شرایط مناسبی برای تخم ریزی و افزایش زاد و ولد مگس زیتون عنوان کرد و گفت: امسال شدت گرمای تابستان در تیرماه بود و اواسط مرداد ماه که زمان تخم ریزی مگس زیتون است با خنکی هوا همراه شد به همین دلیل بعداز دو سال شاهد طغیان دوباره این آفات هستیم.
وی با بیان اینکه در سال گذشته دمای بالای 30 درجه مرداد ماه از ورود لاور مگس به داخل زیتون ها جلوگیری کرده و سبب خشک شدن لاروها شد، خاطرنشان کرد: آب و هوای مرداد امسال به گونه ای بود که آفت مگس زیتون با مساعد بودن شرایط بر روی زیتون ها تخم ریزی و لاروها برای تغذیه به داخل زیتون رسوخ کردند.
شعبانی در ادامه با اشاره به برداشت 30درصدی زیتون باغ‌های خود، تصریح کرد: 40درصد دیگر زیتون کنسروی، ‌گوشتی و ماری برداشت نشده است. 30 درصد باقی محصول نیز برای مصرف خوراکی و روغنی بوده که برداشت آن در اواخر مهرماه انجام خواهد شد که متاسفانه این بخش از محصول با خسارت زیادی از سوی مگس زیتون همراه می شود.
وی با بیان اینکه در حال حاضر محله گزن، سرخن، کلشتر رودبار به دلیل شیوع آفت مگس زیتون آسیب های زیادی دیده اند، اظهارکرد: خوشبختانه در حال حاضر باغات میانه و پایین دست رودبار آسیب ندیده و با توجه به این شرایط باغداران با سرعت بیشتر برای جلوگیری از آسیب و خسارت محصول خود را برداشت می کنند.

مراجعه به مسئولان نتیجه ای نداشت
شعبانی با اشاره به اقدامات انجام شده از سوی جهاد کشاورزی شهرستان رودبار در سال گذشته، ادامه داد: درسال‌های گذشته کارتی برای چسباندن بر روی تنه درخت زیتون از سوی جهاد کشاورزی بین زیتون‌کاران توزیع شد که متاسفانه امسال و تا این لحظه هیچ اقدامی صورت نگرفته است.
باغدار رودباری به مراجعات زیاد خود به جهاد کشاورزی و فرمانداری شهرستان رودبار برای ارائه راهکار مناسب برای کاهش خسارت ناشی از شیوع این آفت اشاره و تصریح کرد: متاسفانه اقدامی مناسبی از سوی این دستگاه ها صورت نگرفته است.
وی نابودی 100درصدی آفت مگس زیتون را غیرممکن دانست و خاطرنشان کرد: باغداران رودبار تنها امیدشان به خدا بوده تا درفصل تابستان و زمان تخم‌ریزی شرایط هوای گرم و در زمستان سرما به حدی برسد که شرایط برای زندگی این آفت در زیر پوست درخت و یا زمین فراهم نشود.
شعبانی در ادامه قطع کامل همه درختان زیتون را یکی از راهکارهای پیشگیری و کاهش این آفت عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه زیتون منبع درآمد بسیاری از خانوارهای رودباری است عملی کردن این راهکار غیرممکن است مگر اینکه دولت از باغداران زیتون حمایت های لازم را انجام دهد درآن صورت شاید باغداران به این کار رضایت دهند.

عدم اقدام اساسی از سوی جهاد کشاورزی رودبار برای مقابله با آغت مگس
حسینی یکی دیگر از باغداران زیتون است که در حال حاضر به گفته او 80 درصد محصول زیتونش براثر آفت مگس نابود شده است. وی گفت: هزار و 600 درخت زیتون دارد.
وی با بیان اینکه این درختان از پدربزرگش به وی رسیده و طی سال های اخیر برای بهره وری بهتر هرس شده است، افزود: در حال حاضر تمام این درختان نهال هستند.
باغدار رودباری با اشاره به اینکه بیش از هشت سال است که زیتون‌کاران با آفت مگس زیتون درگیر هستند، گفت: البته در برخی از سال‌ها خسارت این آفت زیاد و در برخی از سال‌ها همانند دو سال گذشته کم بوده است.
حسینی با بیان اینکه در سال گذشته وضعیت باغش بسیار بهتر از امسال بود، خاطرنشان کرد: در سال گذشته بیش از 80 درصد محصول زیتون را برداشت کردم و تنها 20 آن با آفت مگس نابود شد در حالی که امسال وضعیت برعکس است.
وی به عدم رسیدگی جهاد کشاورزی شهرستان در این زمینه اشاره و تصریح کرد: متاسفانه تاکنون هیچ اقدام اساسی از سوی این اداره انجام نشده است.
آسیب 80 درصدی باغات زیتون
باغدار رودباری با بیان اینکه در طول سال به دلیل خشکسالی یکبار موفق به آبیاری درختان خود نشده ایم، یادآورشد: قبل از شیوع این آفت در سال بیش از 20 تا 40 تُن زیتون برداشت می کردیم در حالی که امروز با شیوع این آفت محصول خاصی نمی توانیم برداشت کنیم و تنها مقداری برای روغن گیری برداشت می شود که ان هم شاید در حدود 200 کیلو روغن زیتون بدهد.
حسینی با اشاره به اینکه در حال حاضر اکثر باغداران این منطقه از آفت مگس زیتون آسیب دیده اند، افزود: براساس شواهد حدود 80 درصد باغات زیتون این منطقه براثر آقت مگس زیتون آسیب دیده است.
وی در ادامه با بیان اینکه عده ای معتقدند که گرما این آفت را کم و سرما بر روی آن اثر ندارد، گفت: اصلا چنین چیزی نیست زیرا این آفت در هنگام سرما در داخل پوست درخت و زیر خاک زندگی می کند که نه سرما و نه گرما بر روی آن اثرگذار نیست.
باغدار رودباری با تأکید براینکه مسئولان باید اقدامات اثرگذار و اصولی در این زمینه انجام دهند، خاطرنشان کرد: امسال تا این زمان جهاد کشاورزی و مسئولان مربوطه هیچ اقدام اساسی برای کاهش خسارت ناشی از شیوع این آفت انجام نداده ند.
حسینی با تأکید براینکه برداشت و تولید زیتون تنها منبع درآمدی مردم رودبار است، گفت: متاسفانه با این وضعیت این درآمد نیز با شرایط سخت حال حاضر کشور از بین رفته است.
آسیب 80درصدی به باغات رودبار تأیید نمی شود
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به اینکه آفات در حوزه کشاورزی به هیچ عنوان از بین نمی رود، گفت: می توانیم با استفاده از راهکارهای مختلف، مبارزه و مدیریت با آفات میزان آن را کم کنیم.
علیرضا شعبان نژاد با بیان اینکه آفت در طول زمان و براثر شرایط کم و یا زیاد می شود، افزود: اینکه باغداران زیتون در رودبار مدعی هستند که در سال جاری باغات آنها دچار خسارت 80 درصدی شده این درصد از سوی جهاد کشاورزی استان تأیید نمی شود.
وی با اشاره به اینکه البته مگس زیتون به برخی از باغات وارده شده ولی نه به این میزان، خاطرنشان کرد: تاکنون بیش از 25 درصد زیتون از نوع کنسروی از باغات رودبار برداشت شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان به خنک شدن هوای و مناسب بودن شرایط برای طغیان آفت مگس زیتون نیز اشاره و تأکیدکرد: یکی از مهم‌ترین توصیه ها به باغداران به ویژه در مناطقی که احتمال طغیان آفت مگس زیتون بیشتر است این بوده که زیتون ها را حتی الامکان به صورت سبز برداشت کنند.

لزوم بهره گیری مدیریت مناسب و استفاده از توصیه های کارشناسان
شعبان نژاد با بیان اینکه با توجه به مساعد بودن شرایط آب و هوایی پیش بینی شده در سال جاری بیش از 21 هزار تُن زیتون برداشت شود، افزود: در سال گذشته حدود 16 هزار تُن زیتون از باغات رودبار برداشت شد.
به گفته این مسئول خوشبختانه امسال سال بارآوری باغات زیتون با توجه به نهال کاری که انجام شده بود، است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به برخی راهکارها برای مقابله و کاهش خسارت ناشی از آفت مگس زیتون، گفت: باغداران می توانند با مراجعه به اداره جهاد کشاورزی و یا کلینیک های گیاه پزشکی کارت زردها و یا سایر مواردی که برای مبارزه با این آفات مناسب بوده، دریافت کنند.
وی به وجود آفت‌های مختلف در حوزه کشاورزی نیز اشاره و خاطرنشان کرد: باید با مدیریت مناسب و استفاده از توصیه های کارشناسان جهاد کشاورزی خسارت ناشی از آفات را کاهش دهیم.
شعبان نژاد با بیان اینکه جهاد کشاورزی استان و شهرستان رودبار برای کاهش خسارت و همچنین آشنایی باغداران با این آفت دوره‌های آموزشی برگزار کرده است، تصریح کرد: توزیع بوشور، پوستر و حضور کارشناسان در باغات زیتون و استفاده از ظرفیت صدا و سیما و رسانه نیز از دیگر اقدامات جهاد کشاورزی برای آگاهی و اطلاع رسانی است.
به گفته این مسئول مراکز ترویج و مشاوره جهاد کشاورزی آماده ارائه خدمات رسانی و مشاوره به باغداران است.
وی با اشاره به وجود هشت هزار و 800 هکتار باغ زیتون در شهرستان رودبار، ادامه داد: از این میزان بیش از هشت هزار و 200هکتار بارور بوده و با توجه به سال باروری پیش بینی برداشت 21 هزار تُن زیتون در سال جاری شده است.
با توجه به اینکه باغداران زیتون از خسارت 80درصدی مگس زیتون به باغات آنها خبر می دهند و از سوی دیگر سازمان جهاد کشاورزی گیلان این آمار را تأیید نمی کند باید دید که کدام ادعا درست است. با تمام این اوصاف و با توجه به اینکه در سال های گذشته باغداران رودباری از این آفت خسارت فراوان دیده اند و به گفته مسئولان آفت حوزه کشاورزی نابود شدنی نیست بنابراین با توجه به آغاز برداشت این محصول استراتژیک برای مردم رودبار مسئولان حوزه کشاورزی باید توجه ویژه ای به این بخش داشته باشند تا زحمت یکساله زیتون کاران براثر غفلت و کم کاری نابود نشود.