چاپ

نسیم گیلان- آئین ها نمادی از اعتقادات ریشه داری است که یادگارهای پیشین است و علاوه بر اینکه بیانگر قدمت و پیشینه تاریخی جامعه مان است، گویای هویت فرهنگی نیز محسوب می شود؛ امروزه جهانی شدن به معنی یکسان شدن نیست و همچنان این تفاوت های فرهنگی هستند که هویت آدمیان را می سازد.
گیلان با پیشینه ای کهن سرشار از آئین ها و مراسمی است که هر یک در فصل ، زمان و مکان خود اجرا می شود و نشانگر فرهنگی کهن است اما شاید امروز اندکی بداقبال شده ایم که می بایست برای تجربه دیرینه‌ها به روستاهای دور پناه ببریم.
چهره مشتریان بازارهای محلی در شهرستان های مختلف گیلان نشان از موسم زرع دارد و شالیکاران در ماه مبارک رمضان بیش از همیشه به بازار رونق بخشیده اند؛ برخی بانوان شالیکار با هیبت کار در حال خرید ملزومات شامی (از خوراکی هایی که گیلانیان هنگام افطار با پنیر و چای روزه خود را باز می کنند) در بازار فومن بودند که تعدادی از آنان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افطاری، نذری ، دعوت از خانواده های نو عروسان و تازه دامادها در ماه مبارک رمضان را معمول می دانند.
مادربزرگ دست فروش تالشی پخت `احسان آش` و `افطار آشی` را از آئین ماه مبارک در تالش می داند و می گوید: رمضان برای ما همچون نوروز است و باید قبل از ماه رمضان از تمیزی خانه مطمئن باشیم و کارهای عقب مانده عید را در این روزها انجام داده و دیوارها را با گل رنگی سفید می کنیم.
بازار رشت قدمت 600 ساله دارد و همزمان با آغاز ماه مبارک رمضان تعداد مغازه هایی که رشته می ریزند حال و هوای بازار را تغییر می دهد چون برخلاف دیگر استان های کشور که زولبیا و بامیه به شیرینی ماه رمضان تبدیل شده، در گیلان رشته خشکار (شیرینی مخصوص ماه رمضان در گیلان که با آرد برنج، گردو، شکر، هل و ... درست می شود) کام روزه داران را شیرین می کند.
یکی از مغازه داران رشته ریزی می گوید: فصل کشت برنج با ماه رمضان مقارن شده و زمین های شالی را به خانواده سپرده و خودم رشته می ریزم.
وی توضیح می دهد: پیشتر همین رشته خشکار در زیر نور شمع و فانوس مهیا می شد و مردم دلخوش تر بودند.
وی از مراسم آشتی کنان بعنوان یکی از آداب استقبال ماه مبارک رمضان در گیلان یاد می کند و می گوید: پیشواز ماه رمضان را در گیلان ` پیشاشو ` می خوانند و تلاش می شود در این شب، ریش سفیدان پا در میانی کرده و کدورت ها را بین اهل فامیل بزدایند.
وی توضیح می دهد: پیشاشو همچنین برای تازه روزه داران به شیرین ترین و به یاد ماندنی ترین شکل ممکن برپا می شود و بچه های نوجوان خانواده که برای نخستین بار روزه می گیرند، از سوی پدر بزرگ یا پدر خانواده تشویق می شوند.
با فرارسیدن ماه روزه، تلاطمی دیگر در مساجد، بازارها، روستاها و جای جای استان هویدا شده و همچون نوروز، خانه ها نظیف و سجاده ها عطرآگین می شود و آذوقه به فراخور، چه برای ادای نذرهای پیشین و چه برای گذران افطار و سحر مهیاست.
تحقیقات میدانی پژوهشگران و گفت و گو با سالخوردگان حکایت ازآن دارد که مردم گیلان در قرنی که گذشت؛ دست کم هشت آئین ویژه برای استقبال و گرامی داشت ماه مبارک رمضان داشته اند که امروزه به جز دو سه رسم که دربرخی مناطق گیلان برجای مانده، بقیه به دست فراموشی سپرده شده اند.
نظافت و خانه تکانی، خرید لوازم چایخوری و سفید کردن ظروف مسی، تهیه مایحتاج ماه مبارک رمضان، مراسم آشتی کنان ، تشخیص و اعلام وقت سحر با بانگ خروس و ستارگان، افطاردهی و فرستادن سحری و افطاری، دوختن کیسه برکت، پیراهن سلامت و روسری بخت گشایی و مراسم ویژه عید فطر آیین هایی بودند که اجرای آنها در جای جای استان مرسوم بود.
آئین ها جلوه هایی از معرفت شناسی یک قوم و جامعه محسوب می شوند؛ شکلی از هستی شناسی یک دنیای ذهنی و درونی که تجلی بیرونی و هنری پیدا کرده و با زیبایی شناسی خاصی همراه است.
آئین ها نمادی از اعتقادات ریشه دار و یادگارهای پیشین است و علاوه بر اینکه بیانگر قدمت و پیشینه تاریخی جامعه محسوب می شوند؛ گویای هویت فرهنگی است و نه تنها بهترین‌هایش می بایست حفظ، بلکه لازم است نیک اندیشی دیگر مطابق با زمان و از نسل نو ، بر آن پایدار شود.