چاپ

گیلان آنلاین - لاهیجان-ایرنا- بامبوبافی یا بافت صنایع دستی از نی خیزران در لاهیجان پایتخت بامبوبافی ایران رو به فراموشی است .
بامبو یا خیزران ، گیاهی است پر رشد و پر اهمیت که با دستان هنرمندان چیره دست بصورت محصولات دستی نظیر سبد، شکلات خوری ، لوستر، جای نانی ، جای سبزی ، قاب عکس و دهها کالای دیگر و همزاد با طبیعت در می آید و می تواند در منزل هر ایرانی وجود داشته باشد.
بامبوبافی یک پا در کشاورزی و دستی در هنر و صنایع دستی دارد و یک پای دیگرش در فناوری نهفته است درحالی که می تواند در اشتغال و معیشت خانوارها مثمر ثمر باشد چندسالی است که بافندگان محلی آن را ترک کرده و این تجربه یک قرنی بامبوبافی به کسی منتقل نمی شود.
در سالی که سال اقتصادمقاومتی ، تولید و اشتغال نام گرفته است می توان با احیا ،تقویت این صنعت و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت این حرفه روبه به فراموشی را به درون خانه ها برگرداند و گامی در جهت معیشت خانوارها و اشتغال جوانان برداشت.
پیشینه بامبو در ایران:
بامبو نزدیک یک قرن پیش همزمان با تاسیس ایستگاه تحقیقات کشاورزی لاهیجان در سال 1306 با هدف تمرکز روی تولید نهال چای و فرآوری آن از چین به ایران وارد و در این ایستگاه کشت شد.
در آغاز ، نحوه بهره برداری از بامبو توسط کارشناسان چینی شاغل در ایستگاه (باغ کشاورزی لاهیجان ) به ایرانیان آموزش داده شد و کارکنان ایستگاه تحقیقات کشاورزی لاهیجان به عنوان اولین استادکاران ایرانی حرفه و فنون بامبو بافی را به سایر افراد آموزش دادند و در واقع تولید صنایع دستی بامبو نیز از این مرکز آغاز شد و به روستاها و مهمترین آن به روستای لیالستان لاهیجان راه یافت .
روستای لیالستان در گذشته مرکز بامبوبافی بود و هم اکنون نیز می توان گفت تنها روستایی در ایران به شمار می رود که تعدادی از مردم آن هنوز به کار بامبوبافی اشتغال دارند.
رییس ایستگاه تحقیقات کشاورزی لاهیجان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت:در حال حاضر یک باغ بامبو بی نظیر به عنوان باغ مادر در این ایستگاه به مساحت حدود چهار هکتار با 9 گونه یا نوع بامبو وجود دارد.
محمد نقی پاداشت اظهار داشت : این بامبوها، بامبو خوشنویسی، بامبو ساختمانی و مخصوص صنایع دستی هستند.
به گفته وی نظیر این باغ در هیچ نقطه ای از کشور وجود ندارد و تنها باغ های کوچکتر در روستاهای مختلف گیلان و مازندران با توجه به نوع استفاده آنها گسترش یافته است که مثلا در لیالستان بیشتر بامبو جهت تولید محصولات مختلف صنایع دستی کشت می شود.
وی در باره مصارف بامبو نیز افزود :بامبو در جهان مصارف ساختمانی و کشاورزی متنوعی دارد که در کشور ما برای سقف ساختمان و تهیه نشاء برنج به عنوان گلخانه های تونلی کوتاه و کشت بذر برنج مورد استفاده قرار می گیرد.
وی یادآورشد:زراعت بامبو در ایران به عنوان درآمد جانبی روستاییان مورد توجه است چون کشت وسیع آن وجود ندارد ولی جهت تولید چوب بستنی، چوب خلال دندان و چوب گوش پاک کن می توان از آن استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه در بخش صنعت بامبو نیاز به سرمایه گذاری و افزایش سطح زیر کشت آن است ، تاکید کرد:بامبو بافی به سرمایه زیادی نیاز ندارد و درحال حاضر اصلی ترین کاربرد آن در گیلان در صنعت دکوراسیون و ساختمان سازی است.
وی اظهارداشت: تاکنون مطالعات و فعالیت های پژوهشی در خصوص بامبو در سیاست های وزارت جهادکشاورزی و حتی دانشگاه ها جایگاهی نداشته است و حتی برنامه توسعه کشت نیز جزو سیاست ها نیست.
دست اندرکاران یکی از دلایل بی رونقی و بی علاقگی جوانان نسبت به این حرفه را نبود دستگاه های صنعتی جدید برای تبدیل مواد اولیه بامبو به تار برای بافت ذکر می کنند.
روستای لیالستان مرکز صنایع دستی بامبوی ایران :
مازیار نیکفر یکی از ساکنان روستای لیالستان لاهیجان که با کار بامبوبافی گذران زندگی می کند و در مغازه کوچکش در بازارچه روستا ، چراغ خانه بامبوی را روشن نگهداشته است می گوید: از سال 76به کار بامبوبافی مشغول است .
وی افزود: تا سال 80 از 700خانوار دهستان لیالستان حدود 600خانوار به امر بامبوبافی اشتغال داشتند درحالی که هم اکنون این تعداد به شش تا هفت نفر که بصورت جدی به این کار مشغول هستند، رسیده است.
وی اظهارداشت: در گذشته بیشتر مغازه های لیالستان در مسیر جاده اصلی لنگرود به لاهیجان به کار بامبوبافی و فروش تولید کالاهای بامبوی داخلی مشغول بودند ولی هم اکنون در این مغازه ها کالایی از جنس بامبو داخلی دیده نمی شود.
وی لاهیجان و لیالستان را مرکز بامبو گیلان دانست و تصریح کرد:در گذشته بامبوی لاهیجان در شهرهای گردشگری شمال مانند انزلی ، رشت ، رامسر ، چالوس ، آمل و بابل طالبان زیادی داشت.
این بافنده بامبو به خبرنگار ایرنا می افزاید: درحال حاضر هیچگونه تشکل و تعاونی در این زمینه وجود ندارد تا از این حرفه حمایت کند درحالی که اگر حمایت شود هر فرد بامبوباف می تواند تعدادی را مشغول به کار نماید.
وی اظهارداشت:اگر مسوولان دنبال ایجاد اشتغال و رونق صنعت بامبو بافی هستند می توانند از طریق تشکیل تعاونی ، پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به این صنعت رونقی دوباره ببخشند تا برای جوانان زیادی اشتغال ایجاد شود.
مدیر خانه صنایع دستی شهرستان لاهیجان واقع در لیالستان نیز در این باره گفت: در این خانه دو کارگاه بافت و ساخت بامبو وجود دارد که علاوه بر آن ها یک کارگاه سفال ، یک کارگاه حصیر و کارگاه مروار بافی و کارگاه منبت کاری روی چوب نیز فعالیت دارند .
سیدنرگس سعادت افزود: با وجود اراضی بامبو در رودبنه لاهیجان و شهرستان انزلی ، قابلیت رشد و توسعه بامبو بافی وجود دارد .
وی خاطرنشان کرد: عمل آوری بامبو بصورت نوارهای صنعتی با دست ،کاری سخت و وقت گیر است و در آمدهایی که از این طریق بدست می آید بسیار اندک بوده و به همین دلیل نیازمند دستگاه جدید است تا بتوان بصورت های دلخواه آن را برای مصارف صنایع دستی بامبو تبدیل کرد.
وی با اشاره به اینکه کار تبدیل مواد اولیه به مواد تولیدی در ایران هنوز با داس انجام می گیرد یادآورشد:در صورت صنعتی شدن می توان با خرده ریزهای بامبو هم نوارهای سبد، لوستر و انواع محصولات نوآورانه تولید شود.
شرایط سخت پرداخت تسهیلات:
وی با گله مندی از نحوه پرداخت تسهیلات در این زمینه گفت : درخواست 500میلیون ریال تسهیلات داشتم امامی گویند باید 10نفر جوان برای اشتغال معرفی کنید تا به هر جوان 50میلیون ریال وام تعلق بگیرد و آنگاه شما بتوانید از وام های این افراد استفاده کنید.
وی این کار را از نظر اخلاقی و وجدانی ناپسند می داند و آن را نمی پذیرد.
سعادت تصریح کرد: در صورت موافقت هم بازپرداخت ماهیانه 18میلیون ریال بابت این وام نیز بسیار سنگین است و بافندگان نمی توانند عملا از آن استفاده کنند.
وی یکی از راههای توسعه و رونق این حرفه را پرداخت تسهیلات با شرایط بهتر و وارد کردن دستگاههای مخصوص و جدید بامبوبافی ذکر و تصریح کرد : برگزاری نمایشگاه های حمایتی عرضه کالاهای تولیدی داخلی و تاسیس کارگاه های بزرگ می تواند به توسعه این صنعت و هنر کمک کند.
مدیرخانه صنایع دستی شهرستان لاهیجان ادامه داد: ورود دستگاههای جدید اگر با بازاریابی ، خلاقیت و نوآوری و آموزش همراه باشد می تواند در کارگاه لیالستان انواع میز ، صندلی ، انواع سبدهای جدید تولید شود و یا براساس سفارش تولید صورت گیرد.
رقیه سعادت مسوول کارگاه بامبوبافی لیالستان مشکل اصلی این حرفه را سختی در تهیه نوار برای بافت های مختلف با دست می داند و در این باره معتقد است با واردکردن دستگاههای جدید می توان جوانان را جذب این حرفه کرد که اگر این کار صورت نگیرد این حرفه در این ایران برای همیشه فراموش خواهدشد.
وی یادآورشد:با وارد کردن دستگاههای جدید سرعت کار بالا می رود و تولیدات آن مقرون به صرفه خواهد شد و ابتکارات و خلاقیت ها در این عرصه بکار خواهند آمد.
وی بازار محصولات بامبو را بسیار مناسب می داند و می گوید: از محصولات بامبو در خارج از گیلان در نمایشگاه های مختلف استقبال خوبی می شود ولی نیاز به حمایت دارد.
بامبو گیاهی پر رشد و پر فایده :
محمدکاظم نوروزی پیشکسوت و استادکار بامبوبافی نیز که از سال 1357 به این حرفه روی آورده و هم اکنون بازنشست شده است می گوید: وضعیت بازار بامبو بسیار نامناسب است ، محصولات هنرمندان بامبو باف خریداری می شود و به بهای دو تا سه برابر در بازار آزاد فروخته می شود.
به گفته وی بازار بامبو در سه ماه پاییز و زمستان افت دارد ولی در ایام عیدنوروز و در تابستان رونق می گیرد و شغل خانگی است که هر کسی می تواند در منزل خود و با همکاری خانواده اش به آن بپردازد.
وی افزود:از چوب بامبو که باید به صورت صنعتی و در کارگاه های هنری بکار گرفته شود ولی برای تاسیس باغ های کیوی ، سقف ساختمان ها و مصارف غیر صنعتی و هنری استفاده می شود.
وی گفت: بامبو و یا خیزران در هر شبانه روز 25تا 30سانتیمتر رشد می کند و در اسفند ماه کشت می شود ، اردیبهشت ماه رشد می کند و در آبان ماه هم قابل برداشت می شود .
وی خاطرنشان می سازد: این درخت از طریق ریشه رشد می کند و ظرف 10 سال به ده هزار بوته تبدیل خواهد شد.
وی حل مشکل بیمه تولیدکنندگان و هنرمندان بامبوبافی را مقوله ای مهم در احیای دوباره آن دانست و اظهارداشت: با حل مشکل بیمه، افراد زیادی به آن جذب خواهندشد و می توان روی گسترش و اشتغال آن برای جوانان حساب کرد.
این پیشکسوت و استاد بامبوبافی داشتن فروشگاه های عرضه مسقیم تولیدات بامبو را در رونق و احیای آن موثر می داند.
به گفته وی با فراگیری این حرفه در مدت کوتاهی می توان کالاهایی مانند جای میوه ، جای نانی ، لوستر، جای روزنامه ، قاب عکس و سایر اقلام بافته شود.
وی کشت بامبو یا خیزران را نیز مقرون به صرفه دانست و گفت: کشت بامبو در زمینی به مساحت 500متر ارزش کشت محصول برنج در دو هزار متر زمین را دارد و گیاهی است که در هر جایی می روید و در زمین های بایر می توان نسبت به کشت آن اقدام کرد.
وی یادآورشد: برای رونق صنعت بامبوبافی باید جلوی واردات محصولات بامبو از کشور چین گرفته شود زیرا محصولات چینی ضربه مهمی به تولیدات داخلی وارد کرده است .
به گفته وی در کشور چین هزار نوع بامبو پرورش داده می شود درحالی که در ایران فقط 17نوع بامبو وجود دارد .
سیدمجید فلاح اصل بامبوبافی که به فروشندگی در میراث روستایی سراوان روی آورده است می گوید :زمینه صادرات صنایع دستی بافته شده از بامبو نیز وجود دارد، کشورهای اروپایی و عربی از مشتریان بامبو هستند و اگر حمایت شوند این صنعت می تواند بار دیگر رونق بگیرد.
وی پیشنهاد می کند: شهرداری لاهیجان با در اختیار گذاشتن غرفه هایی به بامبوبافان و حمایت از این صنایع دستی با ارزش می تواند به رونق این صنعت در شهرستان لاهیجان که به عنوان پایتخت بامبوی ایران شناخته شده و شهری گردشگر پذیر است کمک کند.
در سال اقتصاد مقاومتی، اشتغال و تولید و در راستای تحقق اهداف مورد نظر مقام معظم رهبری می توان دوباره چراغ خانه صنایع دستی بامبو در لیالستان لاهیجان پایتخت بامبوبافی ایران را بر افروخت و با همکاری هنرمندان و علاقه مندان به آن جانی تازه بخشید.
گزارشگر : نظرپور **انتشار دهنده: بابایی
6029 /6030