چاپ

نسیم گیلان -
تلاش برای توقف فروش سلاح به عربستان
٥
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.
پس از مدت‌ها کش‌وقوس بر سر جلوگیری از فروش سلاح به عربستان سعودی در نهایت سنای ایالات متحده لایحه‌ای را به تصویب رساند تا جلوی فروش سلاح به عربستان سعودی گرفته شود. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که تنش‌های جدی و فراوانی در منطقه خاورمیانه روز به روز افزایش می‌یابد و دولت ایالات متحده نیز هر روز به دنبال فروش هر چه بیشتر سلاح به کشورهایی مانند عربستان و امارات است تا به جنایت‌های آنها در یمن دامن بزند. اما در نهایت قطعنامه دو حزبی که روز پنجشنبه در سنا به تصویب رسید عملا امریکا را از فروش اسلحه به عربستان سعودی منع و اختیارات دولت در این زمینه را محدود می‌کند. این مصوبه در شرایطی تصویب شد که اکثریت سنای امریکا جمهوریخواه و همراه دولت هستند. اما حتی سناتور لیندزی‌گراهام از کارولینای جنوبی که یکی از بلندپایه‌ترین سناتورهای جمهوریخواه و نزدیک به دونالد ترامپ محسوب می‌شود از این لایحه حمایت کرد و به دموکرات‌ها برای تصویب این قطعنامه پیوست. این قطعنامه با 53 رای به تصویب رسید. اما لایحه دیگری که روز پنجشنبه به تصویب رسید، منع فروش سلاح به امارات متحده عربی بود که این لایحه نیز با 51 رای به تصویب رسید.
این رای در حالی به دست آمد که 53 کرسی سنا در اختیار جمهوریخواهان قرار دارد. اکنون این لایحه به مجلس نمایندگان فرستاده خواهد شد و با توجه به اینکه اکثریت کرسی‌های این مجلس در اختیار دموکرات‌ها قرار دارد کار سختی برای تصویب آن وجود ندارد. اما نکته اصلی اینجاست که این لوایح به احتمال زیاد توسط رییس‌جمهور وتو خواهد شد که در این شرایط برای بی‌اثر کردن وتو باید دوسوم سنا به این لایحه رای دهند. سناتور باب منندز دموکرات پس از تصویب این لایحه به خبرنگاران گفت: این اقدامات در راستای نقش عربستان سعودی در جنگ یمن و ائتلاف تحت رهبری این کشور است که باعث جنگ یمن شد و یک فاجعه انسانی در این کشور را به بار آورد.
منندز همچنین عنوان کرد که مجلس سنا قصد داشت که نشان دهد حتی اگر شما متحد ما باشید، نمی‌توانید در صورت کشتار غیرنظامیان بدون مجازات بمانید.
اما کاخ سفید مدعی شده است که ایالات متحده اقدامات متعددی را در راستای کمک به ارتش عربستان سعودی در راستای کاهش خطر و تلفات غیرنظامیان در یمن انجام داده است. از جمله این اقدامات آموزش و مشاوره به ارتش عربستان سعودی برای کمک به بهبود فرآیند هدف‌گیری آنها برای به حداقل رساندن تلفات غیرنظامیان است. اما واقعیت آن است که آموزش‌های ادعایی ایالات متحده کمک چندانی به شرایط نکرده است و کماکان تلفات غیر نظامی جنگ یمن ادامه دارد.
کاخ سفید در بیانیه خود مدعی شده است؛ تصویب این لایحه به متحدان‌مان این پیغام را ارسال می‌کند که ایالات متحده در دوره‌ای که به لحاظ زمانی تهدیدها افزایش می‌یابد شرکا و متحدان خود را رها می‌کند. بنا به ادعای کاخ سفید عربستان سعودی به عنوان مانعی برای فعالیت‌های مخرب ایران و نیروهای وابسته به ایران در منطقه است و این لایحه عملا بر توانایی شرکای امریکا برای جلوگیری و دفاع از اعمال خصمانه ایران تاثیر خواهد گذاشت.
سوالاتی با پاسخ روشن
اما سوال اصلی اکنون اینجاست که آیا امریکا نگران تضعیف متحدان خود است یا میزان فروش سلاح خود به کشورهای منطقه را در خطر می‌بیند؟ سوال دیگر آن است که آیا عربستان سعودی توانسته جلوی اقدامات ایران در منطقه را با خرید سرسام‌آور تسلیحات از ایالات متحده بگیرد یا تنها این خرید به جنایت‌های عربستان در منطقه کمک کرده است؟
شاید جواب به این سوالات اگر به آمار و ارقام نگاه کنیم تا حد زیادی روشن باشد. عربستان سعودی بین سال‌های 2008 تا 2018 نزدیک به 14 میلیارد دلار سلاح از ایالات متحده وارد کرده است و چیزی در حدود 60 درصد سلاح خود را از امریکا تامین می‌کرد. این رقم تنها در سال 2018 به بالای 3میلیارد دلار رسید و عربستانی‌ها 88 درصد از اسلحه خود را از امریکا تامین کردند. اگر سری به آماری که موسسه صلح سوئد منتشر کرده، بزنیم متوجه می‌شویم که عربستانی‌ها اولین مشتری سلاح‌های امریکایی محسوب می‌شوند و با اختلاف در جایگاه اول قرار دارند. همچنین دومین کشوری که توسط سنا تحت تحریم قرار گرفت، امارات متحده عربی بود که سومین مشتری اسلحه ایالات متحده محسوب می‌شود. امارات بین سال‌های 2008 تا 2018 در مجموع 7.5 میلیارد دلار از امریکا خرید تسلیحاتی داشت و حدود 64 درصد از تسلیحات خود را از این کشور خریداری می‌کرد. حالا این رقم تنها در سال 2018 به 799 میلیون دلار رسید و همچنین حدود 73 درصد از تسلیحات خود را از امریکا تامین کرده است. این اعداد و ارقام در حالی است که بسیاری از کشورها در حال کاهش وابستگی خود به تسلیحات امریکایی هستند و عدم فروش تسلیحات به کشورهای عربی می‌تواند ضربه جدی را به امریکا وارد کند. اما نکته دیگر اینکه عربستان عملا نتوانسته مانع جدی بر سر فعالیت‌های منطقه‌ای ایران باشد. بهانه عربستانی‌ها در یمن نیز حمایت ایران از انصارالله یمن است که بارها این موضوع تکذیب شده است و عربستانی‌ها عملا این موضوع را دستاویزی برای حمله به مردم بی‌گناه یمن کرده‌اند.
تاثیر گزارش قتل خاشقجی
روز چهارشنبه گزارشی منتشر شد که تا حد زیادی نشان داد، عامل قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول شخص محمدبن سلمان ولیعهد عربستان سعودی است. کنگره نیز خواستار پاسخگویی دولت عربستان نسبت به این جنایت شده و دولت نیز جلوی هر گونه اقدام در این مسیر را گرفته است. سناتور رند پال در میان جمهوریخواهانی بود که به ممنوعیت فروش اسلحه رای داد و در سخنرانی روز پنجشنبه خود گفت: مدارک زیادی وجود دارد که شاهزاده سعودی یکی از مخالفان خود را سلاخی کرده است. آیا شما فکر نمی‌کنید همین موضوع به ما اجازه جلوگیری از فروش سلاح به عربستان سعودی را بدهد.
او در ادامه گفت: ما به روسیه و چین سلاح نمی‌فروشیم، زیرا با آنها اختلاف‌نظر داریم و فکر نمی‌کنیم که فروش سلاح به آنها به نفع ما باشد. او در ادامه با خطاب قرار دادن عربستان سعودی گفت آنها نیز غیرقابل اعتماد هستند.
تعلیق فروش اسلحه به عربستان در بریتانیا
روز پنجشنبه تنها خبرهای بد برای عربستان از واشنگتن نمی‌آمد، بلکه بریتانیا هم حامل خبر بد دیگر بود. دادگاه استیناف بریتانیا در حکمی صادرات سلاح به عربستان سعودی را متوقف کرد، چرا که دادگاه معتقد بود این سلاح‌ها به نقض قوانین بین‌المللی بشردوستانه منجر شود و دولت نیز بلافاصله اعلام کرد که فروش سلاح‌هایی که ممکن است در جنگ یمن مورد استفاده قرار گیرد را متوقف می‌کند. کمپین بین‌المللی حقوق بشر در مورد تجارت اسلحه نیز اعلام کرد که بمب‌های بریتانیایی و جت‌های جنگنده این کشور در جنگ یمن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دادگاه که متشکل از سه قاضی بود، رسما اعلام کرد که دولت هیچ تلاشی برای اینکه رصد کند که آیا ائتلاف تحت رهبری سعودی قوانین بین‌المللی را نقض کرده یا خیر، انجام نداده است. لیام فاکس وزیر تجارت بریتانیا اعلام کرده که قراردادهای جدید به حالت تعلیق درخواهد آمد تا بازبینی‌های دولت در فروش اسلحه به عربستان صورت گیرد.
بر اساس گزارش موسسه صلح سوئد، بریتانیا ششمین کشور صادرکننده اسلحه در جهان محسوب می‌شود و بریتانیا پس از امریکا بزرگ‌ترین تامین‌کننده تسلیحات عربستان سعودی محسوب می‌شود و طی یک دهه گذشته 43 درصد از فروش تسلیحات این کشور به عربستان بوده است.