بزرگنمايي:
سياهکل از شهرستانهاي داراي سابقه تاريخي درخشان گيلان است. اين شهرستان از شمال به شهرستانهاي لاهيجان و آستانه اشرفيه و از شرق به شهرستانهاي لنگرود و رودسر و املش و از جنوب به شهرستان رودبار و از غرب به شهرستان رشت محدود است. يکي از شاهکارهاي هنري سياهکل سفال است.
سفال، بدنههايي است كه با خاكهاي ثانويه، كه در اثر جابهجايي خلوص كمتري دارند و درجه پخت آنها نيز كمتر است، مثل خاك رس ساخته ميشوند.
يكي از قديميترين صنايع بشري، سفالگري است كه به اعتقاد بيشتر محققان و نيز به پشتوانه اشياء به دست آمده از كاوشهاي باستانشناسي، زادگاه آن ايران بوده و از كشورمان به ديگر نقاط جهان راه يافته است.
سفالگري يکي از قديميترين صنايعي است که زادگاه آن ميهن کهنسال ما ايران است. شايد اولين صنعت ساخته دست بشر از خاک بوده است. قرائن موجود از آثار کشف شده گوياي اين حقيقت است که تاريخ سفالگري در ايران از هزاره هشتم پيش از ميلاد آغاز شده است. مردمان آن دوران علاوه بر کشاورزي براي کارهاي روزانه و مراسم مذهبي اشياي گوناگوني را ميساختند که پس از قرنها تکامل و کشف آتش به شکل سفال درآمد.
چرخ سفالگري تحول بزرگي را در صنعت سفال به وجود آورد
در 6 هزار سال پيش از ميلاد اولين نشانه پيدايش کوره پخت در صنعت سفال ديده ميشود. در 3 هزار و 500 سال پيش از ميلاد چرخ سفالگري سادهاي که آن را با دست ميگرداندند، ساخته شد. پيدايش چرخ سفالگري تحول بزرگي را در اين صنعت به وجود آورد.
با آغاز دوران اسلامي به علت روح سادگي و به دور از تجملپرستي فرهنگ اسلامي و همچنين به دلايل اقتصادي به صنعت سفال سازي توجه بيشتري معطوف شد.
بزرگترين و مهمترين موفقيتي که صنعتگران در اين دوره کسب کردهاند، ظروف ساده همه داراي خواص تزئيني ويژهاي است که از خصائص هنر و صنايع اسلامي به شمار ميآمد.
نقوش ظروف سفال بسيار بيش از تزيين اهميت داشته است
گرچه نقوشي که روي اين ظروف به کار برده ميشود جنبه تزئيني آنها اساسي است ولي براي سازندگان و کساني که آنها را به کار ميبرند، بسيار بيش از تزيين اهميت داشته است.
هنرمندان با حفظ اصالتهاي بومي به حفظ و اشاعه اين صنعت اصيل پرداخته و سعي بر اين بوده است که با بالا بردن کيفيت جنس و طرحها و مصرفي کردن محصولات سفالين در سطح شهرها علاوه بر مصرف روستايي و بومي آن، گام هاي مفيدي برداشته شود.
سفالگري از معروفترين توليدات دستساز سياهکل
هم اينک سفالگري يکي از برجستهترين و معروفترين توليدات دستساز ايران را تشکيل ميدهد و علاوه بر ساخت کوزههاي آبخوري، گلدانهاي سفالي و انواع ديگر وسايل مصرفي که صرفاً فاقد ارزشهاي هنري است و تهيه و توليد آنها تقريباً در اکثر مناطق روستايي و حتي بسياري از مناطق شهري کشورمان رواج دارد، ساخت انواع محصولات مصرفي با ويژگيهاي هنري نيز در بسياري از مناطق کشور رايج است و مناطقي نظير سياهکل (در استان گيلان)، لالجين (در استان همدان)، روستاي مندگناباد (در استان خراسان)، بخش ميبد (در استان يزد)، بخش زنوز (در استان آذربايجان شرقي)، جويبار (در استان مازندران) و نيز شهرهاي قم، تهران، تبريز، شهرضا، ساوه، کرج، استهبان، نطنز، اصفهان و … جزء مراکز اصلي سفالگري ايران به شمار ميآيد و محصولات توليدي سفالگران اين مناطق، ضمن داشتن جنبههاي قوي مصرفي در محل توليد و رفع قسمت اعظم احتياجات محلي به تهران و ديگر شهرهاي کشور فرستاده ميشود و حتي سراميک و سفال پارهاي از مناطق داراي جنبه صادراتي بوده و در بازارهاي جهاني نيز از استقبال خوبي برخوردار است.
سفال در سياهکل با طرحهاي جديد توليد ميشود
رضا عليزاده مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گيلان نيز با بيان اينکه سفالگري يکي از صنايع دستي بومي و قدمتدار گيلان است گفت:آثار سفالين پيش از تاريخ گيلان در منطقه مارليک، سياهکل و املش از جمله شاهکارهاي هنري به شمار ميروند.
وي با اشاره به اينکه سفالگري در بيشتر نقاط گيلان بهويژه در رودسر، تالش، سياهکل، شفت و صومعهسرا رواج دارد، اضافه کرد: سفالينهها جنبه کاربردي و تزييني دارند و امروزه انواع ظروف سفالي لعابدار و بدون لعاب سنتي مانند گمج، خمره، کوزه، تنور و… در روستاهاي گيلان مانند جيرده در شفت، لارسر در صومعهسرا و همچنين انواع ظروف با طرحهاي جديد بهويژه در سياهکل توليد ميشود