بزرگنمايي:

گیلان آنلاین - رشت - دژ رودخان بر فراز جنگل های هیرکانی گیلان از دوره سلجوقیان، استوار و سهمگین نظاره گر سده ها و هزاره هاست اما امروز، صلابت سازه هایش یک به یک می شکند و جرنگ تخریب از برخی از آنها به گوش می رسد.
می گذریم از وضعیت زیست محیطی مسیر که از ماست که برماست اما چهره سازه های قلعه رودخان حال و روز خوشی ندارد و این ناخوشی به گونه ایست که به متن های حسرت آمیز سلفی های فضای مجازی نیز رسیده و از باروها و پنجره های دژ با کلماتی چون افسرده ، ناخوش ، خسته و ... یاد می شود.
مسیر رشت و جاده باغ مشهور فومن را که پشت سر بگذاری، اندکی بعدتر پس از گذار از طبیعتی وهم انگیز، برای رسیدن به قلعه کهن باید 800 پله را در میان جنگل های هیرکانی، غرق در صدای رودخانه و پرندگان تا ارتفاع 687 تا 778متری از سطح آب های آزاد طی کنی تا به دژآجری رودخان برسی؛ باید چشم ها را بست و بوی تاریخ را از میان تک تک آجرهایش نفس کشید و گوش به صدای پای ستوران سپرد که هنوز پس از گذر سده ها می توان شنید ...
این دژ نظامی به اسامی دیگری چون قلعه حسامی ، قلعه هزار پله و قلعه سگسگال نیز معروف است؛ بنا از سه بخش اصلی شرقی ، میانی و غربی تشکیل شده؛ دروازه ورودی در بخش میانی واقع است، بخش شرقی که احتمالا قدیمی تر از سایر بخش هاست دارای دروازه ورودی مجزا و همچنین درب اضطراری است و مقر افسران ارشد نیز در این بخش قلعه واقع شده، بخش غربی مرتفع ترین قسمت قلعه است و عمارت شاه نشین و آب انبار در آن قرار دارد.
طول باروی قلعه یک هزار و 500 متر و ارتفاع آن بین پنج تا 12 متر متغیر است؛ باروها و برج های متعدد قلعه با مصالح سنگ، آجر و ملات آهکی ساخته شده اند. این اثر ارزشمند ملی به شماره 1546 و در تاریخ سی ام مردادماه سال 1354در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان با تایید وضعیت نامطلوب برخی از سازه های قلعه رودخان می گوید : این بنا که جزو نفایس ملی (بناها و محوطه‌هایی که در فهرست میراث جهانی ثبت شده یا در فهرست انتظار یونسکو قرار دارند) محسوب می شود، شامل 53 سازه است که 30 درصد آن نیاز به مرمت اساسی دارد.
ولی جهانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: اعتبارات مرمتی استان بسیار اندک است و هزینه مرمت این سازه ها بسیار بالاست اما قلعه رودخان شناسه استان است از همین رو ، مرمت سازه های این بنا در اولویت برنامه مرمتی این اداره کل قرار دارد.
وی ادامه داد: امسال از محل اعتبارات سال 95 ، دو سازه با اعتبار چهار میلیارد ریال مرمت شده و مرمت دیگر سازه ها نیز در حال برنامه ریزی است اما این پروژه هزینه گزافی می طلبد.
به گفته جهانی، در برهه ای از زمان قلعه رودخان به بخش خصوصی واگذار شد که متاسفانه سرمایه گذار آن مطابق قوانین میراث فرهنگی عمل نمی کرد و نتیجه مطلوبی از این واگذاری حاصل نشد و با توجه به قرار گرفتن قلعه رودخان بعنوان نفایس ملی، امکان واگذاری مرمتی به بخش خصوصی میسر نیست و می بایست چاره ای دیگر اندیشید.
در پیجویی این موضوع از سوی خبرنگار ایرنا ، برآیند کلام کارشناسان میراث فرهنگی گیلان بر این استوار است که موضوع حفاظت از آثار تاریخی باید به یک اولویت تبدیل شود و گرنه سیر روند تخریب بناهای تاریخی در گیلان ادامه می یابد.
رضا علیزاده مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز با اشاره به اعتبارات اندک حوزه مرمت گفت: حفاظت از میراث تاریخی، مقوله ای فرابخشی است و برای ماندگاری و انتقال سازی این میراث به نسل آینده، نیازمند همکاری و همیاری همه متولیان، مردم و دستگاه های ذیربط هستیم.
وی در خصوص مرمت بناهای تاریخی دیگر گفت: بیش از سه هزار اثر تاریخی در استان شناسایی شده که یک هزار و 60 مورد در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده؛ بناهای تاریخی حائز ارزش میراثی هستند اما متاسفانه بودجه و اعتبار مرمت بسیار اندک است و مالکان می بایست همیار باشند.
وی اظهار کرد: اعتبار مرمت ناچیز است و این اداره کل به تنهایی نمی تواند از پس هزینه های سنگین مرمت برآید لذا در قالب طرح مشارکت می تواند حامی مالکان باشد.
قلعه رودخان یکی از شگفت انگیز ترین بناهای نظامی ایران است که در 23 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن و در میان جنگل های سر به فلک کشیده، نمادی از کوشش گیلانیان برای حفاظت و صیانت از این سرزمین را به نمایش گذاشته است.
توجه داشته باشیم که میراث فرهنگی و بناهای تاریخی، هویت و پیشینه هر سرزمینی محسوب می شوند و بدین سبب باید با ایجاد دغدغه حفاظت از این آثار، اختصاص بودجه ویژه ملی و تسهیل مرمت برای مالکان، ترتیبی اتخاذ شود تا بناهای تاریخی، از تخریب در امان بمانند.
گزارش از:مرضیه ضامن**انتشاردهنده:کبیری
1881/2007