بزرگنمايي:

گیلان آنلاین - رشت - با گسترده شدن دامنه استفاده کنندگان از اینترنت و شبکه های اجتماعی، انتشار مطالب ناصحیح در فضای مجازی روندی فزاینده یافته و بر این اساس؛ کارشناسان حوزه رسانه و علوم اجتماعی معتقدند در مقطع زمانی کنونی، آموزش سواد رسانه ای در جامعه اهمیتی دوچندان دارد.
به گزارش خبرنگار ایرنا با ورود اینترنت به ایرنا در دهه 70 شمسی و بهره مندی از انواع وسایل ارتباط جمعی و سرعت انتقال و گردش اطلاعات در جامعه و به دنبال آن تولید انواع نرم افزارهای جدید ارتباطی و عضویت بخش وسیعی از جامعه در شبکه های اجتماعی مختلف علاوه بر فرصت های متنوع، چالش های نوپدیدی را نیز بین خانواده ها و خصوصا قشر جوان به دنبال داشته و گاهی مراودات در فضای مجازی منجر به بروز مشکلات و معضلاتی جدید برای فرد یا افراد حاضر در فضاهای مجازی شده و به نوعی می توان گفت که امروزه تهدیدات فضای مجازی، به طور جدی نگرانی هایی را ایجاد کرده است.
به یقین نقش نهادها، ارگان ها و دستگاه های متولی امور فرهنگی و اجتماعی برای مقابله با چالش های نوپدید فضاهای مجازی و شبکه های اجتماعی پررنگ تر است تا جایی که برای ساماندهی و مقابله با این چالش ها و در عین حال، تبدیل تهدید به فرصت، باید برنامه ریزی در سطح کلان کشور انجام شود.
با توجه به نگاه کارشناسان به فضای مجازی، استفاده از فضای مجازی و رسانه های نوظهور نیازمند دانشی است که باید کاربران از آن بهره مند باشند تا از آسیب ها و تهدیدات در امان بوده و چالش های پیش روی آن را بشناسند.
مجید محمدپور مدرس علوم ارتباطات در دانشگاه های گیلان، رضا جعفری سدهی مدرس علوم اجتماعی در دانشگاه های گیلان، سرهنگ محمدرضا جعفری خیرخواه معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی استان و سرهنگ ایرج محمدخانی رئیس پلیس فتای گیلان در میزگرد خبری ایرنا مرکز رشت، نقش رسانه های نوظهور در اطلاع رسانی های بهنگام را بررسی کرده و بر لزوم توجه به آموزش و افزایش سواد رسانه ای جامعه و تولید نرم افزارهای پیام رسان بومی بعنوان جایگزین خارجی تاکید و از استادان دانشگاه ها و نخبگان خواستند که در مورد رسانه های نوظهور و نقش آنها ، روشنگری کنند.
** ضرورت توجه به آموزش و افزایش سواد رسانه ای جامعه
مجید محمدپور مدرس دانشگاه های گیلان در این میزگرد خبری، استفاده از فضای مجازی را ضرورتی انکارناپذیر می داند که جامعه، خواسته یا ناخواسته در این فضا قرار گرفته و معتقد است: فضای مجازی به عنوان ابزار مفیدی است که با تولید نرم افزارهای نوین در همه عرصه های زندگی جامعه امروزی نفود کرده و با توجه به ضرورت آموزش صحیح شناخت و نحوه استفاده درست از این فضا، کوتاهی یا بی تفاوتی در این حوزه تهدیدات و آسیب های فراوانی را خصوصاً برای نسل جوان به دنبال دارد و می تواند به آسیب جدی برای جامعه تبدیل شود.
وی با اشاره به نقش پررنگ آموزش و پرورش در آموزش نوآموزان از مقاطع تحصیلی پایین و تداوم آن تا دوران دانشجویی و همچنین نقش رسانه ها در فرهنگ سازی استفاده صحیح از فضای مجازی ادامه داد: جامعه امروزی در حال حاضر نیازمند وحدت رویه با مدیریتی صحیح و امکان برگزاری نشست های منظم بررسی و واکاوی چالش ها و همچنین ارائه راهکارهای مدیریت این فضای جدید است.
رضا جعفری سدهی مدرس علوم اجتماعی دانشگاه های گیلان نیز معتقد است: رسانه ها در شکل گیری فرهنگ و تمدن نقش بی بدیلی دارند و یکی از دلایل بروز مشکلات و بحران های اجتماعی، به سوء مدیریت ها و عدم آگاهی از تهدیدات برمی گردد چراکه هر زمان جامعه نتواند در مقابله با بحران ها واکنش صحیحی از خود نشان دهد، دچار واماندگی می شود.
وی افزود: ورود رسانه های نوپدید و فضای مجازی بدون مهیا شدن بسترهای ذهنی و فکری جامعه صورت گرفته و جامعه امروزی ما آمادگی مواجهه با سیل فضای مجازی را ندارد و متاسفانه جامعه ما در اینگونه موارد شیوه افراط و تفریط را در پیش گرفته و در این زمینه، داشتن سواد رسانه ای و مهارت استفاده صحیح از آن و همچنین شناخت تهدیدات و فرصت ها از الزامات است.
جعفری سدهی ادامه داد: در جامعه امروز رسانه ها نقش مهمی در فرهنگ سازی دارند و نسل دهه 80 با فضای مجازی و دیجیتال بزرگ شده و تفکرات و دیدگاه آنها با نسل های گذشته بسیار متفاوت است که اولین راهکار، درک صحیح این نسل با ایجاد فضای گفت و گو و دوری از روش های قهری، جبر و زور است.
به گفته این مدرس علوم اجتماعی، باید علاوه بر شناخت ظرفیت های موجود در فضای مجازی، مهارت های مختلف ایجاد کرد و با شناخت و درک صحیح مخاطب، نسل جوان را به سمت استفاده صحیح و کاربردی از این فضا با ایجاد گفتمان های جدید سوق داد.
سرهنگ جعفری خیرخواه معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی گیلان نیز در این میزگرد خبری گفت: ضعف آموزش، مهمترین مسئله ای است که جامعه را به سمت بیراهه سوق می دهد و متاسفانه با وجود گسترش سریع فضای مجازی در دنیا ، آموزش های لازم در راستای استفاده صحیح از فضای مجازی و شناخت تهدیدات و فرصت های آن ارائه نشده است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه مردم ما همواره تشنه دریافت اطلاعات هستند در این زمینه خلأهایی احساس می شود.
سرهنگ محمدخانی رئیس پلیس فتای گیلان نیز، به اهمیت تاثیر و نقش پیام رسان ها در عرصه اجتماعی اشاره و بیان کرد: پلیس از بدو ورود اینترنت و فضای مجازی به کشور، در راستای تولید پویانمایی های مختلف آموزشی در جهت استفاده درست کاربران از اینترنت و معرفی تهدیدها اقدام کرده و همچنان نیز، کار آموزش صحیح استفاده از فضای مجازی را در دستور اقدام قرار دارد.
** لزوم تولید نرم افزارهای پیام رسان بومی بعنوان جایگزین خارجی
مجید محمدپور مدرس دانشگاه در ادامه میزگرد خبری ایرنا اظهار کرد: یکی از راهکارهای مورد نیاز از سوی دولت، تولید و معرفی یک پیام رسان قدرتمند داخلی به عنوان جایگزین پیام رسان های خارجی است و با توجه به آنکه در حال حاضر چون خلأ وجود چنین چیزی در جامعه احساس می شود، تنها با استفاده از دانش نخبگان و همچنین ترویج و تبلیغ و تشویق فرهیختگان و اندیشمندان می توان نتیجه مطلوب را به دست آورد.
وی افزود: باید حداقل پیام رسانی با قابلیت پیام رسان های موجود خارجی تولید و تعریف شود تا مردم از آن استفاده کرده و با آموزش صحیح به آحاد جامعه و اطلاع رسانی مستمر و مداوم به مردم، گفته شود که در کدام فضاها نباید وارد شوند.
محمدپور اضافه کرد: لازم است در راستای شناخت نیازهای کاربران فضاهای مجازی و جامعه، اقدامات گسترده ای صورت پذیرد چراکه در غیر این صورت عملکرد مان فقط به صورت بازدارنده خواهد بود.
رضا جعفری سدهی مدرس علوم اجتماعی دانشگاه های گیلان نیز با اشاره به وجود جذابیت و در عین حال امکانات وسیع و پیچیده فضای مجازی گفت: معتقدم تاکنون نتوانسته ایم جایگزین مناسبی برای رقابت با نرم افزارهای پیام رسان موجود و قوی حال حاضر معرفی کنیم و علاوه بر آن، رسانه ملی در خصوص اطلاع رسانی برای عدم استفاده هم میهنان از پیام رسان های بیگانه، موفق عمل نکرده است.
وی ادامه داد: این در حالیست که برخی کشورها که حتی فیلترینگ را نیز اعمال کرده اند، جایگزین قوی تری از نرم افزارهای موجود را به مردم جامعه خویش معرفی کرده اند.
جعفری سدهی با اشاره به اینکه ارتباطات خانوادگی و میزان گفتگو بین اعضای خانواده به 30 دقیقه در روز کاهش یافته، نبود سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه جوانان را مهم ارزیابی و اضافه کرد: تاکنون نتوانستیم عوامل تنش زای دیگر را مدیریت کنیم و به دلیل آسیب پذیر بودن زمینه های موجود، فضای مجازی خود را قوی نشان داده و گسترش آن باعث شد پاسخ معکوس دریافت کنیم.
سرهنگ محمدرضا جعفری خیرخواه معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی گیلان نیز در ادامه این میزگرد گفت: در حال حاضر فضای مجازی و اینترنت، به یک تهدید جدی برای خانواده ها تبدیل شده و لازم است برای ساماندهی آن، تدبیری جدی اتخاذ شود.
وی با بیان اینکه فضای مجازی گوی سبقت را از دیگر رسانه ها ربوده، افزود: باید فضای مجازی به نحوی درست و مقتضی، مدیریت شود از سوی دیگر، لازم است بپذیریم که نرم افزارهای پیام رسان بومی ما مورد حمایت قرار گیرند.
وی خاطرنشان کرد: بر این اساس، باید پیام رسان های بومی را تقویت کرده و میان مردم، اعتمادسازی های لازم صورت گیرد.
سرهنگ ایرج محمدخانی رئیس پلیس فتای گیلان نیز با اشاره به لزوم ساخت و تولید نرم افزارهای جایگزین قدرتمند بومی قابل رقابت با نمونه های بیگانه تاکید کرد: خوشبختانه در جامعه ما ، جوانان خوش فکر و با استعداد و توانمند بسیاری هستند که تنها با حمایت دولت می توانند پیام رسان هایی تولید و عرضه کنند که نه تنها قابل رقابت بلکه جایگزین پیام رسان های موجود خارجی باشد.
وی افزود: در حال حاضر، در برخی کشورهای توسعه یافته، در راستای تامین امنیت اجتماعی کاربران و سلامت اخلاقی جامعه، صرفاً از نرم افزارهای بومی خود استفاده می کنند.
سرهنگ محمدخانی با رد جدی مباحث مطرح شده در ارتباط با رصد مطالب مبادله شده میان کاربران توسط حاکمیت گفت: بجای طرح این موضوعات، باید راهکارهای معرفی و استفاده مردم از نرم افزارهای داخلی اندیشیده شود که یکی از آنها، حمایت نهادهای مسئول از این پیام رسان هاست.
** استادان دانشگاه، روشنگری کنند
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی گیلان در خاتمه سخنانش در میزگرد خبری ایرنا گفت: پلیس برای هر حریمی، حیطه بندی مشخصی تعریف کرده و با توجه به آنکه در فضای مجازی، قشربندی وجود ندارد؛ لازم است انتشار اطلاعات در فضای مجازی کنترل شود.
سرهنگ جعفری خیرخواه با تصریح اینکه پلیس نگاه موافقی به رسانه ها و فضای مجازی دارد، افزود: باید بپذیریم خلأهایی قانونی در ارتباط با رسانه های نوظهور و فضای مجازی وجود دارد ولی در عین حال؛ همگان بین رسانه هایی که وظیفه اطلاع رسانی انجام داده و شبه رسانه هایی که صرفاً تخریب می کنند، مرز قائل هستند.
وی با اشاره به نگاه کنترلی برخی کشورها به شبکه های اجتماعی گفت: موافق صرف این نگاه نیستیم ولی در مواردی که حاکمیت ملی و امنیت عمومی خدشه دار می شود؛ لازم است برای حفط مولفه های یادشده، اقدامی جدی صورت گیرد.
سرهنگ جعفری خیرخواه وظیفه روشنفکران، نخبگان و استادان دانشگاه در این زمینه را مهم دانست و افزود: پلیس زمانی به این حوزه ورود می کند که بحث امنیت شهروندان مدنظر باشد و در سایر بخش ها ، وظیفه آگاهی رسانی از آسیب ها و چالش ها ، بر عهده اهالی قلم و نخبگان است.
سرهنگ ایرج محمدخانی رئیس پلیس فتای گیلان نیز، بر ضرورت تحقق رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص ایجاد شبکه ملی اطلاعات تاکید و اضافه کرد: لازم است نهادهای مسئول برای مصون ماندن از آسیب های شبکه های اجتماعی خارجی، نسبت به راه اندازی این شبکه ملی اهتمامی ویژه داشته باشند و در این مسیر، متخصصان علوم رسانه و ارتباطات باید به یاری این نهادها بیایند.
خبرنگاران:امیرحسین کبیری - رضا اکبری
2007/7471