گيلان انلاين- محلي ها مي‌گويند اين گل ها در تاريکي شب‌ نورافشاني مي‌کنند و از اين رو نام چلچراغ بر آن نهاده اند. گياه شناسان وجود مواد فلئورسانس در پرچم اين گل را علت نوراني بودن آن مي دانند . اين گل نادر بعنوان اثر ملي طبيعي در کشور به ثبت رسيده و بسياري از مردم ايران و جهان مشتاق تماشاي آن هستند؛ فرصتي که در صورت رعايت موازين گردشگري سنجيده، مي تواند منجر به رونق منطقه و در اثر بي توجهي موجب نابودي اين گياه ارزشمند شود. معاون فني اداره کل حفاظت محيط زيست گيلان در خصوص ارزش اين گياه نادر گفت: رويشگاه اين گياه ارزشمند در سال 1354 در ارتفاعات داماش از توابع عمارلوي شهرستان رودبار توسط کارل فردريش فون لدبور شناسايي شد و به خاطر بزرگداشت اين دانشمند آلماني ( ليليوم لدربوري ) نام گرفت . منصور سربازي روز يکشنبه اظهار کرد: سوسن چلچراغ طي مصوبه شوراي عالي محيط زيست در سال 1355 جزو آثار ملي طبيعي کشورمان به ثبت رسيد و بيش از چهار دهه تحت حفاظت قرار گرفت . وي افزود: اين گياه در منطقه داماش و در دامنه هاي شمالي کوه هاي درفک از توابع شهرستان رودبار حداکثر دو هفته بعد از آب شدن برف ها سر از خاک بيرون مي آورد و از اواخر خرداد تا اوايل تيرماه شروع به گلدهي مي کند . سربازي تصريح کرد: زمان گلدهي سوسن چلچراغ به ابري يا آفتابي بودن هوا بستگي دارد و طولاني شدن روزهاي ابري، زمان گلدهي را تا اوايل تيرماه به تاخير مي اندازد . وي يکي از مشکلات موجود در عرصه طبيعي براي اين گياه را وجود يک نوع سوسک آجري رنگ خواند و گفت: تنها اين دليل عامل انقراض سوسن چلچراغ نيست . به گفته سربازي، از آنجا که اين گل رويشگاه و زيستگاه محدودي شامل جنس و ضخامت خاک، دما، طول مدت تابش آفتاب و ... دارد، تغييرات هرچند جزئي مي تواند موجب انقراض و حذف دائمي آن از طبيعت شود. وي متذکر شد: در صورتي که رويشگاه اين گياه در اثر عوامل غيرطبيعي مثلا چراي بيش از حد دام در منطقه يا گردشگري بي ضابطه يا بي توجهي به حفاظت آن تخريب شود، اثري از اين گياه در طبيعت باقي نخواهد ماند. معاون اداره کل حفاظت محيط زيست گيلان خاطرنشان کرد: رويش گل سوسن چلچراغ به عنوان گونه اي منحصر بفرد در اين منطقه نه تنها براي روستاي داماش که براي استان گيلان فرصت مغتنمي است. به گفته سربازي، بهره برداري مناسب از اين گياه از طريق گردشگري مي تواند منشاء فوايد فراواني باشد . وي تصريح کرد: حفظ و بقاي سوسن چلچراغ و پايداري منطقه با جلب سرمايه گذاران به منطقه داماش، منجر به اشتغالزايي و بهبود شرايط زندگي در روستا مي شود. وي ادامه داد: دو اهرم سازنده مشارکت مردمي و سمن ها در کنار سرمايه گذاري مناسب، راهي به سوي توسعه و بهبود تاسيسات زيربنايي مثل راه روستا، ساماندهي زباله، تامين سرويس بهداشتي منطقه و حضور رو به افزايش گردشگراني که هر ساله از اقصي نقاط کشور به منظور ديدار از اين اثر طبيعي ملي به منطقه سفر مي کنند، موجب دوام و بقاي اين گياه و حفاظت از آن خواهد بود. معاون اداره کل حفاظت محيط زيست گيلان خاطرنشان کرد: بدون حضور و همکاري مردم به عنوان ذينفعان اصلي منطقه، آينده اي براي سوسن چلچراغ و عوايد حاصل از آن وجود نخواهد داشت. استان گيلان با مساحت تقريبي 14 هزار و 711 کيلومترمربع و دارا بودن اکوسيستم هاي متنوع دريايي ، تالابي ، رودخانه اي ، جنگلي و مرتعي از تنوع زيستي بالايي برخوردار است . وجود جنگل هاي هيرکاني با مساحت 565 هزار هکتار، 55 رشته رودخانه اصلي و پهنه هاي جلگه اي و درياي خزر مجموعه اي منحصر بفرد و متنوع را تشکيل داده که حضور بزرگترين گياهخوار (مرال) ، بزرگترين گوشتخوار (خرس قهوه اي ) و بزرگترين گربه سان (پلنگ) کشور ، تنها پستاندار گوشتخوار آب هاي داخلي (شنگ) و تنها پستاندار درياي خزر (فک خزي) از جمله ويژگي هاي مهم آن است . صرف نظر از وجود بيش از يک هزار و 800 گونه گياهي، استان گيلان حدود 45 درصد گونه هاي جانوري کشور را نيز در خود جاي داده است . 500 گونه از يک هزار و 131 گونه مهره دار ايران که شامل 78 گونه ماهي ، شش گونه دو زيست، 42 گونه خزنده، 326 گونه پرنده و 48 گونه پستاندار است، در اين استان وجود دارد. هفتمين جشنواره سوسن چلچراغ، عصر امروز (يکشنبه) در داماش عمارلو برگزار مي شود. داماش از روستاهاي ييلاقي دهستان جيرنده بخش عمارلو در 48 کيلومتري جنوب شرقي شهرستان رودبار و 130 کيلومتري رشت واقع است و دو مسير لوشان به جيرنده و مسير توتکابن به بخش خورگام، به روستاي داماش راه دارند. به دليل وجود گل سوسن چلچراغ و استقبال علاقه مندان طبيعت ايران از اين گل، روستاي داماش در سال 1387 به عنوان روستاي نمونه گردشگري به ثبت رسيده است.