بزرگنمايي:

گيلان انلاين- دکتر حناچي استاد درس انتقال تجربه هاي شهري  در ابتداي اين مراسم به مسئله درس گرفتن از پروژه‌هاي شهري اشاره کرد و گفت: تجربيات جهاني  نکات مثبت اين پروژه‌ها را به ما نشان مي‌دهند. درس گرفتن از مسائل مثبتي که اين پروژه‌ها به همراه دارند، پر‌رنگ کردن اين مسائل و پرهيز از تکرار اشتباهات نکاتي است که بايد در اين تجربيات به کار بگيريم.  تلاش ما اين است که در بحث آموزش از اين آيتم‌ها بهره بگيريم و آموزش دانشکده را به اين تجربيات نزديک کنيم.

عضو هيئت علمي دانشگاه تهران با بيان اينکه به همين مناسبت از شهردار محترم رشت دعوت کرده‌ايم تا تجربه جديد ايشان درباره پروژه بازآفريني که از آغاز امسال به بهره برداري رسيده است، استفاده کنيم، افزود: ممکن است ميراث فرهنگي در جزييات اجراي اين طرح نظراتي داشته باشند ولي همه دستگاه‌هاي زيربنايي نسبت به اتفاقي که در مرکز تاريخي شهر رشت افتاده است، اتفاق نظر دارند و آن را مثبت ارزيابي مي‌کنند.

او همچنين با دعوت از دکتر ثابت‌قدم براي سخنراني، گفت: امروز از شهردار رشت، مديران ارشد شهرداري و همکاران آنها دعوت به‌عمل آورديم تا از زبان خودشان درباره اين پروژه، تجربيات آنها و اتفاقي که در رشت افتاده بشنويم.

مردم رکن اصلي توسعه محسوب مي‌شوند

در ادامه مراسم شهردار رشت ضمن تشکر از دکتر حناچي به عنوان شخصيتي که هميشه درمسيربازآفريني چه در حوزه دانشگاهي و چه در حوزه اجرايي پيشرو بودند، گفت: اين برنامه و اهميتي که به اين موضوع داده شده به نوعي حاکي از اجرايي شدن اين نگاه در عرصه علم و دانشگاه به‌ويژه مقاطع تحصيلات تکميلي است و نشان مي‌دهد که ما مي‌خواهيم فاصله بين تئوري و اجرا را کم رنگ کنيم.

 ثابت‌قدم با اشاره به مانيفست بازآفريني و با تاکيد بر اينکه اين مانيفست به دو مقوله يعني تلفيق فرهنگ به عنوان نرم‌افزار اين مدل(استراتژي) و کالبد به عنوان سخت افزار اين مدل برمي‌گردد، توضيح داد: يعني اگر حرفي بزنيد که صرفاً کار نرم افزاري باشد و کار سخت افزاري روي آن انجام نشود و بالعکس، هيچ کدام پايدار نمي‌ماند. به عبارتي مباني پايداري آن از لحاظ اقتصادي در کشور هاي در حال توسعه از يک جايي شروع مي‌شود و مباني فرهنگي هم  به مرور زمان مي‌آيد در کنار آن قرار مي‌گيرد. و عملاً شما هر گونه کار کالبدي هم در طول زمان بخواهيد انجام دهيد درصورتي که  بازخوردهاي ناشي از اقدامات نرم افزاري يا سخت افزاري را بگيريد چون اقتصاد پايداري را ايجاد نمي‌کند عملاً نسبت به ادامه مسير حتي حفظ موضوعي که خواستيد به پايداري برسانيد مثل ميراث مثل مرمت يک بافت جزئي جلوگيري مي‌کنيد که ناخواسته اين موضع اتفاق خواهد افتاد. حتي اگر به موضوع برخورد نکنيد، ضعف‌هاي اقتصادي و فرهنگي موجب مي‌شود کارهاي انجام شده زير سؤال بروند. بنابراين در پس اين استراتژي يک ارتقاي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي با سرعت‌ها و پيش نيازهاي متفاوت و با تقدم و تأخر نسبت به هم، متناسب با بوم، اقليم، هويت و فرهنگ بايد در آنجا شکل بگيرد که قطعاً مردم رکن اصلي در اين توسعه به حساب مي‌آيند.

شهردار رشت ادامه داد: شايد بزرگ‌ترين ايراد ما اين است که بين ذهن طراحي مبتني بر تئوري‌ها و آنچه که مردم حس مي‌کنند فاصله وجود دارد. گرچه بايد موضوعات درست را در جامعه تدريجاً در اجرا و براي بهره‌برداري جا بيندازيم اما اگر فاصله زياد باشد و اين موجب شود پذيرش از ناحيه مردم سخت شود، نبايد القاي فکر مثبت خود را به عنوان يک نقطه انتهايي بدانيم؛ اين‌ها از نکات کليدي در اجرا است. اين‌طور نبايد فکر کنيم که ما يک حرفي مي‌زنيم و مردم مکلف مي‌شوند گوش بدهند و اين تکليف به عنوان يک فاصله معنادار هميشه وجود داشته باشد که اين مسئله موجب مي‌شود مشارکت شهروندان در خيلي از موارد رخ ندهد. خواهش من اين است که اين نکات  به دليل اينکه از دل استراتژي در مي‌آيند به عنوان يک نکته اصلي ديده شود نه هم وزن و هم سطح باقي موضوعات.

به جاي افزايش درآمدهاي خلاف رشت ، هزينه‌ها را کم کنيم

او با بيان اينکه ما در استان گيلان با دو داشته از نظر تاريخي و جغرافيايي روبرو بوديم، افزود: يک بحث از لحاظ وسعت و  جمعيت شهر رشت و استان گيلان بود که متراکم‌ترين استان و شهر در کشور محسوب مي‌شود و 75  مساحت آن را منابع طبيعي تشکيل مي‌دهد. جمعيت کنوني بر اساس سر شماري امروز بالاي 750 تا هشتصد هزار نفر است. و شهر رشت و مرکز شهر در جغرافياي استان و در هندسه استان که در نقشه مشخص است به نوعي در گرانيگاه  استان قرار دارد. بنابراين شهرمادر يک دسترسي کامل به تمام شهرها و روستاهاي اطراف در استان دارد. اين فشردگي باعث شده تردد زياد شود. فاصله جمعيت روز تا شب حدود 300 هزار نفر است. شهر فشرده است در نتيجه مشکل ترافيکي آن محسوس است.

وي ادامه داد: جناب دکتر حناچي در برنامه «پايش» جمله‌اي به زبان آورده بود که در خاطرم ثبت شده است. خلاصه جمله جناب دکتر اين بود: « به جاي اينکه در آمدهاي تهران را از راه خلاف اضافه کنيم، بايد هزينه‌هاي تهران را کم کنيم تا شهر اداره شود». ما هم فکر کرديم که الزاماً در آمدهاي رشت  نبايد زياد شود( نه اينکه زياد نشود بلکه با آن نرخي که براي آن هزينه توليد مي‌کنيم مثلاً ده تا پل‌هوايي ، زيرگذر و رو گذر بسازيم تا جاذب ترافيک شويم که در حال حاضر هم هستيم زيرا خدمات در شهر ما است) بلکه ما مي‌توانيم رفتارهاي مردم را در يک الگوي ساختارشکنانه درآن استراتژي با آن نگاه بالادستي تعريف کنيم.

ثابت قدم  همچنين گفت: خيلي واضح و مشخص، در پهناي شهر رشت با طرح تفضيلي که افق آن 1404 است و طرح جامعه‌اي که تدوين شده است که حدود ده سال از اين طرح باقي مانده و طرح تفضيلي نيز مراحل انتهايي را مي‌گذراند، چند موضوع وجود دارد. عموماً فاصله بين اجرا و بهره برداري طرح‌ها متفاوت است، طرح‌ها عموماً کش پيدا مي‌کند ، رفتارهاي مردم تغيير پيدا مي‌کند؛ با اين فرض که طرح تفضيلي ما مباني، شناخت وضع موجود، نتايج و اجراي آن درست تحليل شود که عمدتاً در مطالعات تطبيقي که سيستم‌هاي وزارت راه و شهرسازي کشور، مسکن و شهرسازي  فعلي و سابق انجام داده، عدم تطابق طرح‌هاي تفضيلي در آنچه که اجرا شده و آنچه که لحاظ شده، درکاربري ها، سطوح، سرانه و دسترسي همان طور که مستحضر هستيد زياد است.

 بنابراين اگر فرض بگيريم که رفتارهاي مردم به همان شکلي است که طراحي به ما اعمال مي‌کند، عملاً با اين موضوع مواجه هستيم که فشارهاي حاشيه بر متن  در جغرافيايي مانند گيلان با آن فشردگي که متد برنامه ريزي آن در مدل آمايشي بايد تابع متدهاي منطقه‌اي باشد و به نوعي فشار حاشيه بر متن در آن يک رکن اساسي است نسبت به شهري مثل اصفهان يا شهر شيراز در استان فارس به دليل بافت باز جمعيتي که در يک پهنه گسترده و تراکم پايين است، در نتيجه استراتژي ما بايد برگردد به اينکه واقعيت‌هاي استاني و شهري و رابطه بين آنها را ببينيم؛ اين رابطه در اشتغال است. مشخصاً اشتغال پايه استان باوجود منابع طبيعي موجود، بايد کشاورزي باشد به دليل مشکلات تاريخي که از دهه‌هاي قبل وجود داشته مثل اصلاحات ارضي تا عصر امروز مثل صنعتي شدن کشاورزي، عدم گرايش به کشاورزي، عدم اشتغال پايدار کشاورزي که بحث‌هاي فرا شهري است موجب شده که ما همواره با مسئله مهاجرت از روستا به شهر مواجه باشيم که مثل خيلي از شهرها دست فروشي، مسافر کشي با وسيله شخصي يک رکن شود.

مسير بازآفريني کاهش اختلاف طبقاتي و افزايش تاب‌آوري شهري و هويت‌مندي مکاني را به همراه دارد.

ثابت‌قدم ادامه داد: مثلاً مابراساس طرح جامع ترافيک بايد 3000 تاکسي در شهر داشته باشيم که در حال حاضر 6600 تاکسي داريم زيرا در دوره 8 ساله دولت قبل مانند يک کوپن بين مردم توزيع شده است البته به جز 9000 مسافربرِ شخصي که مزاحم تاکسي‌هاي رسمي هستند؛ شغلي که پايدار نيست و موجب مزاحمت و بالا بردن هزينه‌ها در شهر مي‌شود.

 شهردار رشت توضيح داد: بر اساس طرح تفضيلي، شبکه شهري  و شکل اين شهر دو ضلع در قسمت جنوبي ورودي‌هاي شهر به سمت تهران وجود دارد و چنين مسيري که در طرح تفضيلي جديد اضافه شده است که  پهناي شهر  در آن گسترده شده است. همچنين اراضي کشاورزي و صنايع ترکيب شده که در طول زمان شکل گرفته به شهر اضافه شده‌اند. شهر رشت يک هسته اوليه دارد و خصلت‌هاي فرهنگي که جز اولين‌ها در ايران بوده است. نکته اساسي اين است که در توسعه اين بافت مسيري که به عنوان بازآفريني در نظر گرفته شده است  ارتقاي فرهنگي، مرمت بافت تاريخي و توسعه‌هاي مختلفي که در اطراف شهر وجود دارد را براي ارتقاي کيفيت زندگي شهروندان بر اساس چشم انداز شهري داشته باشد که درنتيجه اختلاف طبقاتي کم و تاب آوري شهر را بالا ببرد و با دادن هويت مکاني، حکمراني خوب را اعمال کند.

وي تاکيد کرد: اين مباحث را در شاخه‌هاي مختلف بخشي، هرکدام را مي‌توان تحليل کرد که ما عملاً از سطح استراتژي به سطح سياست گذاري، برنامه ريزي، طراحي شهري، پروژه و فعاليت رسيديم که همه اينها در زمينه‌هاي مختلف محيط زيست، توريسم، اقتصاد، مقوله‌هاي مربوط به شبکه‌هاي ارتباطي و کالبد خودش را  بر اساس اين چشم انداز مبنا قرار داد و اين چشم انداز با رويکرد مذکور و کاهش هزينه‌هاي مالي و رواني قصد دارد شهر رشت را به شهر انسان مدار تبديل کند. گام اول اين طرح،  پايان سال 98 است که با برند و لوگوي معلوم يک اعتماد محلي را ايجاد کند و از اين اعتماد، برند سازي شهري را در مقياس ملي و فراملي گسترش دهد و تبديل به حوزه سرمايه پذيري که موجب عدم اتکاي شهرداري به منابع درآمدي غير پايدار مثل خلاف ساختمان مي‌شود. در اولين سال بعد از اجراي اين طرح به جرات مي‌توان گفت اتکاي شهرداري به خلاف ساختماني در بودجه 950 ميلياردي  شهرداري و سازمان‌هاي تابع آن تقريباً به 20 درصد  رسيد که پيش از اين 70 درصد بوده است .

اگر مردم درگير بازآفريني نکنيم عملاً کارها در کالبد پيش نمي‌روند

وي  با اشاره به استراتژي گردشگري رشت در مسير بازآفريني تا افق 98 ، گفت: رشت را با لوگوي  « مي ‌رشت » پيش خواهيم برد و از 98 تا 1404 يک همگرايي عمومي و تا افق 1410 حس تعلق را براي افراد مختلف به عنوان يک استراتژي تعريف کرديم که اين اصطلاحات از واژگان گيلکي نشأت مي‌گيرد. چشم‌انداز ما تا سال 1398 برنامه مديريت شهري است و باقي هم  مبتني بر مديريت شهري هستند اما در سطوح مختلف مانده که  يکي مبتني بر سند چشم انداز کشور تا افق 1404 و همچنين انتهاي طرح تفضيلي شهري و طرح جامع ترافيک  شهري که تا 1404 هستند و توافق‌هاي بعدي به تناسب همان تعريف مي‌شود. اجزاي برنامه ما از 94 تا 98 در 5 منطقه، 15 ناحيه و 55 محله در قالب سند توسعه محلات تدوين کرديم.

شهردار با بيان اينکه بناهاي قديمي در محور شرقي – غربي که همان رشت قديم است قرار دارد، توضيح داد:  همه اين عوامل دست به دست هم مي‌دهد تا بتوانيم در مسيري به  طول 2٫7 کيلومتري در عرض 100 دقيقه  با سرعت بالا پياده روي ممتد و سلامت‌محور داشته باشيم. اين همان نقطه ساختار شکنانه است که رويکرد سلامت محور و پياده محور را حاکم مي‌کند بررويکرد متفاوتي که خيلي جاها تصور مي‌کنيم که دارد منتهي به رفتار مي‌شود.

ثابت قدم  با اشاره به اينکه شهرداري رشت در رابطه با اين موضوع اقداماتي را براي اعتماد سازي محلي انجام داده است، بيان کرد: تا سال 94 ده سراي محله و امسال 5 سراي محله را افتتاح کرديم و به اين ترتيب هر ناحيه يک سراي محله دارد که در هر ناحيه براي جلب مشارکت‌هاي مردمي هر گونه اقدامي از آموزش تا ترويج، تبليغ با رويکردهاي متفاوت انجام داديم تا تمام اين مراکز از نگاه سلامت محور برخوردار باشند؛ زيرا اگر مردم را درگير اين جريان نکنيم عملاً نمي‌توانيم کارها را در کالبد پيش ببريم.

برنامه‌ريزي محله‌اي براي اختيار دادن مديريت به محلات

وي با اشاره به اينکه اقدامات تاثيرگذاري داخل خود شهرداري و مديريت شهري شهرداري در جهت تمرکز زدايي انجام شد، گفت: يک ستاد 1100 نفره به 350 نفر تقليل پيدا کرد و اين نيروها به سمت نواحي و محلات سوق داده شدند. در اين اقدام سعي کرديم نيروي انساني را از نظر کيفي ارتقا دهيم، تغيير سني مديريتي با کاهش حدوداً 20 ساله رخ داد تا سرعت اين تغيير را بپذيرد و برنامه ريزي‌هاي محله اي که اختيار دادن مديريت  به محلات است.

شهردار رشت  با بيان اينکه ما در ايران مديريت واحد شهري نداريم، افزود: نبود اين مديريت و وجود ساختارهاي موازي يکپارچگي را به دنبال نمي‌آورد زيرا خيلي از ناهماهنگي‌ها وجود دارد. يکي از اقداماتي که در اين بين سعي شد انجام شود، ايجاد بستر هماهنگي و يکپارچگي بر اساس اصل تمرکز زدايي در داخل شهرداري و همچنين بر اساس هوشمند سازي و شبکه سازي مبتني بر آي تي و فناوري در داخل شهر و ساختارهاي ديگر بود. به طور مثال براي زيرساخت‌هاي شهري نرم افزاري در حال تهيه است که تا در بستر GIS کل زيرساخت‌هاي شهري از يک بانک اطلاعاتي انجام دهد تا جلوي فعاليت‌هاي موازي را بگيرد اتفاقي که در خيلي از شهرها کمتر افتاده تا بتواند هزينه‌ها را کاهش دهد در عين حال بتوانيم در طول زمان موضوعات مربوط به معقوله هاي زيرساختي خود را در طول زمان به روز نگه داريم و به آنها رسيدگي کنيم.

اتصال ترموا رشت به قطار بين شهري استان

دکتر ثابت‌قدم تصريح کرد: بعضي وقت‌ها ريل توسعه را بايد به گونه‌اي گذاشت که اگر يک کشاورز به بافت مرکزي مهاجرت کرد بفهمد که جايش همان روستايي است که از آن آمده و مي‌تواند در آنجا خيلي بهتر از شهرنشين‌ها زندگي کند.

او در رابطه با قطار شهري توضيح داد: برنامه ما اين است که در مقوله قطار بين شهري که به راه آهن اروپا  اتصال دارد و از يک طرف به کشور آذربايجان و در داخل به راه آهن‌هاي داخلي اتصال دارد را بتوانيم  از طريق شبکه داخلي به تراموا وصل کنيم که در طرح جامع ترافيک پيش‌بيني شده است.

وي  ادامه داد: راه اندازي دفاتر تحصيل گري، خانه گفتمان شهر سالم که بافت فرسوده در 55 محله در مسير بازآفريني وجود دارد  و در بعضي جاها از محلات حاشيه نشين عبور مي‌کند  که آلاينده‌هاي زيست محيطي بالايي دارد که راه اندازي وسيله حمل‌ونقل انبوه و استقرار نظام پياده محور و مرمت ساختمان‌ها از بعد ميراثي با رويکردهاي فرهنگي مبتني برداشته هاي هويتي در دستور کار ما  قرار دارد. راه اندازي تالار شهر که تا به حال حدود 30 برنامه در آن برگزار شده است. هرکس بنا بر حوزه فعاليت و تخصص خود در برنامه‌هاي تهيه شده شرکت مي‌کند که به نوعي به کارگيري مردم در بحث مديريت شهري است.

از مزرعه تا سفره با دستاوردهاي اقتصادي براي شهر

شهردار رشت افزود: در حوزه برند سازي روز رشت را بر اساس تاريخچه‌اي که داشت روز 12 دي انتخاب کرديم که به هفته رشت تبديل شد. برند سازي را در حوزه انساني، کالبدي و جشنواره محور مورد نظر قرار داديم که همه اين برندسازي‌ها  برگرفته از نگاه فرهنگي و به موازات آن موضوع کالبدي است.

 وي همچنين گفت: دو رودخانه زرجوب و گوهر رود هرکدام به طول 28 کيلومتر و جمعاً  در دو طرف مسير 56 کيلومتر طول مي‌شود که با عرض دو طرفه‌اي حدود20 تا 45 متر به عنوان حريم رودخانه‌ها  بايد آزاد شود. اين دو رودخانه از آلوده‌ترين رودخانه‌هاي دنيا هستند. دو طرف رودخانه‌ها در حال آزادسازي است و تا به امروز در اين حريم حدود 15 پارک محله‌اي را ايجاد کرديم. بخشي از بناهايي که اقدامات تملک آن انجام شده است و رويکردهاي گردشگري در هر يک از آنها متفاوت است که بخشي بافت و بخشي بنا است. محله خواهر امام و مسجد حاج سميع از جمله اين بناها هستند. حدود 1500 تا 2000 متر از اين مسير تا به امروز اجرا شده است و تا پايان امسال به 4000 هزار مي‌رسد و تا پايان سال 98 به 7000 خواهد رسيد.

شهردار رشت با بيان اينکه جشنواره‌ها متناسب با عقبه تاريخي و هويت محلي که درگذشته اجرا مي‌شد، در حال بازآفريني و راه اندازي هستند، افزود: تمام برنامه با تفاهم نامه‌هاي مختلف در حال اجرا است و قابل ذکر است که برنامه‌اي تحت عنوان «از مزرعه تا سفره » پيش‌بيني شده است که مبتني بر جشنواره خلاقيت خوراک شناسي است و همه حوزه‌هاي کشاورزي، صنايع و خدمات شهري را مشمول مي‌شود و به دستاوردهاي اقتصادي براي شهر تبديل مي‌کند. شهر رشت به دليل اين موضوع جز 18 شهر خلاق ثبت شده جهان دريونسکو است که مراودات بين‌المللي ما در اين زمينه کاملاً محسوس است.

وي ادامه داد: در مقوله آموزش و اقتصاد محله‌محور و همچنين توانمندسازي بافت‌هاي فرسوده و مناطق روستايي اقدامات لازم را انجام داديم.سعي کرديم هفت شاخه يونسکو را که مربوط به شبکه شهرهاي خلاق است و 116 شهر از 77 کشور دنيا از جمله اصفهان  در حوزه صنايع دستي و رشت در حوزه خوراک از کشور ايران در آن عضو هستند را در جشنواره‌ها، مباحث آموزش، اشتغال زايي رعايت کنيم و با برگزاري کارگاه‌ها و نمايشگاه‌هاي مختلف که تا امروز انجام شده با پلن مشخص که براي آينده داريم بتوانيم آن را به نقطه مطلوب برسانيم. در عين حال سعي شده بحث خوراک به صنايع دستي و اتفاقات ديگري در شهر و استان با موضوعاتي مثل موسيقي و شعر همساز شود تا ما را به بحث هويتي خود نزديک کند. بانک ايده‌ها را از سطح محلات دريافت مي‌کنيم. مثلاً در هفته گذشته بر اساس دريافت نظرات مردم طي مراسمي از  رستوران‌هاي محبوب با اهداي تنديسي  به نام «گمج طلايي» به رسم يادبود تقدير کرديم.

سيد محمد علي‌ثابت‌قدم در پايان تصريح کرد: بقيه موضوعات در گزينش‌هاي افکار، خلاقيت‌ها، مرکز همکاري‌هاي نوين يونسکو، مرکز فناوري شهر خلاق و مقوله هاي ديگري که فرهنگي و ارتباطي است توانسته حوزه‌هاي مختلف را به نوعي پياده سازي کند.بر اساس تغييرات جديد تمام شهرداري با موضوع به نوعي درگير شده‌اند و نگاه مطالعاتي دارند و مأموريت آنها تعريف شده است که به يکديگر لينک شده و خروجي‌هاي خود را بايد اعمال کنند. با هماهنگي دفاتر، تورها و راهنمايان گردشگري با حفظ بحث‌هاي مربوط به حوزه سلامت جلساتي را با راهنمايان گردشگري کل کشور و مدعوين بين‌المللي داشتيم در جهت ارتباط همه حوزه‌ها تا چرخه گردشگري در حوزه شهري و فرا شهري با هدف  ماندگاري مسافر و تبديل شهر از يک زيستگاه به ايستگاه گردشگري انجام شود. همچنين طي تفاهم‌نامه با جهاد کشاورزي پلن «از مزرعه تا سفره» در حال اجرا است. و براي فروش محصولات، خريد تضميني، بسته‌بندي و ارگانيک کردن محصولات اقداماتي انجام شده و قرار است ادامه داشته باشد. بخشي از اين امور مربوط به حوزه آبي و بخشي مربوط به مزارع است تا فرآوري که بايد، شکل بگيرد.