بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
فلسفه کونگ‌فو در خیابان‌های هنگ‌کنگ
٤٤
٠
روزنامه سازندگی / متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
اعتراض‌ها در هنگ‌کنگ ماه آوریل به شکلی مسالمت‌آمیز آغاز شد اما حالا به یکی از چالش‌های اصلی حزب کمونیست چین تبدیل شده است. لانگ و دوستانش هر روز در خیابان‌ها آزادی را فریاد می‌زنند و می‌گویند هنگ‌کنگ چین نیست. نمی‌خواهند این سرزمین بخشی از چین یا به عنوان یکی از شهرهای این کشور باشد.
ساناز نفیسی| لانگ کارمند یکی از شرکت‌های کشتیرانی هنگ‌کنگ است. او هفته‌ها است شب‌ها به‌جای رفتن به خانه، ماسک می‌گذارد، کلاه سیاه بر سر می‌کند و زره بر تن به خیابان می‌آید. از همان روزهای شروع تنش‌ها که به‌سان زلزله هنگ‌کنگ را لرزاند، لانگ و دوستانش به صف معترضان پیوستند. سنگر ساختند، از این خیابان به خیابان دیگر، از یک محله به محله دیگر با پلیس موش و گربه‌ بازی می‌کنند. لانگ می‌گوید اسم مستعارش «دراگون» است، یعنی اژدها. به گزارش رویترز دوستانش در کمپ که همه جوان هستند او را به همین نام صدا می‌زنند. به باورشان متفاوت از پدر و مادرها و نیاکان‌شان می‌اندیشند و راه آنها را تکرار نکرده‌اند و برخلاف جنبش‌های پیشین پکن را هدف حملات‌شان قرار داده‌اند. حقیقتا اعضای این جنبش توانسته‌اند مقام‌های امنیتی و پلیس را با چالش‌های زیادی روبه‌رو کنند. هنگ‌کنگی‌ها رهبری کاریزما ندارند و حتی فاقد ساختار روشنی هستند. از همین رو خاموش کردن معترضان هر روز دشوارتر می‌شود. البته معترضان هم خلا نبود رهبری را به خوبی حس کرده‌اند و از سختی‌های مدیریت اعتراض‌ها می‌گویند. درست است که بخش بزرگی از جنبش‌های اعتراضی توسط گروه‌های حامی دموکراسی حمایت می‌شود اما در میانه تنش‌ها، گروه‌های بی‌نظمی هم شکل گرفته‌اند که اعضایشان غالبا جوان هستند و می‌خواهند مستقل عمل کنند و فارغ از هرگونه وابستگی تاکتیک‌های خود را اعمال کنند. لانگ عضو یکی از همین گروه‌های حاشیه‌ای است. خودش می‌گوید «ما سازماندهی‌شده عمل نمی‌کنیم، تاکتیک‌های‌مان هر روز متفاوت است. واکنش‌مان، به کنش پلیس و نیروهای امنیتی بستگی دارد».
هراس از هرج‌و‌مرج احتمالی
اعتراض‌ها در هنگ‌کنگ ماه آوریل به شکلی مسالمت‌آمیز آغاز شد اما حالا به یکی از چالش‌های اصلی حزب کمونیست چین تبدیل شده است. لانگ و دوستانش هر روز در خیابان‌ها آزادی را فریاد می‌زنند و می‌گویند هنگ‌کنگ چین نیست. نمی‌خواهند این سرزمین بخشی از چین یا به عنوان یکی از شهرهای این کشور باشد. به همین دلیل از ابتدا شمشیر را از رو کشیدند. معترضان می‌گویند هنگ‌کنگ درگیر دوران انقلاب است. این شعاری است که حزب کمونیست چین را بیش از هر چیز دیگر خشمگین کرده است. گروهی می‌گویند پکن ممکن است برای خاموش کردن صداها از اهرم نظامی استفاده کند. گمانه‌زنی‌ها در این مورد دهان به دهان گشته و موجب شده تا هنگ‌کنگی‌ها خود را برای چنین روزی آماده کنند. فرودگاه هنگ‌کنگ فعلا تعطیل است، آن هم بعد از اعتراض‌های چند هفته‌ای هنگ‌کنگی‌ها. مجلس چند باری هدف حمله مخالفان قرار گرفت. حتی مراکز خرید نیز از پس‌لرزه‌های تنش در امان نماندند. در میانه درگیری‌ها آنچه موجب نگرانی معترضان شده همین جریان‌های مستقل و موازی‌اند که خودسرانه و بدون آنکه رهبری واحد داشته باشند صرفا گستره تنش‌ها را افزایش می‌دهند. حامیان دموکراسی می‌ترسند اقدام این گروه‌ها هرج‌و‌مرج ایجاد کند و موجب شود تا مردمان هنگ‌کنگ با هدف واقعی این جریان بیگانه شوند. سامسون یوئن، تحلیلگر مسائل سیاسی دانشگاه هنگ‌کنگ که اخیرا برای ارزیابی هدف اعتراض‌ها تحقیقاتش را آغاز کرده درباره فعالیت خودسرانه برخی گروه‌ها می‌گوید «طبیعتا خودداری و حفظ همبستگی شرط اصلی یک جریان اعتراضی است. با این حال در همین چارچوب اگر برخی اقدام‌ها از کنترل خارج شود، اگر کسی جانش را از دست بدهد، ممکن است بازی تغییر کند».
مثل آب باش!
سال 1997 بعد از آنکه بریتانیا هنگ‌کنگ را در اختیار چین قرار داد فرمولی تعریف شد که بر مبنایش قرار بر این بود که 50 سال بعد از آن برهه زمانی این سرزمین به شکلی مستقل مورد شناسایی قرار بگیرد. نسل کنونی هنگ‌کنگ برخلاف نیاکان‌شان این توافق را باور ندارند. می‌گویند نمی‌خواهند تحت قیمومیت کشوری باشند که آزادی و حقوق اصلی‌شان را محدود کرده است. لانگ و همقطارانش بر این جدایی تاکید دارند. می‌گویند «اگر سال 2047 هنگ‌کنگ به بخشی از چین تبدیل شود، آن زمان بسیاری از مردمان اصیل این سرزمین نمی‌مانند و مهاجرانی می‌شوند آواره در شهرهای دیگر. نام هنگ‌کنگ از نقشه‌ها حذف می‌شود و به‌جای آن این سرزمین را شیان‌گنگ می‌خوانند». کری لام، رهبر هنگ‌کنگ، همانی که مردمان این سرزمین خواهان استعفایش هستند، بر این باور است که انقلاب هنگ‌کنگی‌ها غیرقانونی است و صرفا دولت مرکزی چین را با چالش روبه‌رو کرده است. سخنگویش به رویترز گفته «‌کری خواهان پایان دادن به نابرابری‌ها است اما آن را مشروط کرده به پایان خشونت‌ها.» هنگ‌کنگی‌ها دائما عبارت آب باش را بر زبان می‌آورند. عبارتی که هم شعار است و هم تاکتیکی عملیاتی. می‌گویند بروس‌لی در یکی از فیلم‌های هنگ‌کنگی محبوب‌شان از همین تاکتیک استفاده می‌کرده، تاکتیکی که براساس فلسفه کونگ‌فوی تعریف شده است. آب باش فراخوانی است برای منعطف کردن و خلاقیت. یعنی در راستای یک استراتژی دقیق حرکت کن، لازم شد به جلو قدم بگذار اما از عقب‌نشینی هم نترس. هفته اخیر که دامنه اعتراض‌ها گسترده‌تر شده بود بیشتر معترضان براساس این تاکتیک رفتار می‌کردند. از آنجایی که می‌دانستند نیروهای امنیتی برای افزایش توان‌شان جهت مقابله بر تعداد نیروها می‌افزایند، نیروهای امنیتی و پلیس را خسته می‌کردند، نمی‌گذاشتند تمرکز داشته باشند. جالب‌تر اینکه هر زمان تصور می‌کردند قرار است امنیتی‌ها نیرویی تازه کنند، محله‌ای دیگر را آتش می‌زدند. اینگونه امنیتی‌ها نمی‌دانستند که دقیقا کجای شهر و با چه کسانی قرار است دست‌و‌پنجه نرم کنند. یکی از نیروهای پلیس اعتراف کرده که تاکتیک معترضان هم گیج‌کننده است و هم فرساینده. گفته ما نمی‌دانیم آنها چه زمانی، کجا قرار است دست به اعتراض بزنند.»
منع آزاد
سال 2014 معترضان به مدت دو ماه جاده‌های اصلی را مسدود کردند. اما این‌بار نسل جوان هنگ‌کنگ ایده‌های جدیدتری دارند. نمی‌گذارند شناسایی شوند. حتی بر داشتن رهبر تاکید ندارند. دلیلش ساده است. می‌گویند بسیاری از رهبران‌مان بعد از 2014 یا به زندان افتادند یا خانه‌نشین شدند. وقتی بدانند رهبر یا رهبرانی دارید، کارتان راحت می‌شود. با بازداشت و حبس لیدر جنبش تمام می‌شود. اما تا وقتی لانگ‌ها با اسامی مستعار و پوشش سیاه و ماسک به خیابان‌ها می‌آیند ساختار حاکم از رقیب چیزی نمی‌داند. معترضان این‌بار شبکه‌های اجتماعی را چون تلگرام و اینستاگرام جایگزین رهبر کرده‌اند. آنها پیام‌هایشان را بدین وسیله دست به دست می‌کنند. از چگونگی حفاظت از خودشان برابر امنیتی‌ها می‌گویند. عکس‌های امنیتی‌ها و پلیس‌هایی که به مردم حمله کرده‌اند را در کانال‌ها به اشتراک می‌گذارند، حتی مردم عادی حامی پکن نیز در امان نیستند. این مسئله موجب شده بسیاری از طرفداران چین از ترس خشونت معترضان سکوت کنند. معترضان بدین طرق حتی جا و زمان برگزاری مراسم‌ها را هماهنگ می‌کنند. لانگ درست می‌گوید «امروز هنگ‌کنگ یک یا چند رهبر ندارد، همه مردمان این سرزمین رهبر هستند». فرانسیس لی، استاد چین در دانشگاه هنگ‌کنگ از عبارت «منبع آزاد» به عنوان رهبر جنبش هنگ‌کنگی استفاده می‌کند. وقتی معنایش را می‌پرسید، در پاسخ می‌گوید «‌یعنی هنگ‌کنگ‌ها بدون تکیه بر فردی خاص، از طریق همین شبکه‌های اجتماعی ایده‌هایشان را مطرح می‌کنند، از جزئیات می‌گویند و در نهایت در مورد یکی از طرح‌ها به اجماع دست می‌یابند».
انقلاب ما
جنبش هنگ‌کنگی‌ها در اعتراض به لایحه استرداد مجرمان به چین کلید خورد. اما حتی با عقب‌نشینی کری از مواضعش خاموش نشد. ابتدا جامعه مدنی و طبقه متوسط به خیابان‌ها آمدند اما اندکی بعد جنبش رنگین شد. 21 ژوئیه نقطه عطف تنش‌ها در هنگ‌کنگ بود. روزی که هزاران معترض برابر دفتر روابط عمومی پکن در این سرزمین جمع شدند. چند معترض سیاه‌پوش خود را به در ورودی رساندند، گروهی دیگر تخم‌مرغ‌هایشان را به سوی شیشه‌های ساختمان پرتاب می‌کردند و برخی با اسپری عبارت تحریک‌آمیز «انقلاب دوران ما »را بر دیوار این نماد چین در هنگ‌کنگ ترسیم کردند. اواخر شب معترضان برابر چشمان چینی‌ها و نیروهای امنیتی علایم و نشان‌های پکن را لگدمال کردند.
یکی از معترضان که 26 یا 27 ساله به نظر می‌رسید همان روز گفت که کری نماینده قابل اطمینانی برای انتقال پیام‌های ما نبوده و نیست. به همین دلیل اینجا برابر ساختمان پکن جمع شدیم تا بی‌واسطه از آنها بخواهیم ما را به حال خود رها کنند. از آن روز به بعد دفتر چین در هنگ‌کنگ بارها هدف قرار گرفت. مقام‌های رسمی تجهیزات حفاظتی ساختمان را به‌روزتر کردند و یک گردان نیروی حفاظتی روز و شب در آن نقطه مستقر است. بعضی می‌گویند چینی‌ها به جایی دیگر منتقل شده‌اند. شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری چین تصور می‌کند غرب در ایجاد تنش دست دارد. اما واقعیت چیز دیگری است، حقیقت شعارهای معترضان است، همان‌هایی که آزادی و حقوق اساسی‌شان را فریاد می‌زنند و می‌خواهند به این استعمار کهن پایان دهند. بعید به نظر می‌رسد معترضان به این سادگی عقب بنشینند. همانطور که یکی از آنها به رویترز گفته «تا زمانی که از چین جدا شویم در خیابان‌ها می‌مانیم. عقب‌نشینی برایمان هزینه زیادی دارد. چین نمی‌گذارد یکی از ما زنده بماند. پس باید بین مرگ و زندگی یکی را انتخاب کنیم. تصور می‌کنم انتخاب‌مان را کرده ایم»