بزرگنمايي:

 لباس محلي بانوان گيلاني به واسطه تنوع رنگ و نوع پوشش، يکي از بهترين انواع لباس‌هاي محلي ايران است. در گيلان، مردم به دليل وجود طبيعتي زيبا و مملو از رنگ، کمتر از رنگ مشکي در لباسشان استفاده مي‌کنند مگر زنان مسن که آنان نيز تنها لچک خود را که زير روسري بسته مي‌شود از اين رنگ تيره انتخاب مي‌کنند.

 يکي از نشانه‌هاي فرهنگي در مناطق مختلف جهان و ايران، لباسهاي محلي است. اين لباسها با توجه به آب و هواي مناطق از تنوع رنگ و شکل برخوردار بوده و از گذشته‌هاي دور داراي پوشش کامل بوده‌اند.

 لباس محلي گيلان، ميراث جهاني ايرانيان با زيبايي که از روح نياکان اين خاک در آن به امانت مانده است بايد به عنوان يک هويت ملي حفظ شود. زنان روزگاران کهن گيلان، رنگ در رنگ در هم تنيدند و با عشقي به پهناي طبيعت زيباي گيلان پوششي تهيه کردند، رنگين و پرنشانه. آنها سينه به سينه آموختند، طرح زدند، به تن کردند، گوشه گوشه بقچه‌هاي جهيزيه را با آن زينت کردند و نسل به نسل به يکديگر «رنگ» هديه کردند.

 هم اکنون بايد براي ديدن شليته‌هاي پرچين و بلند لباس زن گيلان کيلومترها دشت را پيمود تا شايد زني را ببيني که لباسي محلي به تن کرده باشد. به گفته محققان اين طرح لباس قدمتي بيش از چهار هزار سال دارد. روسري و سربند (لچک) پيراهن يا جمه، جليقه کت، الجاقبا، دامن، شليته، شلوار و چادر کمر از بخشهاي اصلي لباس محلي زنان گيلان است.

 "الجاقبا" پوشش دوخته شده‌اي از مخمل يا پارچه چادر شب است که پوشش زنان در کوهستانهاي شرقي و قاسم آباد بوده است. "شليته" يا کوتاه تومان (تنبان) دامني کوتاه و پرچين است که به آن "گرد تومان" نيز مي‌گويند. تنبان واژه اي است که براي دامن بلند چين دار در مرکز و شرق گيلان استفاده مي‌شود.

 "چادر کمر"، پوششي است که بانوان گيلاني آن را به کمر مي‌بندند، بانوان ساکن جلگه به آن "کمردبد" مي‌گويند، همچنين در گويش محلي به چادرشب "چارشو" گفته مي‌شود و رنگ اصلي زمينه آن معمولا قرمز است.

 بانوان، چادر را هنگام کار کشاورزي مثل چيدن برگ سبز چاي، نشاء، وجين و چيدن مرکبات در هواي سرد و هنگامي که مجبورند ساعتها به شکل خميده کار کنند به دور کمر مي‌بندند زيرا بستن آن هم از کمردرد جلوگيري مي‌کند و هم موجب گرم نگه داشتن آنان مي‌شود، همچنين از آن براي بستن کودک به پشت هنگام کار کردن استفاده مي‌شود.

 لباس‌هاي محلي زنان گيلان را مي‌توان به سه بخش شرق، غرب و مرکزي تقسيم‌بندي کرد. لباس زنان شرق گيلان به لباس «قاسم‌آبادي»، لباس زنان غرب گيلان «تالشي» و لباس زنان مرکز گيلان با عنوان «رسوخي» معروف است.

 باس «رسوخي» بيشتر در شهر ماسوله ديده مي‌شود که يادگار زمان قاجار است و از شهرهايي مانند زنجان به گيلان رسوخ کرده است. پارچه‌هايي که در لباس زنان شرق و غرب گيلان به کار مي‌رود نيز متفاوت است. در لباس زنان غرب گيلان متن پارچه‌هاي لباس داراي گل‌هاي رنگارنگ و درشت است در حالي که در لباس زنان شرق گيلان زمينه پارچه ساده و يکرنگ است و تزئينات آن از نوار دوزي‌هايي با رنگ‌هاي مختلف تشکيل شده است.

 هرچه به کوهپايه‌هاي گيلان نزديک‌تر مي‌شويم، نوع پارچه ضخيم‌تر مي‌شود مثلاً ساکنان ديلمان بيشتر از پارچه مخمل استفاده مي‌کنند و آنهايي که در جلگه زندگي مي‌کنند، لباس‌هايشان از جنس ابريشم است.

 لباس زنان غرب گيلان داراي زيبايي خاص و منحصر به فردي است. لباس زنان تالشي در نماي کلي و در غربي‌ترين منطقه تالش شامل روسري يکدست سفيد، جليقه که گاهي با سکه‌هاي درشت تزئين مي‌شود، پيراهن بلند تا مچ پا و دامني که در فارسي شليته و در زبان محلي شلار ناميده شده، است. بلندي پيراهن و شليته، مشخص‌کننده بخش‌هاي مختلف غرب گيلان است. به طور مثال در غربي‌ترين منطقه تالش (هشتپر) پيراهن بلند و در ماسال پيراهن کوتاه تا بالاي زانو است.

 لباس زنان شرق گيلان و منطقه قاسم‌آباد در شهرستان رودسر داراي ويژگي فرهنگي خاصي است. لباس زنان قاسم‌آباد به دليل تنوع رنگي زياد و جذابيت بالا بسيار معروف بوده و عموميت پيدا کرده است، به طوري که نشانه‌هايي از اين لباس در نقاط ديگر جلگه شرق گيلان ديده مي‌شود. اين لباس شامل يک روسري زيرين به نام «منديل» است که به جاي آن از کلاه نيز استفاده شده و با تعداد زيادي سکه در قسمت پيشاني تزئين مي‌شود. البته اين کلاه مختص قاسم‌آباد نيست. جليقه آن مانند جليقه‌هاي ديگر است با اين تفاوت که با سکه تزئين مي‌شود. پيراهن قاسم‌آبادي تفاوت خاصي با پيراهن‌هاي نقاط مختلف گيلان دارد.

 لباس‌هاي ديلمان بسيار زيبا دوخته مي‌شود.طرح گل و گلدان و ماه و ستاره که در معماري ايران استفاده مي‌شده از جمله طرح‌هايي است که به همراه طرح زيگزاگ در اين لباس وجود دارد. همچنين در ديلمان نوعي از دامن زنانه با حفظ نشانه‌هاي تاريخي آن از پارچه مخمل دوخته مي‌شود. لباس ديلماني، سراسر سکه‌دوزي شده است.

 سابقه تاريخي لباسهاي محلي استان گيلان به اشياي کشف شده در چراغعلي تپه رستم آباد (مارليک) باز مي‌گردد. در تکه‌هاي يافت شده در اين اکتشاف، طرحي از بانوي گيلاني وجود دارد که هنوز هم در لباس زنان گيلان به ويژه در کوهپايه‌هاي شرق گيلان اين نشانه‌ها را مي‌توان يافت، اين نشانه‌ها شامل بلندي لباس تا مچ پا، طرح جلوي لباس، طرح زيگزاگ در پاي دامن و نحوه بستن روسري است.